Ареометр - сұйықтықтың меншікті салмағын немесе тығыздығын тез арада анықтауға арналған құралғы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Бiлiм және Ғылым министрлiгi
Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан
университеті

Презентация

Орындаған: Мүтәлі Шарбану.
Группа: СМ-18-8к3
Қабылдаған: Ахметова К.
Тығыздық

Зат массасының осы зат көлеміне қатынасымен
өлшене отырып, сол затты сипаттайтын өте маңызды
физикалық қасиеттердің бірі.[1] Заттың тығыздығын
анықтау үшін міндетті түрде көлемдері 1 м3 немесе 1
см3 болатын денелерді жасаудың қажеттігі жоқ. Ол
үшін алдымен тығыздығы анықталатын дененің
массасы мен көлемін өлшеп алып, сонан соң
массаны көлемге бөлсек болғаны. Сонда біз көлем
бірлігіне сәйкес келетін массаны, яғни тығыздықты
табамыз. Сонымен заттың тығыздығын табу үшін
дененің массасын оның келеміне бөлу керек.
Пикнометр-бұл зертханаларда қолданылатын, қатты немесе сұйық
элементтің көлемін немесе тығыздығын өлшеу үшін қолданылатын ыдыс.
Бұл өз кезегінде аталған элементтің температурасын білуге мүмкіндік
береді.
Пикнометрдің көмегі зор, өйткені ол химиялық әлемдегі дәл өлшеу
құралдарының бірі. Осы себепті көптеген ғалымдар мұндай құралды
қолдануды жөн көреді, өйткені бұл олардың зертханалық тәжірибелерінде
дәлірек болуға мүмкіндік береді.

Пикнометрдің айналасында жүретін әдістеме бар. Ол аталған құралмен
алынған нәтижелерді зерттейді және пикнометрия деп аталады.
Әдетте, бұл құрал әйнектен жасалған және ыдыс пен капилляры бар жер
қақпағынан тұрады, ол дәл өлшеуге мүмкіндік береді және көптеген
қиындықтарды тудыруы мүмкін төгілу апаттарының алдын алады.
Пикнометрді термометрмен бірге қолдану әдеттегідей, өйткені осылайша
сіз жұмыс істейтін заттың температурасын бір уақытта өлшеуге болады.
Пикнометрлердің көптеген түрлері бар.
Ареометр - сұйықтықтың меншікті салмағын немесе тығыздығын
тез арада анықтауға арналған құралғы. Заттың меншікті салмағы
арқылы оның ерітіндідегі пайыздық мөлшері анықталады.
Ареометр - шыны түтік, өзіндік ерекше пішіні бар, түбі кішкене
металл кесектерімен ауырлатылған шыны құтыдан
тұрады. Құтының жоғары жағы тығыздықтың градуриленген
шкаласы орналасқан жіңішке түтікше пішінді өзекке жалғасады.
Ареометр сұйық ішінде тік қалқып жүзе алады.
Судан ауыр не судан жеңіл сұйықтықтардың тығыздығын өлшеуге
байланысты ареометрлер және олардың шкалалары әр түрлі болады.
Шкалалар ерітіндінің тығыздығын немесе градус бойынша күшін
көрсетеді.
Ерітіндінің тығыздығын анықтау үшін ерітіндіні цилиндрге құйып,
ареометрді ақырындап батырады, ареометр цилиндр ортасында
тұруы керек, оның қабырғаларымен жанаспау керек.
Гидрометр-сұйықтықтың тығыздығын өлшеу үшін
гидрометр қолданылады. Дәлірек айтқанда, ол белгілі
бір ауырлық күшін, басқаша айтқанда, сұйықтықтың
салыстырмалы тығыздығын өлшейді. Кейде ерітінді
мазмұны ерітіндінің тығыздығымен алынады.
Кәдімгі гидрометр екі негізгі бөліктен тұрады;
цилиндрлік бағаналы және салмақты шам. Онда белгілі
бір ауырлық күші немесе басқа өлшемдерді оңай оқуға
мүмкіндік беретін шкаласы бар. Гидрометрлерді мұқият
пайдалану керек, өйткені олардың көпшілігі әйнектен
жасалған.
Тұтқырлық – сұйықтар мен газдардың негізгі қасиеттерінің бірі.
Мысалы, машиналарды майлау үшін жанармайды алдын ала
тұтқырлығына қарап таңдап алады. Сұйық тұтқырлығының
температураға байланыстылығы өте күшті болады. Себебі сұйықтың
температурасы жоғарылап кризистік температураға жеткенде (мысалы,
суды алсақ ол 100с°-та қайнап буға айналады) басқа фазаға өтеді.
Әсіресе майлар тұтқырлығының тәуелділігі күшті , мысалы,
температурасы 180 С°-тан 400 С°-қа дейін көтерілгенде кастор майының
тұтқырлығы төрт еседей кемиді. Барлық нақты сұйықтардың бір қабаты
екінші қабатымен салыстырғанда орын ауыстырса, онда азды-көпті
үйкеліс күші пайда болады. Шапшаңырақ қозғалатын қабат тарапынан
жай қозғалатын қабатқа үдетуші күш әсер етеді. Керісінше, жай
қозғалатын қабат тарапынан шапшаң қозғалатын қабатқа бөгеуші күш
әсер етеді. Бұл күштер ішкі үйкеліс күштері деп аталады, олар
қабаттардың бетіне жүргізілген жанама бойымен бағытталады.
Вискозиметр (лат. viscosus — тұтқыр) — тұтқырлықты
өлшеуге арналған аспап. Вискозиметр капиллярлық,
шарикті, ротациялық, ультрадыбыстық болып бөлінеді.
Капиллярлық вискозиметр белгілі мөлшердегі
сұйықтықтың тар түтікшe арқылы өту уақытын анықтайды.
Шарикті вискозиметр түтік ішіндегі зерттелетін
сұйықтықта шарик батқанда екі белгі арасында өту
уақытымен анықтайды. Ротациялық вискозиметр біліктес
орналасқан екі дене арасындағы саңылауға зерттелетін
сұйықтық құйып, денелердің бірін айналдырып, оның
бұрыштық жылдамдығын немесе айналдыру моментін
өлшейді. Ультрадыбыс вискозиметр зерттелетін сұйықтың
ішіне салынған магнитстрикциялық материал тербелісінің
өшу жылдамдығын өлшейді.
Вискозиметрдің көмегімен тұтқыр деңгейін анықтау арқылы сұйық
ортаны бақылауға болады. Бұл мәліметтер қайда пайдалы болуы
мүмкін? Түрлі ғылыми және өндірістік бағыттарда:

- медицина (қан тығыздығын анықтау);

- фармацевтика (маңызды консистенциялардың мазептік дәрілерін
жасау);

- азық-түлік өнеркәсібі (шикізат пен дайын өнімнің сипаттамасын
өлшеу, мысалы, бал, сүт, шырын және т. б.) – );

- мұнай өнеркәсібі және отын дайындау (автомобиль майларын,
бензинді, парафинді талдау…);

- ЛК және хим. (лактардың, бояулардың, шайырлардың жай-күйін
анықтау).
Пайдаланылған әдебиеттер:

1.https://ru.wikipedia.org
2.http://isup.ru/articles/16/1177/
3.http://www.k-avtomatika.ru

Ұқсас жұмыстар

Бунзен колбасы

Сүттің кұрамы мен қасиеттері

Аккумулятор батареялары

Қажетті құралдар

Атмосфералық қысымды анықтаған ғалым

Дәрілік заттарды фармакопеялық талдаудың жалпы әдістері

Зимницкий әдісі бойынша зәр жинау алгоритмі

Органикалық синтез практикумы

Дмитрий Иванович Менделеев

Алынған сынамаларды буып, түюді меңгеру

Пәндер