Мембраналық тасымал

Мембраналық тасымал түрлері

Жоспар:

Кіріспе бөлім

Мембрана дегеніміз не?

Мембраналық тасымал

Негізгі бөлім

Мембраналық тасымал түрлері

Қорытынды

Пысықтау кезеңі

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе бөлім

Жарғақша немесе мембрана-жасушаларды, олардың ядролары мен цитоплазмасындағы жарғақты органелларды шектеп тұрған жұқа қабық боп табылады. Жасушадағы зат алмасу процесі осы мембрана арқылы жүреді. Сондықтан да оны биологиялық мембрана деп атайды. Жарғақ жасушадағы протеиндер мен липидтердің молекулаларынан құралған. Оның қалыңдығы:6-10нм.

Мембрана құрылысы

Мембрана жасуша плазмолеммасынан, лизосомадан, түйіршікті және түйіршіксіз эндоплазмалық тордың сыртқы қабықшалары мен көпіршік, қапшық, түтікшелердің қабырғаларын құрайды. 40%липидтен, 60% протеиннен тұрады.

Негізгі бөлім

Мембраналық тасымалдаудың 2 түрі бар. Олар:

1) пассивті транспорт (енжар)

2) активті транспорт (белсенді)

Тасымал түрлері

Активті тасымалдау

Белсенді тасымалдау (белсенді диффузия) - бұл концентрация градиентіне қарағанда төменгі концентрациядан жоғары концентрацияға дейін мембрана арқылы молекулаларды тасымалдау үшін энергия жұмсайтын диффузия түрі. Ол пассивті диффузиядан ерекшеленеді, өйткені ол концентрация градиентіне және энергия қажеттілігіне қарсы жүреді. Молекулалардың таза қозғалысы төмен концентрацияланған аймақтан жоғары концентрацияланған аймаққа дейін жүреді. Белсенді диффузия жасушалардың ішінде маңызды қоректік заттардың, мысалы иондар, глюкоза, амин қышқылдары және т. б.

Активті тасымал терминдері

•Заттардың энергия жұмсау арқылы тасымалдануы

•Эндоцитоз- егер зат жасуша ішіне тасымалданса

•Экзоцитоз- егер зат жасуша сыртына тасымалданса

Пассивті тасымалдау

Енжар диффузия дегеніміз - молекулалардың концентрация градиенті бойымен мембранадан төменгі концентрация аймағына өтуі. Мұнда молекулалардың таза қозғалысы кинетикалық энергияның әсерінен жоғары концентрациядан төмен концентрацияға дейін жүреді. Демек, ол ұялы энергияны қажет етпейді.

Пассивті тасымал терминдері

•заттардың энергия шығынынсыз тасымалдануы

•диффузия- заттардың көп концентрациялы аумақтан аз концентрациялы аумаққа қозғалуын айтамыз.

•фильтрация (сүзгілеу) - заттардың мембрана саңылауы арқылы қысымның аз мәні жағына өтуі

Активті және пассивті диффузияның ұқсастығы

Активті және пассивті диффузия - бұл екі жерден молекулалардың қозғалуын қамтитын процестер. Екі процесс жасушаларда жүреді. Сонымен қатар, екеуі де тірі организмдер үшін өте маңызды процестер.

Екеуінің айырмашылығы

Белсенді диффузия энергияны пайдаланады, ал пассивті диффузия болмайды. Осылайша, бұл белсенді және пассивті диффузияның басты айырмашылығы. Сонымен қатар, белсенді және пассивті диффузияның маңызды айырмашылығы - белсенді диффузия концентрация градиентіне қарсы төмен концентрациядан жоғары концентрацияға дейін, ал пассивті диффузия концентрация градиенті бойымен жоғары концентрациядан төмен концентрацияға дейін болады

Айырмашылығы

Сонымен қатар, молекулалардың таза қозғалысы белсенді және пассивті диффузия арасындағы айырмашылықты тудырады. Молекулалардың таза қозғалысы белсенді концентрациядан төмен концентрацияға дейін, ал пассивті диффузияда жоғары концентрациядан төмен концентрацияға дейін.

Қорытынды

Жалпы мембраналық тасымалдың екі түрң бар. Олар пассивті және активті. Пассивті ол энергия шығынынсыз тасымалданады, ал активті энергия жұмсау арқылы тасымалданады. Мысал келтіретін болсақ активтіге жаттығу жасап жүрген адам, ал пассивті толық адамды жатқызуымызға болады.