Індет ошағы

Презентация қосу

Тақырыбы: Індет ошағының, қатер
төнген аймақтың шекарасын анықтау.
Территорияны індет жағдайы бойынша
зоналарға бөлу

Орындаған:
Тексерген:
.
Індет ошағы - инфекция қоздырушысының
бастауы (мысалы, туберкулез, бруцеллезде
ауру мал) және берілу тетіктері әрекеттесетін
кеңістік, қысқаша айтқанда, малдың ауруға
шалдығу мүмкіншілігі бар зарарлы
территория (аумақ).
жаңа тұрақты

Індет ошағы

өше бастаған табиғи
Індет ошағына жататындар:
• инфекция қоздырушысының бастауы,
• тасымалдаушылар;
• берілу факторлары (көң, төсеніш, шу)
арқылы зарарланған ауру мал
оқшауханасы, қоралары, аулалар,
жайылым, т.б. территориялар;
• Сондай-ақ инфекциялық ауру мал
жайылған жайылымдар да кіреді.

Індет ошағының шекарасы ауру
қоздырушысының бастауы, берілу тетіктері
және тасымалдаушылардың орналасуына
байланысты анықталады.
Кең алқапта орналасқан ірі сиыр шаруашылығында індет ошағының ядросы
анықталды. Індет ошағының ядросы ауру мал тұрған орын болып табылады.
Індеттен сау емес пункттегі індет ошағы сыртында орналасқан территория қатер
төнген аймақ болып есептелінеді.

Індет ошағы
Қатер ошағының
төнген аймақ
ядросы

Індеттен
сау емес
пункт
Ветеринарияда қалыптасқан анықтамада
«Індеттен сау емес пункт» ретінде
аймақтық әкімшілік (ауылдық, поселкілік)
немесе шаруашылық бірлігі (жеке
шаруа қожалығы, т.б. меншік иелері)
алынған, яғни індеттен сау емес пункт
ретінде әкімшілік немесе шаруашылық
территориялары есептеліп, оларда
карантиндік, ветеринариялық-санитариялық
шараларды орындау қажеттілігі
айтылған (Бакулов И.А.,Третьяков А.Д.,
1979).
«Індеттен сау емес пунктті» анықтаудың
басқа бір жақын аналогы практикаға
ұсынылған. Оған елді мекеннің (ауыл,
қыстақ, т.б.), шаруашылықтың
территориялары (жайылымдар, егістік,
суаттар және т.б.) және аудан, облыс,
мемлекет аралық мал айдау трассалары мен
уақытша қолдану территориялары
жатқызылған. Біреуінде ғана індет ошағы
анықталса, барлық территория індеттен сау
емес деп есептелген (Джупина С.И., 1991).
Соңғысының кемшілігі үлкен елді мекенде немесе басқа да аудан,
облыс (республика) аралық бірлесіп пайдалану территориясында
бірнеше мал фермалары орналасуы мүмкін. Бұлардың бірінен індет
ошағы анықталса, шаруашылық бірлестіктері сау емес деп
жариялануы қажет.
Індеттен сау емес пункттің құрамы, олардың шекаралары дұрыс
белгіленбей, ауру шыққан елді мекеннің (ауыл, поселок, т.б.)
шаруашылықтың (ұжымдық, мемлекеттік, жеке меншік) кең алқапта
орналасқан әкімшілікке қарасты барлық территориясына тұтастай
карантин немесе шектеу жарияланып, кең ауқымды территорияда
сауықтыру шаралары жүргізілген.

Мұндай ауқымды аурудан сау емес пунктті сауықтыру көптеген қаражатты қажет етеді. Бұған
төменде мысал ретінде көрсетілген бруцеллезден сау емес пунктті індеттанулық зерттеу
нәтижелері дәлел бола алады.
Мысалы, Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданындағы “Қабанбай”
ауылдық округi оңтүстiгiнде Алматы облысымен, шығысында Қытай
мемлекетiмен, солтүстiгiнде Қарабұлақ ауылдық округымен шектеседi.
Ауылдық округтың әкiмшiлiк территориясы 80-100 шақырымдық кең
алқапты қамтыған, орталығы “Жарбұлақ” ауылы Алакөлдiң шығысында
орналасқан. Ауылдағы “Жарбұлақ” совхозы таратылып, үлкендi-кiшiлi 40-
тан аса жеке шаруа қожалықтары құрылған. Бұл ауылдағы жеке сектордағы
сиыр малы 10 табын болып құралып, сәуiрден желтоқсан айына дейiн
44 жайылымдарда бағылады. 1.07.2001 жылы жүргiзiлген iндеттанулық зерттеу
кезiнде, ауылдық округтiң статистикалық есебiнде: 8921 қой-ешкi, 280
жылқы, 2644 сиыр тiркелген, соңғысының 874-i сауын сиыр, 47-сi бұқа, 153-i
ұрықтандыру жасындағы тайыншалар және 843-i бiр жасқа дейiнгi бұзаутайыншалар. Бұл
округте “Жарбұлақ” ауылынан басқа, мал ұстайтын 32 елдi
мекен бар. Ауылдық округ орталығынан ең алысы “Жалаңашкөл” маңында
орналасқан “Алтыншы” және “Қарағаш” елдi мекендерi, бұларда малдың
толық санаққа алынбағаны, таңбаланбағаны және бруцеллезге қарсы арнайы
шаралармен толық қамтылмағаны белгiлi болды.
2000 жылы бруцеллезге тексерiлген 1778 сиыр малының 17-сi
бруцеллезге шыққан (“Құмғанбаев”, “Қойшыбай” шаруа қожалықтарынан 6,
қалғандары Жарбұлақ ауылы тұрғындарының аулаларынан). 2001 жылы
сәуiр, мамыр айларында зерттелген 1809 малдың 46-сы ауруға шығып,
сойылған. Бруцеллез мал анықталған табындарда аурудың клиникалық
белгiлерi (iш тастау, т.б.) байқалмаған. Ауруға шыққан малдардың қан
сарысуларында агглютинин титрлерi: 16-сында 1:400, 10-ында 1:200, 13-iнде
1:100, ал комплемент байланыстырушы антидене тирлерi 1:5-1:160
сұйылтындыларда 12 малда анықталған. Бруцеллездiң iндет ошағы ауылдық
округке қарасты “Қарағаш”, “Алтыншы” елдi мекендерiнде орналасқан
“Қойшыбай”, “Бағатай”, “Ахметжан” шаруа қожалықтары мен “Жарбұлақ”
ауылынан анықталған. Округтағы басқа 25 шаруа қожалықтары бруцеллезден таза
болған, олардың iндет ошағындағы табындардан бөлек жерлерде
бағалатыны, бiрақ қыс айларында қыстақтардың жақын орналасуына
байланысты мал жайылған жағдайда, олардың араласып жататыны белгiлi
болды. Ауданның ветеринариялық есептерiнде, бруцеллез мал шыққан
ауылдағы барлық қора-жай механикалық тазаланып, күйдiргiш натрдың 2-
3%-ды ыстық ерiтiндiсiмен дезинфекцияланып, жаз айларында санацияланған.
Ауылдық округте сиыр малының бруцеллезге шалдығуы 3,8%
құрайды.
30 мамыр 2001 жылы аудан әкiмiнiң №326 шешiмi негiзiнде, iндет
ошағының 3 елдi мекенде ғана анықталуына қарамастан, 60 шақырымдық
аумақта орналасқан “Қабанбай” ауылдық округы тұтастай бруцеллезден сау
емес деп жарияланып, карантин қойылған. Ауылдық округте жүргiзген
iндеттанулық зерттеу нәтижелерi негiзiнде, бұндай кең ауқымды
территорияны 1 жыл iшiнде сауықтыру өте күрделi. Округке қарасты елдi
мекендердегi шаруа қожалықтары мен жеке сектордағы табындардың 8 ай
бойы жайылымдарда қосылмай бағылуларына байланысты, сауықтыру
шараларын әкiмшiлiкке қарасты барлық территория шеңберiнде емес,
бруцеллез анықталған жеке табынның орналасу бойынша жүргiзiлуi қажет
едi. Яғни сау емес пункттегi бруцеллез мал орналасқан “Жарбұлақ”,
“Алтыншы”, “Қарағаш” елдi мекендерiне карантин қойылып, бруцеллезден
таза шаруа қожалықтары мен жеке меншiкке қарасты 5 сиыр табыны
орналасқан территория – қатер төнген аймақ ретiнде саналып, бiрiншiсiнде –
сауықтыру, екiншiсiнде – iндеттiң таралмауы үшiн шектеу шаралары жүргiзу
керек болатын. Бұндай iндеттiк жағдайларды басқада созылмалы түрде
өтетiн инфекциялық ауруларда (туберкулез, лептоспироз, т.б.) көптеп
көрсетуге болады.
Сонымен “Iндеттен сау емес пункт”
шекарасын ауылдық округтың
немесе шаруашылықтың әкiмшiлiк
территориясы бойынша емес, нақтылы
жағдайда iндет ошағы мен қатер төнген
аймақтан тұратын кеңiстiк ретiнде
қарастыру қажет.
Iндет ошағында сауықтыру, ал қатер төнген
аймақта дауалау шараларын
жүргiзу арқылы iндеттен сау емес пункттен
арылу шараларының нәтижелiгiн
қамтамасыз етуге болады.
Індеттен сау емес пункттің
топографиялық картасы жасалынады.
Онда қатер төнген аймақтың, індет
ошағының, қажет болса оның ядросының
(мәйегінің) шекаралары белгіленіп, оларда
орналасқан мал саны көрсетіліп, індет
ошағына қойылатын карантиндік
бекеттердің, дезинфекциялық
тосқауылдардың, қоршаулардың
орындары, айналма жолдар белгіленеді.
Халықаралық зоосанитариялық ережелерде территорияны індеттік
ақуал бойынша зоналарға бөлу немесе региондарға бөлу
(аудандастыру) ұқсас ұғымдар ретінде қолданылады. Зона немесе
регион ретінде ерекшеленген ветеринариялық-санитариялық жағдайдағы
субпопуляцияның шекарасы анықталған территория қабылданады.
Субпопуляция - мал басының белгілі бір жұқпалы ауруға шалдығуына
байланысты ерекшеленген бөлігі. Аудандастырылатын субпопуляция
басқалардан географиялық шектелуі (тау, өзен т.б.) немесе айрықша
басқару жүйесі арқылы бөлінеді.
Зоналар мен компартименттерді қалыптастыру індетке қарсы шараларды іске
ассырудың тиімді әдісі болуымен қатар халықаралық саудада сол территориядағы
мал мен өнімдерін экспорттауға мүмкіндік береді.
Зоналар мен компартименттерді қалыптастыруға қойылатын талаптарды елдің
құзырлы ветеринариялық әкімшілігі белгілеп бақылайды. Бұл талаптар әрбір ауру
бойынша ерекшеленеді.
Территоррияны зоналарға бөлгенде оның шекарасы географиялық орналасуы
бойынша әкімшілік құрылымына сәйкес (аудан, облыс) анықталады.
Компартименттің шекарасы биологиялық қауіпсіздіктің талаптарын
санитариялық тексеру арқылы белгіленеді. Іс жүзінде зона ауқымды аймақты
қамтыса, компартимент ретінде бір немесе көршілес бірер шаруашылық
қабылданады. Зоналар індеттік жағдайы бойынша әркелкі болса (аурудан таза
немесе аурудың таралу дәрежесі әртүрлі) компартимент тек қана аурудан таза
болуы керек.
Сібір жарасының қайта өршу мүмкіндігін ескере отырып ҚР аймағын әкімшілік аумақтар бойынша зоналарға
бөлу
Індетке қарсы шаралардың оңды атқарылуы үшін
ауру орын алған зонамен шектесетін таза зонаның ішкі
бөлігі бақылау зонасы ретінде қарастырылып, онда
арнайы санитариялық шаралар қарастырылады.
Бақылау зонасының тікелей ауру бар зонамен
шектесетін аймағындағы ауруға бейім жануарларды
жаппай иммундеуге, ал ондай мүмкіндік болмаған
жағдайда түгелдей жоюға тура келеді. Бұндай шаралар
арқылы аурудың әкелуінен қорғайтын буферлік зона
қалыптастырылады.
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Індет ошағының, қатер төнген аймақтың шекарасын анықтау

Жұқпалы аурулардың табиғи ошағы, құрылымы, түрлері және олардың шекарасын анықтау

Жіті өтетін ауру ошақтарын жоюды жоспарлау

САРЫПТЫҢ ІНДЕТ ОШАҒЫНДА ЖҮРГІЗІЛЕТІН ШАРАЛАР

Індеттанулық балау

Жұқпалы аурулардан таза емес шаруашылықтың мекеніндегі ветеринарлық санитарлық шаралар

Әуеден шабуыл, химиялық, радиациялық, биологиялық зақымдану қауіпі

ҚҰС ТҰМАУЫ

Жеке індеттану

Тешен ауруының қоздырушысы

Пәндер