Химия өнеркәсібі салаларына жалпы топтастыру

Дүниежүзінің химия өнеркәсібінің шикізат базасын, өндіру және таралуын талдау

Жоспары

Кіріспе

Негізгі бөлім

Әлем елдеріндегі химия өнеркәсібінің таралуына сипаттама

Дүниежүзі елдерінің химия өнеркәсібі мен шикізат базасына талдау

Химия өнеркәсібі салаларына жалпы топтастыру

Әлемдегі химия өнеркәсібі бойынша шикізат өндіруші жетекші елдерге топтастыру

IV. Қорытынды

V. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Химия өнеркәсібі - ауыр өнеркәсіптің жетекші салаларының бірі, еңбек заттарын (шикізаттар мен материалдарды) өңдеуге, негізінен химиялық әдістерді баса қолданатын өндіріс салаларының кешені.

Химия өнеркәсібі ел шаруашылығында маңызды рөл атқарады. Ғылыми-техникалық прогресті іске асыра отырып, машина жасау және электрэнергетикамен қатар, химия өнеркәсібі соңғы технологиялық циклдің саласы болып табылады. Шикізат пен қалдықтарды кешенді түрде өңдеуге үлкен мүмкіндіктер тудырады. Химиялық технологиялар мен материалдарды шаруашылықтың барлық салаларында кең қолдануды химияландыру деп атайды.

Химия өнеркәсібі қорларды өңдеп қана қоймайды. Ол табиғатта жоқ, қасиеттері алдын ала бегіленген мүлдем басқа материалдар жасап шығарады. Әртүрлі химиялық заттар, соның ішінде қымбат әрі тапшы табиғаттағы баламаларды алмастыра алатын конструкциялық материалдарды шығарады. Мысалы, машина жасауда кейбір химиялық материалдар қымбат металды алмастырады. Шикізат базасы кең: мұнай, табиғи газ, минералды тұздар, фосфориттер, күкірт, гипс, ауа, су, ағаш, өндіріс қалдықтары, көмір, металлургия, мұнай өңдеу өнеркәсіптерімен құрамдастырылады. Халықты тауармен қамтиды. Жер бетіндегі бар тіршілікті қорғайды.

АҚШ әлемдегі химиялық өнімдердің ең ірі өндірушісі болып қала береді. 2009 жылы олардың үлесіне әлемдік химикаттар өндірісінің 18, 6% - ы тиесілі болды (1-кесте) .

№

Мемлекет

1998 жыл

Үлесі %

2009 жыл

Үлесі %

АҚШ

416, 7

26, 5

689, 3

18, 6

Жапония

193, 8

12, 3

298, 0

8, 1

Германия

124, 9

7, 9

263, 2

7, 1

Қытай

80, 9

5, 1

549, 4

14, 9

Франция

79, 1

5, 0

158, 9

4, 3

Ұлыбритания

70, 3

4, 5

123, 4

3, 3

Италия

63, 9

4, 1

122, 9

3, 3

Бразилия

46, 5

3, 0

126, 7

3, 4

Оңтүстік Корея

39, 3

2, 5

133, 2

3, 6

Үндістан

30, 7

2, 0

98, 2

2, 7

Ресей

23, 8

1, 5

77, 6

2, 1

Басқа мемлекеттер

403, 3

1058

Барлығы

1573, 2

100

3698, 8

100

Химия өнімдерінің әлемдік өндірісі, млрд.

Ақпарат көзі: American Chemistry Council, Global Business of Chemistry Statistics March 2011.

АҚШ-та Өңдеуші өнеркәсіптің барлық салаларының шамамен 96% - ы қандай да бір түрде химиялық өндіріспен және оның өнімдерімен байланысты. АҚШ химия өнеркәсібінде 900 мың адам тікелей жұмыс істейді, және осы саладағы әрбір жұмыс орны байланысты салаларда қосымша 5 жұмыс орнын құратынын ескере отырып, американдық экономикада 4, 6 миллион жұмыс орны тікелей немесе жанама түрде химия өнеркәсібіне байланысты. Химия өндірісі салыстырмалы түрде жоғары жалақы алады: мұнда орташа жалақы 78 мың долларды құрайды. бұл өңдеу өнеркәсібі бойынша орташа көрсеткіштен 43% - ға жоғары .

Жыл сайын АҚШ $ 170 млрд астам сомаға химиялық тауарларды экспорттайды., бұл американдық экспорттың 10% құрайды. Салаға жыл сайынғы капитал салымдарының көлемі 15 млрд., немесе 3, 1% сату. Салыстыру үшін, фармацевтика өнеркәсібінде капитал салымының деңгейі 5 млрд АҚШ долларын құрайды., немесе 2, 6% сату. Сонымен бірге, соңғы онжылдықта американдық химияға күрделі инвестициялар көлемі төмендеді: 1999-2009 жылдары ол 20-дан 14, 9 млрд. АҚШ химиялық өнімдерді таза импорттаушы болып табылады. Американдық өңдеу өнеркәсібінің өндірістік базасы шетелге көбірек тасымалданып, қызмет көрсету саласына жол ашатындықтан, химиялық заттарды тұтыну салыстырмалы түрде төмендейді, ал жаңа химиялық қуаттарға салынатын инвестиция қарқыны әлемнің басқа елдерімен салыстырғанда

Жалпы алғанда, Батыс Еуропа химия өнеркәсібі өте фрагменттелген және бірқатар құрылымдық кемшіліктерге ие, мысалы, өндіріс көлемінің жеткіліксіздігі, активтердің салыстырмалы түрде төмен интеграциясы, бастапқы химиялық шикізатқа жоғары шығындар. Мысалы, тығыздығы жоғары полиэтилен өндіретін барлық еуропалық зауыттардың 60% - ы көлемі бойынша шағын (әлемдік стандарттармен салыстырғанда) және химиялық шикізат көздерімен тығыз ықпалдастырылмаған. Нәтижесінде еуропалық химиялық компаниялардың өндірістік шығындары Орта Шығыс елдеріндегі компанияларға қарағанда 50% жоғары. Шоғырландыру процесі еуропалық химия өнеркәсібінің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың маңызды бағыттарының біріне айналуда. Капиталды қажет ететін басқа салалардың тәжірибесі рентабельділік пен тиімділіктің жеткілікті деңгейіне елдегі барлық өндірілетін өнімнің кемінде 70% - ы саланың төрт ірі компаниясына тиесілі болған кезде қол жеткізілетіндігін көрсетеді. Дәл осы деңгей бәсекелестік пен баға тұрақтылығының оңтайлы үйлесімін қамтамасыз етеді.