МӘТІН ЖӘНЕ ДИСКУРС

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым
министрлігі
М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

МӘТІН ЖӘНЕ ДИСКУРС

Орындаған: Хусаинова Мадина
Тексерген: Қарымбаева Күлзинат
ЖОСПАР
1. Мәтін дегеніміз не?
2. Дискурс дегеніміз не?
3. Мәтіннің ерекшеліктері
4. Дискурс ерекшеліктері
5. Қорытынды
МӘТІН
Мәтін — бұл жалпы бір тақырып төңірігіндегі
біріккен, сабақтастық пен тұтастық тән, ақпаратты
жеткізетін мазмұнды сөйлемдердің тізбегі.
ДИСКУРС
Дискурс (фр. discours) — тілдік коммуникация түрі.
Кең шеңберде, дискурс дегеніміз уақыттың мәдени
тілдік контексті.Оған рухани-идеологиялық мұра,
көзқарас, дүниетаным кіреді.
Прагматика
Адресат
Пресупозиц
ия

Адресант
Интенция

Дискурс Макро
Пропозици құрылымдар
ялы ядро

Микро
Пропозиция құрылымд
ар
Семантикалық Клауздар н/е
түсінік предикациял
компоненті ар
Дискурс Тіл құрылымы
жанры

Дискурс
құрылымына әсер
тигізетін
факторлар

Прагматикалық Тұтастық пен
факторлар байланыстылық
Мәтін
түрлері

Әңгімелеу Сипаттау Пайымдау

белгілі бір
бір нәрсені,
қандай да бір пікірді
затты
оқиғаны баяндап, түсіндіреді,
сипаттайды және
не істеді? дәлелдейді және
қандай?
сұрағына жауап не үшін?
сұрағына жауап
береді. сұрағына жауап
береді.
береді.
Хабермас «дискурске» мына төмендегідей белгілер
тиесілі деп қарастырады — қарым-қатынасқа, сұхбатқа
имманентті (іштей тиесілі), сол кезеңнің қоғамдық
өмірінде қалыптасқан нормалар, ережелер және негізгі
құндылықтар жинағынан тұратын идеологиялық тіл.
Т.А. ван Дейктің идеясын жетілдіре отырып, В.В. Красных
дискурсты лингвистикалық және экстралингвистикалық
параметрлері есепке алынған үдерістердің өзіндік даму
ерекшелігі және нәтижесі деп тұжырымдайды.
Сондай-ақ, В.В. Петров және Ю.Н. Караулов адамның
дүниетанымы, ой-пікірі, мақсаты секілді
экстралингвистикалық факторлардың дискурстағы күрделі
коммуникативті құбылыстарды түсінуде маңызы зор
екендігін атап көрсетті.
1) мәтіннің барлық әлементтері өзара байланысты (өзара
байланысқан) (құрылымдық поэтика тезисі).
2) мәтін әлементтерінің арасындағы байланыс қайталанып,
өзгеріп отыратын бірліктер мотивтер ретінде айқындалады.
(Мотивті талдау тезисі);
З) мәтінде кездейсоқ ештеңе жоқ (психоталдау);
4) мәтіннің әрбір жекеленген және үстірт кәрінісінің
(мәнінің) астында мифологиялық сипаттағы терең,
әмбебап заңдылықтар жатыр (К.Т. Юнгтің
аналитикалық психологиясы);
5) мәтін шындықты суреттемейді, ол онымен өзара
күрделі қарым-қатынасқа түседі (аналитикалық
философия және тілдік актілер теориясы);
6) бір мәтіндегі ақиқат нәрсе, басқасында жалған
болып шығуы мүмкін ( мүмкін дүние (нәрсе)
семантикасы);
7) мәтін — қатып-семіп қалған мән емес, ол автор
мен оқырман және мәдени контекст арасындағы
сүхбат
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ

Ұқсас жұмыстар

Қазіргі тіл біліміндегі дискурс және мәтін мәселелері

Дискурс Ғылыми дискурс

Фуко философиясы

Көркем дискурс және сөз мәдениеті

СӨЗДІҢ ФУНКЦИОНАЛД

Жоғары оқу орнындағы сандық педагогика

Білімнің қызметтері әлеуметтік

Тіл мен сөйлеу

Қазақ тіліндегі саяси метафоралар

Морфологиялық стилистика

Пәндер