Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқыту әдістемесі

Оқытудағы метапәндік көзқарас білім алушылардың шығармашылық ойлауын қалыптастыруға ықпал етеді, балалардың дүниетанымымен, олардың өзін-өзі анықтауымен, өмірдің мағынасын игерумен жұмыс істеудің жаңа мүмкіндіктерін белгілейді, сондай-ақ оны нақты өмірге және күнделікті практикаға жақындатады.

Метапәндік тәсіл мыналарды қамтиды:

Оқушыларды заманауи оқыту метапәндік дағдыларды қалыптастыруды талап етеді. Мұндай оқыту жеке тұлғаға бағытталған және келесі артықшылықтарға ие:

ол жұмысқа деген қызығушылық пен ынтасының артуымен сипатталады;

оқытудың барлық кезеңдерінде педагогикалық мақсаттарды іске асыруға мүмкіндік береді;

сізге белгілі бір істі жүзеге асыруда өз тәжірибеңізден үйренуге мүмкіндік береді;

өз еңбегінің жемісін көретін оқушыларға қанағат әкеледі

Өз кезегінде, Ю. В. Громыко, көрнекті психолог В. В. Давыдовтың негізгі дүниетанымдық моделіне сүйене отырып, «Метапән» принципі мектеп оқушыларына заттардың үстінде жатқан, бірақ кез-келген пәндік материалмен жұмыс жасау кезінде пайда болатын жалпы әдістерді, схемаларды, ақыл-ой жұмысының үлгілерін оқытудан тұрады деп санайды

Метапәндік тәсілді іске асыру ақпараттық-эвристикалық немесе проблемалық оқыту әдістерін қолданумен байланысты, өйткені бұл жағдайларда оқушылардың танымдық іс - әрекетінің деңгейі ішінара іздеу болып табылады.

Проблемалық оқыту әдісін қолдану түсінуге қол жеткізуге мүмкіндік береді, ал ақпараттық-эвристикалық - түсінуді және үйренгенді басқа жағдайларға ауыстыруға мүмкіндік береді.

Сабақтарда мұғалімдер іздеумен байланысты тапсырмаларды орындау барысында проблемалық әдісті қолданатынын көрсету керек. Оқушылар алынған ақпаратты ұғынуға әкелетін басты нәрсені салыстырады, талдайды, бөледі. .

Осы ОӘК оқулықтарының кейбір тапсырмаларын қарастырайық

Чекин А. Л. "Математика" Оқулығы.

№ 229 тапсырма. Тапсырманың мазмұны математика, тарих, қоршаған әлем сияқты пәндерді қамтиды.

«Мәскеу 1147 жылы құрылған. Мәскеу Санкт-Петербургтен неше жас үлкен?»

Жетіспейтін нәрсені, мысалы, 3-сыныпқа арналған "Біздің әлем" оқулығынан алуға болады, 2-бөлім.

№ 225, география мен математиканың байланысы.

«Маша «Еділ» мен «Лена» өзендерінің бір-бірінен қанша шақырым ұзын?» деген сұраққа қызығушылық танытты.

Бұл сұраққа жауап беру үшін Машаға қандай деректер жетіспейді? Ресей елінің өзендерінің ұзындығы туралы ақпаратты қайдан оқуға болады? Географиялық атластан Маша Лена өзенінің ұзындығы 4400 км, ал Еділдің ұзындығы 3530 км екенін білді.

Г. А. Андрианова, А. Д. Кинг, С. Г. Полищук, Т. В. Свитова, Ю. В. Скрипкина, А. В. Хуторскийдің ғылыми еңбектерін талдау көрсеткендей, оқытудағы Метапәндік тәсілде білім беру адамның қалыптасуы-құру, оның ішкі және сыртқы білім беру өнімдерін жасау деп түсініледі. Бұл нұсқаулық пен дамытушылық оқытудың түбегейлі айырмашылығы-дамытушылық оқытудың мақсаты-оқушының дамуы, оның теориялық ойлауы, оқу іс-әрекетін игеруі; ал «ғылыми мектепті» оқытудың мақсаты-оқу іс-әрекетін дамыту емес, тек оқушы үшін ғана емес, сонымен бірге оның айналасындағы қоғам, әлем, адамзат үшін де құнды білім беру нәтижесін қалыптастыру, шығару.

А. В. Хуторскийдің идеяларына сәйкес біз метапән ретінде әртүрлі ғылымдардың (оқу пәндерінің) білімі (фактілері, заңдары, заңдылықтары) арасындағы ішкі байланысты анықтауды, құруды және түсінуді түсінеміз. Мұғалімнің оқытудағы метапәнді пайдалануының арқасында оқушылар ғылыми және практикалық білімнің қалыптасу процестерін көре алады, оқу курстарын, оның ішінде қазіргі заманғы мәселелерді, міндеттер мен мәселелерді қайта ұйымдастыра алады.

Қазіргі білім беруде метапәндік тәсілдің пайда болуының жағымды жақтарының бірі-білімді бөлуден объектілерге көшу мүмкіндігі, ал оқушының әлемді тұтас қабылдауы пайда болады. Баланың санасында әлемнің тұтас бейнесі қалыптасады. Метапәнге қол жеткізудің негізгі құралдары:

Метапәнге қол жеткізудің негізгі құралдары:

«Метапән» принципі сонымен қатар оқушыларға заттардың үстінде, заттардың үстінде орналасқан, бірақ кез-келген пәндік материалмен (Ю. Громыко) жұмыс жасау кезінде ойнатылатын жалпы әдістерді, әдістерді, схемаларды, ақыл-ой жұмысының үлгілерін оқытудан тұрады. Бұл ұғымдар, кластерлер, ақпаратты жинақтау әдістері (кесте, схема) . Сондықтан әмбебап оқу іс-әрекеттерін қалыптастыруға сабақтарда да, сабақтан тыс іс-шараларда да қолданылатын шығармашылық сипаттағы тапсырмалар ықпал етуі мүмкін