Гендерлік зерттеулердің әдістерін, колданудың практикалық жолдарымен таныстыру

Презентация қосу

Гендерлік зерттеулердің әдістерін, колданудың практикалық
жолдарымен таныстыру. гендердің әлеуметтік сипатын және
қоғамдағы гендерлік талдаудың негізгі түсініктерін беру. Гендерлік
зерттеулер тарихы: Батыстық зерттеулер.

Орындаған: Ермекбаева Айдана
Тексерген: Дабылтаева Макпал
Алғашқы « әйелдік тақырыптық» мәселе арнайыланған құбылыс ретінде
бірінші феминистік толқуға байланысты он тоғызыншы ғасырдың аяғында
келең бере бастады. Жиырмасыншы ғасырдың бірінші жартысында көбінесе
әйгілі әйелдердің өмірін сипаттайтын әйелдерге арналған жұмыстар пайда
бола бастады. Әйел тақырыбын талқылауда бүгінгі күннің өзінде үлкен
орын алатын жұмыс ол атақты француз философы Симон де Бовуардың
1949 жылы баспадан шыққан жұмысы « Второй пол». Онда әйел мәселесі
философиялық тұрғыдан қарастырылады.
Алпысыншы жылдары Батыстағы жастардың солшыл қозғалысы
аясында жаңа феминистік қозғалыс орын алды. Ол өз кезегінде
тарихи ретроспективтікті қоса алғанда феминистік гуманитарлық
зерттеулерге жаңа импульс берді. Алғашында бұл феминистік
зерттеулер ғылыми қоғамда скептикалық және тарихшы –
дәстүршілер ретінде қабылданды. Сонымен қатар бқл көзқарасты
жыныстық өзгешелік тұрғысында еш танымдық мағына
мойындамайтын әлеуметтік тарихққа методологиялық тұрғы
ұстанатын көптеген жақтастары да қолдады Бірақ бұл критицизм
өз кезегінде тағы бір « еркектік шовинизм » көрінісі ретінде
қабылданып « әйел тарихының» дамуына стимул жасап ,
радикалды феминистік көңіл күйді күшейтті. Осылай бола тұра
аталған мәселе төңірегінде «әйелдер тарихы » « әйелдік тарих»
түсінігі арасында айырмашылық табылды. « Әйелдік зерттеу»-
олардың соңғысында өмірлік тәжірибенің және әйелдік өмірлік
тәжірибенің мағынасы айшықталып және зерттеушілік
құрылымы тұрғысынан қорғалынды. Ол бойынша зерттеуші
позициясы гуманитарлық ғылымдар тұрғысынан , тарихта
нейтралды обьективті болмауы керек. Ол зерттелінетін обьектіге
тікелей араласу жолымен белгілі сезімдер мен қызығушылық
таныту керек. Міне осындай іс- әрекет аясында таным нәтижесі
мойындалды.
• Л.П. Репинаның айтуынша батыстық университеттер
программасында әйел мәселесіне арналған курс алғаш
рет 1979-1980 оқу жылдары Сан- Диего
университетінде пайда болды. Ал 1970-1980 жылдары
тарихи ғылым қауымындағы скептицизмге қарамастан
АҚШ та да, Европада да әйелдік зерттеулердің
академизациясы , институционализациясы жүрді.
Нәтижесінде көптеген универсфитеттерде әйелдік
және гендерлік зерттеу орталықтары немесе тіпті
факульттетер ашылды. Бұл құбылысқа деген көзқарас
бүгінгі күнге дейін оның әйелдік дилетантық әрекет
ретінде қабылдануы жойылған емес. Оның өзі бұл
саладағы қалыптасып келе жатқан зерттеуші қоғамға
одан әрі ұйымшылдық сипат алуға жағдай жасады.
Онда оқшаулану және касталылық көлеңке күні бүгіге
дейін сақталуда.

• Соңғы жиырма жылда әйелдер тарихын зерттеуде
үлкен жұмыс жасалды. Өткен уақыттағы әйелдердің
тарихи тағдырына, олардың жекелеген қоғамдарының
әртүрлі уақыт межесіндегі тарихи тәжірибелеріне
экономикалық, саяси, идеологиялық мәдениет
аясында анализдеу жүргізілді.
Жалпы әйелдер тарихында әрқайсысы оның даму стадияларын және оның көпқырлы бейнесінің бір жағын
көрсететін үш бағыттың бөлінуі айқындалды. Осы бағыттар арасындағы айырмашылықтар өзідерінің басты
зерттеу мінддеттерін орындауда көрінеді. Барлығынан бұрын қалыптасқан бірінші бағыттың міндеті , танымдық
әрекеті ресми « ерлер» тарихнамасынан ұмыт қалған немесе мүлдем алынып тасталған «әйелдердің тарихи
тіршілік ету жағдайларын қалпына келтіру». Дәл осы ерекше «әйелдік»тарихын жазу тұжырымдамасы жетпісінші
жылдардың ортасына дейін әйелдердің зерттеу жұмыстарында басшылық орында болды. Ол ереже бойынша
суреттеу жағына көбірек сүйенді және тарихи зерттеулерді жанр түрінде жасады. Шартты түрде her- story, ал оған
қарама-қарсы ерлер тарихнамасы феминистер үшін his- story болды. Феминистерді жақтаушылары ағылшынша
«history» сөзінің мағынасында өзгертпекке құштар болды. Өйткені бұрынғы тарихи суреттеуде ол ылғи ерлер
тарихын білдірді. Бұл екі нұсқа бір-бірімен үйлесім таппады, сондықтан « әйелдер тарихының» оқшаулануы
жалғаса берді. 1970 жылдардың екінші жартысында бірінші орынға шыққан екінші бағыт өкілдері өздерінің
алдындағы басты мақсат ретінде класстық қоғамдағы патриархалдық құрылымда ерлердің басшылық орынға
шығуы және әйелдердің бағыныштылық қатынастарының қалыптасуын зерттеу еді. Олар « әйелдер тарихын »
қоғам тарихымен байланыстырмақ болды, жанжалдасушы жақтардың мүдделерін және әйелдердің әртүрлі
әлеуметтік категориялардағы альтернативті өмірлік тәжірибесін көрсетпек болды. Бұл жерде оларда специфистік
феминистік неомарксизм қалыптасты. Әлеуметтік класстық анализді олар жыныстық айырмашылық факторымен
толықтырды және тарихи тұлға статусын индивидуалды, жыныстық, жанұялық — топтық комбинация статусы мен
класстық түрде айқындады. Бұндай интерпритацияда өндіріс тәсілі мен меншік қатынасы жыныстар арсындағы
теңсіздіктердің базалық детерминанты болып қала берді.
1970-80 жылдар тоғысында феминистік теорияда пәнаралық
көқарасқа бейімделу сақтала берді.
Тарихи зерттеулерге жаңа мәселе алаңдары- класс
пен жыныс арасындағы , әлеуметтік және гендерлік
иерархия , әлеуметтік және гендерлік мифология ,
әлеуметтік және гендерлік тарих арақатынастары
мәселесі пайда болды. Осыдан бастап әйелдің
бағынышты жағдайын негіздеген әйел табиғаты
туралы талас туғызған жыныстың тарихи еместік
мәселесі, өзгермейтін «әйелдік бастама »туралы
түсінік алынып тасталды. «Гендер» терминінің тағы
бір маңызды атрибуты «ер» және «әйел»
түсініктерінің қатыстылығы мен айшықтылығының
демонстрациясы. Осыдан оларға ,тарихи зерттеуді
қоса алғанда, оқшау анализ жасау мүмкін еместігі
анық болды. Жәнедағы «гендер» терминінің
феминизммен арақатынасының бөлектігі түсінікті
бола бастады. Ол бұрынғыға қарағанда ғылыми-
академиялық мойындаушылықтың одан да негізді
болуына жол ашты.
Гендерлік зерттеулер үшін болашағынан зор үміт күттіретін ол күнделікті тарих пен жеке өмір тарихы.
Гендерлік тарихшылар ойластырған ойларын іске асырмай қоймады, өздерінің көзқарастарына сүйене отырып
жасаған « жаңа жалпы тарих » жобасы персоналды, локалды, структуралық және социо мәдениеттік тарих
шеңберінде алынған микро- және макропроцесстердің зерттелу нәтижесін интеграциялап және қайта
ойластыртуға мүмкіндігі бар. Гендерлік тарих социомәдени – жыныстық бөлігі қоса ала отырып қоғамдық
процестер түсінігідегі тарихи синтезді іске асыруға таласып отыр. Гендерлік тарих шынымен –ақ жалпы тарих
жыныстық емес түрде жазыла алатынын көрсетіп бере отырып, ол қоғамдағы гендерлік қатынастарды « жаңа
әлеуметтік тарих» ретінде есепке ала отырып іске асатынын анықтады. Бұл өз кезегінде тұлғааралық
қатынастардың барлық жақтарын қоса ала отырып әлеуметтік түсінікті кеңейтуге ұмытылады.
Гендерлік саясаттың мақсат пен мәінденттері сонымен қатар жеке
тұрғыдан да анықталады, немес, жаңа биографиялық тарихпен
сипатталады. Бұл жаңа биографиялық зерттеулер шеңберінде жүйелік
құрылымдық негіздер жасалу шаралары қарастырылды, және әлеуметтік
мәдени мен психологиялық қадамдар іс тәжәрибеде сынақтан өткізілді. ХХ
ғасырдың көпетегн тарихшыларды зерттеуге итермелеген және
тарихнамада ұзақ уақыт жетекші орын алған тарихтағы
макросараптамалық қанағаттандырылмаушылығы болды..Бұл мәселелер
толық түрде рухани мәдениет мәселелерін зерттеумен айланысатындармен
де шешіле алмады.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Сапалық зерттеудің негізгі әдістері

Ғылыми проблема - қоғам қажеттіліктері туралы білім мен оларды қанағаттандыру тәсілдері мен тәсілдерін білмеу арасындағы қайшылық

Қазақстан Республикасындағы туылуы, олардың тәрбиесі нәзік гендерлік саясаттың негізгі әйелдердің мойнында

Гендерлік әлеуметтену

ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Параллель топтар жоспары

ГЕНДЕРЛІК ТЕОРИЯСЫНЫҢ НЕГІЗГІ КОНЦЕПЦИЯЛАРЫ

ЭНДОКРИНДІК ЖҮЙЕ АУРУЛАРЫ БАР ПАЦИЕНТТЕРДІ ТЕКСЕРУ

Музыка сабағындағы музыкалық іс-әрекет түрлері мен оқыту әдістемесі

Өзін-өзі тану курсының негіздері

Пәндер