Жібек жолы бағдарламасы

Ұлы Жібек Жолы кешегісі, бүгіні, ертеңі

Кіріспе

Негізгі бөлім

Ұлы Жібек жолының даму тарихы

Ұлы Жібек Жолының жолдары мен бағыттары

Жаңа Жібек жолы

Жаңа Жібек жолы жобалары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Мазмұны

Кіріспе

Ұлы Жібек жолы - әлемдік өркениет тарихындағы неғұрлым елеулі жетістіктердің бірі. Керуен жолдарының тарамдалған жүйесі Жерорта теңізінен Қытайға дейін Еуропа мен Азияны кесіп өтіп, ерте дүние мен орта ғасыр дәуірінде сауда байланыстары мен Батыс пен Шығыс мәдениеттері арасындағы тілдесуінің маңызды құралы қызметін атқарды. Жолдың неғұрлым ұзақ үзігі Қазақстан мен Орта Азия арқылы өтті.

Ежелгі заманнан бері адамдар саяхаттап, тауарлармен, дағдылармен және идеялармен көршілес елді мекендермен алмасады. Тарих бойында кең Еуразия қазіргі кезде белгілі Жібек жолының қалыптасуына біртіндеп ықпал еткен сауда жолдарымен байланыс торабы болды. Жібек және басқа тауарлар мұнда әлемнің әр түкпіріндегі халықтармен саудаланды. Сонымен бірге Шығыс пен Батысты сумен байланыстыратын теңіз жолдары құрылды және олар негізінен «Дәмдеуіштер маршрутына» негіз болған дәмдеуіштер саудасына пайдаланылды.

Ұлы Жібек Жолының

даму тарихы

Ұлы Жібек Жолы - Батыс пен Шығыстың арасындағы ежелгі және ортағасырлық жол. Б. з. д. ІІ ғ. ортасынан ХІҮ ғасырға дейін, яғни Теңіз жолының ашылуына дейін өмір сүрген.

1877ж неміс географы В. Рихтгофен Батыс пен Шығыс арасындағы байланысты түсіндіру үшін “Жібек жолы” терминін ұсынды.

Еуразияның тарихында маңызды орын алғандықтан, кейін оған “Ұлы” сөзі қосылды.

Қытайдың Ши-ан деген жерінен басталып, Шыңжаң, Орталық Азия арқылы Таяу Шығысқа баратын керуендік жол бағыты. Атауды алманиялық ғалымдары Ф. фон Рихтһофен (F. von Richthofen) бен А. Һерман (А Hеrman) 19 ғасырда ұсынған. [1] Ұлы Жібек жолы - адамзат өркениеті жасағын тарихи ескерткіштердің бірі. Біздің дәуірімізден бұрынғы II ғасырдан басталған бұл жол, Еуропа мен Азияның-Батыс пен Шығыстың арасын жалғастырған көпір болған. Оның Қазақстан жерін кесіп өтетін тұсында, VI ғасырдан бастап екі бағыт: Сырдария және Тянь-Шань жолдары бағыттары кең өрістелген. Бірінші жол Қытайдан басталып, Шығыс Түркістан Қашқар арқылы Жетісуға, содан Сырдарияны жағалап, Арал маңынан әрі қарай Батыс елдеріне өткен.

«Жібек Жолы»

(Ұлы «Жібек Жолы»)

Ұлы Жібек Жолының даму тарихы

Қытай императоры

У-Ди

13 жылдық саяхат

Жібек саудасы

Мемлекеттер арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастар

45%

«Жібек жолы» іс жүзінде өзгермейтін тұрақты жол емес, қайта ол уақыт ізімен өзгеріп отырған, бірақ тарихтағы дәстүрлі сорабы өзгермеген：жол шығыста Чаң-аннан (қазіргі Ши-ан) басталып, Тарым ойпатынан өтіп, Памир үстіртінен асып, Орталық Азияны, Батыс Азияны кесіп өтіп, Жерорта теңізінің шығыс жағалауына дейін барады, жалпы ұзындығы 7000 км асады.

Ерте кездегі «Жібек жолы» Шыңжаңнан 3 айрыққа бөлінген, Тянь-Шань тауының солтүстігіндегі ежелден бар дала жолы: Жемсары, Іле өңірін басып, Балқаш өңіріне барады, онан ары батыс солтүстікке жүргенде Қара теңіздің шығыс жағалауына жетеді. Оңтүстік айрығы Крораннан (Лулан) шығып Күнлүн тауының батысын қапталдап Жаркентке барады, онан ары жүргенде адырлардан асып, Орта Азияға, Батыс Азияға, Еуропаға дейін созылады. Кроранның батыс солтүстігіндегі Көншы өзенінің батысын бойлап, Иіңпанды, Күшарды басып Қашқар Жаңашар ауданына баратын жол солтүстік айрығы саналады, бұл жол да адырлардан асып, Еуропаға дейін барады.

Орхон ескерткіштері - бұл түрік қағанатының Орхон, Селенга, Тоғыл дарияларының бойында қалдырған жазу үлгілерінің тарихи-мәдени мұралары болып табылады. Байырғы түріктер бұдан 1200-1500 жыл бұрын түріктік дүниетанымының алтын бағанасы - Бөгү (Тәңірлік) дінін ұстанып, елдік құрып, төр (үкімет) орнатып, тілі мен дінінің, тарихы мен әдебиетінің алтын сандығы - байырғы түрік әліпбиін (БТА) жетілдіріп, далалық өмір мен қалалық салтты ұштастыра қалалар тұрғызып, сәулет өнерін шыңдап, өткен аруақтарына арнап мүсін қашап, ұрпағына мол тарихи-мәдени мұралар қалдырды. Байырғы түрік жазба ескерткіштері ұзақ ғасырлар бізге беймәлім болып келген. Бүгінгі күні бұл ғылымда жаңаша сипат алып біздің тарихымыздың мұраларының тереңде жатқанын байырғы түрік ескерткіштері, моңғол елінің аймағында табылған. Орталық Азия аймағында орналасқан байырғы түріктердің тарихи-мәдени мұралары ежелгі дәуірден түрік тектес тайпалар мен әр замандағы түрік қағанаттарының автохтонды (тұрғылықты) мекені болған Қазақстан, Моңғолия, Шығыс Түркістан, Қытай, Сібір (Алтай, Хакас, Тува), Қырғыз жерінде мол сақталған. Оларды зерттеу XVII ғасырдың 20 жылдарынан басталды. Біздің өткен тарихымызға, Орхон ескерткіштеріне ұшан-теңіз еңбек сіңірген ғалымдар Н. М. Ядринцев, В. В. Радлов, A. О. Гейкель және т. б.

Орхон ескерткіштері

Егер Жібек жолымен батыстан шығысқа қарай жүрсек, оның Қазақстандағы учаскесі Шаштан (Ташкент) шығып, Тұрбат асуы арқылы Исфиджабқа, Сайрам (Сарьямға) келеді. Ежелгі қаланың осы күнге дейін сақталған. Шымкент түбіндегі бір қыстақ тап осылай аталады, оның дәл кіндік тұсында Жібек жолындағы бір кездегі ең ірі орталықтардың бірі болған орта ғасырлық қала жұртының қалдығы сақталған. Исфиджабтан құлдарды, бөз маталарды, қару-жарақты, семсерлерді, мыс пен темірді әкетіп жатқан. Испиджабтан шыққан керуендер шығысқа қарай бет алып, Шараб және Будухкент қалалары арқылы Таразға барады екен.

Қазақстанның аса ірі қалаларының бірі Тараз VI ғ. бұрын белгілі болған. 568 ж. түрік қағаны Дизабұл Византия императоры ІІ Юстинианның стратгі Земарх бастап келген елшілігін тап осы қалада қабылдаған. Бастаухаттар оны көпестер қаласы деп атаған. Осымен қатар ол түргештердің, содан кейін қарлықтар мен қарахандардың тарихи орталығы болған.

Ұлы Жібек Жолының жолдары мен бағыттары

Ұлы Жібек Жолы

Саудагерлердің жолға дайындығы

Сауда да маңызды рөлді қытайлықтар атқарды: өз елінен алынған тауарларды көрші елдерге тасу арқылы. Қытай жібегі, фарфор, нефриттен жасалған заттар мен әшекейлер Қазақстан қалаларынан табылған.

Көрші елдерге саудаға саудагерге жалғыз өзі шығу қиынға соғатын, өйткені жолда қарақшылар кездесуі мүмкін жәнежол шығыны көбейе түседі. Алыс жолға, негізінен, көктемде шығатын. Қытайға сапар шегу 3 жылдай уақытты талап ететін.

Көшпелі және отырықшы мәдениеттердің өзара байланысы шаруашылық, мәдени және саяси байланыс

Көшпелілер мен отырықшылар арасындағы байланыс мәселесі тарих ғылымында әр түрлі пікірлер туғызып отыр. Біраз зерттеушілер көшпелілер мен отырықшылар

қарым-қатынасын олардың арасындағы қырғи қабақ

қақтығыстар, соғыстар, жаулап алу әрекеттерімен байланыстырады. Бұл ретте көшпелілер белсенді рөл

атқарды деп есептейді. Енді бір топ зерттеушілер

бұл қарым-қатынастағы көшпелілердің орнын төмендетіп көрсетуге тарысады. «Көшпелілер отырықшылардың

мәдени жетістіктерін қиратушылар, не болмаса өздеріне

Қабылдап алушылар болды» деген пікірлер де жиі

кездеседі. Көшпелі және отырықшы жұрттардың

Арасындағы қатынас әр заманда, әр түрлі аймақта

әрқалай болды. Олардың карым-қатынасында қақтығыс, соғыстармен қатар бейбіт сабақтастық, шаруашылық,

сауда, мәдени өзара әсерлер аз болған жоқ. Мал өнімдеріне мамандандырылған көшпелі экономика егіншілік өнімдерін, қолөнер бұйымдарын отырықшылардан алса, отырықшылар мал өнімдерін, кейбір қолөнер заттарын, қолөнерге қажетті шикізаттарды көшпелілерден алып отырды.

Мұндай сауда, айырбас қатынастары, әсіресе отырықшы

халықтар мен көшпелі елдер көршілес орналасқан

шекаралық, аймақтарда пәрменді түрде іске асып отырды.

Мәдениеттердің өзара қарым қатынасы

Ұлы Жібек Жолының

жеке бөліктері

Көктасты (лазурит) жол - Орталық Азия мен Орталық Шығысты Үрдістан және Жерорта теңізімен байланыстырды.

Дала жолы - Қара теңіз жағалауынан Дон жағалауына дейін, одан Сарматтар жеріне, одан Ертіс пен Зайсан жағалауына дейін.

Нефритті жол - Шығыс Түркістан Қытаймен байланыстырды.

Жаңа Жібек Жолы

Жаңа Жібек Жолы (Еуразиялық құрлық көпірі) - бұл Қытай, Қазақстанмен, Ресеймен және басқа елдермен ынтымақтастықта тауарлар мен жолаушыларды Қытайдан құрлыққа апару үшін Қытай алға тартқан жаңа жалпыевразиялық (болашақта құрлықаралық) көлік жүйесінің тұжырымдамасы. Еуропа елдері. Көлік маршрутына трансқұрлықтық теміржол - Ресей арқылы өтетін Транссібір теміржолы және Қазақстан арқылы өтетін екінші еуразиялық континенталды көпір [ен] кіреді . Қытайдан Германияға дейінгі әлемдегі ең ұзын теміржол жүк пойызы пойыздары 15 күнді алады, бұл Суэц каналы арқылы өтетін теңіз жолына қарағанда 2 есе жылдам

Ресей арқылы өтетін Жаңа Жібек жолы

Жаңа Жібек жолы: заманауи жобалар

2008 жылдан бастап Батыс Еуропа - Батыс Қытай трансқұрлықтық магистралінің құрылысы Жаңа Жібек Жолы идеясын нақты жүзеге асырудың алғашқы мысалдарының бірі ретінде басталды. Біртұтас жүйеге салынған жоғары жылдамдықтағы және жоғары класты автомобиль жолдарының тізбегі Қытай, Қазақстан және Ресей аумағынан өтеді. Қытай мен Қазақстанда құрылыс аяқталуға жақын. Ресейде бұл бағытқа қазіргі уақытта салынып жатқан Мәскеу - Петербург тас жолы (М11), қолданыстағы Мәскеу - Қазан тас жолы, сондай-ақ Татарстан мен Башқұртстан аумағында жақында салынып жатқан және салынып жатқан жаңа автомобиль жолдарының учаскелері кіреді. 2009 жылы Өзбекстан мен Қазақстан арқылы транзиттік жолмен Түркіменстан-Қытай газ құбырының сынақ тармағы іске қосылды. Жоба өзінің толық түрінде Қытай мен Иран арасындағы кеңістікте, яғни іс жүзінде ежелгі Жібек жолының бүкіл бойында газ тасымалдау инфрақұрылымын салумен «Жібек жолы» деп аталады.

Мәскеу мен Қытай арасындағы Сібір магистралінің

Кяхта арқылы картасы, XVIII-XIX ғғ

2015 жылдың 2 сәуірінде Қытайдың Сыртқы істер министрі Ван И Қытай-Моңғолия-Ресей бірлескен экономикалық дәлізінде үш елде бар көлік мегажобалары тұжырымдамаларын біріктіруді ұсынды. Ван Идің айтуынша, «экономикалық дәліз салу - бұл Қытайдың« бір белдеу - бір жол »экономикалық белдеуін құру идеясын, « дала жолы »моңғол идеясын және құру идеясын біріктіруді білдіреді Ресей алға тартқан транеуразиялық дәліз ».

Ob"yedineniye proyektov raznykh stran

Әр түрлі елдердің жобаларын біріктіру

Жаңа Жібек жолы жобалары

«Жаңа Жібек жолының» құрлық бөлігінде үш теміржол дәлізін салу жоспарланған. Солтүстік дәліз Ресей аумағымен, ал орталық және оңтүстік дәліз - Орталық және Орта Азия аумағы арқылы, оның ішінде Ресеймен бірге Еуразиялық экономикалық одаққа мүше Қазақстан арқылы өтеді. Кейіннен теміржол дәліздері автомобильмен толықтырылады.

«Бір белдеу, бір жол» бағдарламасы

- Жібек жолы экономикалық белдеуінің транзиттік әлеуетін тиімді игеру үшін қызмет көрсету деңгейін жақсартып, әкімшілік кедергілерді жою арқылы тауар ағынын өткізуді бірте-бірте жеңілдету қажет. Қазақстан бұл мәселе бойынша нақты шаралар қабылдауда. Ол сараптама мен тиісті қаржыландыруды талап етеді. Азия инфрақұрылымдық инвестициялар банкі осындай бағдарламаларды белсенді түрде қаржыландыру керек деп есептеймін. Бұл - болашаққа арналған инвестиция, - деді Елбасы.

2017 жыл 17 мамыр

Ұқсас жұмыстар

Жібек жолымен араб

БАҒДАРЛАМАНЫҢ БОЛАШАҒЫ

Жібек мәдени жолы еті

Ұлы жібек жолы бойында сауданың дамуының арқасында

Ұлы Жібек жолы бойындағы ортағасырлық қалалар

Ұлы Жібек жолындағы көшпелі және отырықшы мәдениеттің қалыптасуы

Ұлы жібек жолы

Қазақстан қала мәдениетінің дамуындағы Ұлы жібек жолының рөлі

Рафаэль Ниязбек лирикасындағы Қазақ концепциясы

Көне түріктердің рухани мәдениеті және Ұлы Жібек жолы