Канада ғарыш спутниктері

Тексерген: Көшім Ә. Ғ.

Орындаған: Абуова Н.

Абылқасымова Ж.

Ахмет Н.

Еликбаева Ш.

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

География және табиғатты пайдалану факультеті

Картография және геоинформатика кафедрасы

Жоспар:

Кіріспе

Канадалық ғарыш агенттігі (КҒА, англ. Canadian Space Agency, CSA, фр. Agence spatiale canadienne, ASC) - канадалық үкіметтік ғарыш агенттігі. Агенттік 1989 жылы наурызда Канаданың ғарыш агенттігі туралы тиісті актімен (Canadian Space Agency Act) құрылды және 1990 жылдың желтоқсанында бекітілді. Кәсіпорын басшысы-президент, ол тікелей өнеркәсіп министріне есеп береді. 2008 жылдың 2 қыркүйегінен бастап 2013 жылға дейін ККА-ны Стивен МакЛейн басқарды. 2013 жылы ККА басқарды Волт Натижьяк. Қазіргі 2016 жылға президент - Сильвен Лапорт.

КҒА-ның бас кеңсесі Лонгей (Квебек) қаласындағы Джон Чапман ғарыш орталығында орналасқан. Агенттіктің Оттавада кеңсесі (Дэвид Флорида зертханасы) және Вашингтон, Париж, Кейп Канаверал және Хьюстондағы бірнеше байланыс бөлімдері бар.

Канадалық ғарыш агенттігінің астронавттар тобында 4 адам бар:

Давид Сен-Жак

2018 жылдың 3 желтоқсанында сағат 14:31-де (мск) Давид Сен-Жак "Союз МС-11" КҰБ экипажының құрамында Байқоңыр ғарыш айлағының "Гагарин стартынан" ХҒС-қа қарай басталды. Кеме ХҒС-қа 20:33-те (мск) бекітілді, ұшу қысқа төрт бұрылыс схемасы бойынша 6 сағат өтті.

2019 жылдың 8 сәуірінде Давид Сен-Жак пен астронавт Энн Макклейн ХҒС-да энергия жүйесін жетілдіру бойынша жұмыстарды жалғастыру үшін ашық ғарышқа шықты. Олар жаңа литий-ионды батареялардың бірі істен шыққан батарея бөлімдеріне адаптер орнатты, сонымен қатар батареяларды қайта зарядтау үшін құрылғыны жалғады. Сонымен қатар, олар 17 метрлік канадалық қашықтан басқару құралы үшін резервтік қуат кабелін салды2 және сымсыз байланысты кеңейту үшін американдық модуль корпусына аппаратура орнатты. Сен-Жак сондай-ақ техникалық платформаны бекіту үшін бекіткіштер Орнатылатын Еуропалық Columbus модулі корпусының учаскелерін суретке түсірді. Ашық ғарышқа шығу 6 сағаттан астам уақытқа созылды.

2019 жылдың 25 маусымында Мәскеу уақытымен 05:48-де Роскосмостың ғарышкері Олег Кононенко, астронавттар Энн Макклейн (НАСА) және Дэвид Сен-Жак (КҒА) бірге түсірілетін аппарат Қазақстанға Жезқазған қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 148 км жерде қонды. Жерге оралған экипаж мүшелерінің әл-ауқаты жақсы. ХҒС-58/59 ұзақ экспедициясы экипажының ғарыштық ұшуда болу ұзақтығы 203 тәуліктен асты.

Тоғыз канадалықтар NASA-ның 14 ұшуына және ресейлік "одақтарда« 2 ұшуға қатысты.

Имя

Средство запуска

Программа

Дата запуска

Примечания

Марк Гарно

Челленджер

STS-41-G

5 октября 1984 года

Первый канадец в космосе

Роберта Бондар

Дискавери

STS-42

22 января 1992 года

Первая канадская женщина в космосе

Стивен МакЛейн

Колумбия

STS-52

22 октября 1992 года

Кристофер Хэдфилд

Атлантис

STS-74

12 ноября 1995 года

Единственный канадец, посетивший станцию «Мир»

Марк Гарно

Индевор

STS-77

19 мая 1996 года

Роберт Тёрск

Колумбия

STS-78

20 июня 1996 года

Валдимар Триггвейзон

Дискавери

STS-85

7 августа 1997 года

Давид Уильямс

Колумбия

STS-90

17 апреля 1998 года

Жюли Пайетт

Дискавери

STS-96

27 мая 1999 года

Первый канадец, посетивший МКС

Марк Гарно

Индевор

STS-97

30 ноября 2000 года

Полёт на МКС

Кристофер Хэдфилд

Индевор

STS-100

19 апреля 2001 года

Первый выход канадца в открытый космос

Стивен МакЛейн

Атлантис

STS-115

9 сентября 2006 года

Второй выход канадца в открытый космос

Давид Уильямс

Индевор

STS-118

27 августа 2007 года

Третий выход канадца в открытый космос

Роберт Тёрск

Союз-ФГ

Союз ТМА-15

27 мая 2009 года

Первый канадец - член экипажа «Союза», первый канадец в составе долговременного экипажа МКС

Жюли Пайетт

Индевор

STS-127

15 июля 2009 года

Наибольшее количество представителей разных стран (США, Россия, Япония, Канада, Бельгия) на МКС

Ги Лалиберте

Союз

Союз ТМА-16

30 сентября 2009 года

Первый канадский космический турист

Кристофер Хэдфилд

Союз-ФГ

Союз ТМА-07М

19 декабря 2012 года

Первый канадец - командир МКС[6] [7]

Давид Сен-Жак

Союз-ФГ

Союз МС-11

3 декабря 2018 года

Канадалық спутниктер

Атауы

Іске қосылды

Жұмысын тоқтатты

Мақсаты

Alouette 1

29 сентября 1962 года

1972

Ионосфераны зерттеу

Alouette 2

29 ноября 1965 года

1975 жылғы 1 тамыз

Ионосфераны зерттеу

ISIS-I[en]

30 января 1969 года

1990

Ионосфераны зерттеу

ISIS-II

1 апреля 1971 года

1990

Ионосфераны зерттеу

Communications Technology Satellite[en]

17 января 1976 года

Қараша 1979

Эксперименттік байланыс спутнигі

RADARSAT-1

4 ноября 1995 года

Пайдалануда

ЖҚЗ коммерциялық спутнигі

MOST

30 июня 2003 года

Пайдалануда

Ғарыштық телескоп

SCISAT-1

12 августа 2003 года

Пайдалануда

Жер атмосферасын бақылау

RADARSAT-2

14 декабря 2007 года

Пайдалануда

ЖҚЗ коммерциялық спутнигі

NEOSSat

25 февраля 2013 года

Пайдалануда

Ғарыштық телескоп

Alouette 1

Alouette 1 (орыс. Алуэтт-1 сондай-ақ, Алуэт-1) - бірінші канадалық Жердің жасанды серігі. Бұл сонымен қатар КСРО-да немесе АҚШ-та емес алғашқы ғарыш кемесі. Осы спутниктің ұшырылуымен сыртқы ионосфераны зондтау басталды. Alouette 1-ге берілген мәліметтер өте сапалы екендігі дәлелденді, оның жұмысын Alouette 2, ISIS-1 және ISIS-2 аппараттары жалғастырды.

Іске қосылды

Үш жарым жылға созылған аппараттың дизайны мен құрылысы аяқталғаннан кейін, ол Калифорнияға жеткізіліп, 1962 жылы 29 қыркүйекте "Тор-Аджена в" зымыран тасығышымен ұшырылды, ол оны биіктігі 1000 шақырым болатын дөңгелек орбитаға шығарды.

Жетістіктер

Alouette 1 ионосфералық зондпен, ОНЧ қабылдағышпен, жоғары энергиялы бөлшектердің детекторымен және ғарыштық шуды зерттеуге арналған құрылғылармен жабдықталған. Бортта деректерді сақтайтын құрылғы болған жоқ, яғни ғалымдар тек жер үсті станциялары ұстап алған өлшеу нәтижелерін алды.

Alouette 1-нің міндеті сыртқы ионосферадағы электронды концентрацияның Ғаламдық вариацияларын зерттеу болды, бұл оның орбитасының биіктігіне байланысты болды. Спутник сонымен қатар ионосфералық плазманың резонанстық қасиеттерін ашатын мәліметтер алды. Спутниктен алынған деректерді шамамен 70 адамнан тұратын команда өңдеді, бұл шамамен төрт жыл ішінде алынған ақпаратты талдауға және оны мақалалар мен деректер атластары түрінде жариялауға мүмкіндік берді.

Alouette 1 ғарыш кемесі бір жыл өмір сүруге арналған, бірақ орбитада 10 жыл жұмыс істеп, миллионға жуық ионосфераны өлшеді, содан кейін 1972 жылы өшірілді. Теориялық есептеулерге сәйкес, Alouette 1 өз орбитасында мың жылға жуық тұра алад.

MOST

MOST (ағылш. Microvariability and Oscillations of STars, "жұлдызды микровариациялар және осцилляциялар") - алғашқы канадалық ғарыштық телескоп. Ол сонымен қатар әлемдегі ең кішкентай ғарыштық телескоптардың бірі және астросейсмологиялық зерттеулерге арналған алғашқы ғарыш кемесі.

RADARSAT-2

Radarsat-2-канадалық Жерді қашықтықтан зондтау спутнигі, өзінің ресурсын пайдаланған radarsat-1 спутнигін ауыстыруға арналған. Спутник Союз-ФГ зымыран тасығышының көмегімен Байқоңыр ғарыш айлағынан 2007 жылғы 14 желтоқсанда ұшырылды.

Radarsat-2 Alenia Spazio компаниясының PRIMA платформасы негізінде жасалған және 3 метрге дейінгі детальдылықпен суреттерді алуға мүмкіндік беретін көпфункционалды апертурасы бар радарлары бар.

Спутник Арктикалық аймақты бақылауға арналған және келесі салаларда қолданылады: мұзды барлау, теңіз навигациясы, гидрология, картография, геология, табиғи ресурстарды барлау.

2015 жылдың ақпан айынан бастап Канада Донбастағы атысты тоқтату шарттарының орындалуын бақылау үшін Radarsat-2-мен Украина Қарулы Күштеріне суреттер ұсынды. 2016 жылдың наурызында Премьер-Министр Трюдо Үкіметі Канада бұл қымбат бағдарламаға 9, 5 миллион доллар жұмсады және оны жауып тастады деп есептеді [көзі көрсетілмеген 511 күн] .

NEOSSat

NEOSSat (ағылш. Near Earth Object Surveillance Satellite) - канадалық ғарыштық телескоп. Ықтимал қауіпті астероидтарды (ұқсас 2012 DA14) және ғарыш қоқыстарын бақылауға арналған алғашқы мамандандырылған ғарыш кемесі .

Іске қосылды

2013 жылдың 25 ақпанында 12:31 UTC (Мәскеу уақытымен 16:31) Үндістанның Сатиш Дхаван ғарыш орталығынан PSLV C-20 зымыран тасығышымен ұшырылды. Іске қосылуды Үндістан Президенті Пранаб Мукерджи байқады. Баспасөздің спутникке деген ерекше қызығушылығы 15 жылдың 2013 ақпанында Челябі метеоритінің құлауынан туындады.

NEOSSat - пен бірге тағы 6 спутник ұшырылды:

SARAL - Мұхит деңгейін өлшеуге арналған франко-үнді океанологиялық спутнигі;

Sapphire - канадалық әскери спутник;

UniBRITE-1 және TUGSAT-1 - алғашқы австриялық наноспутниктер;

STRaND - 1 - смартфон борттық компьютердің рөлін атқаратын кішкентай Британдық спутник;

AAUSAT3 - Даниядан келген студенттер жасаған CubeSat стандартының спутнигі.

Жалпы массасы жеті серіктес құрайды 668, 5 килограмм.