Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқыту әдістемесі

Презентация қосу

Бастауыш білім беру
пәндерін метапәндік тұрғыда
оқыту әдістемесі
Метапәндік оқыту

Метапән балаларға әртүрлі пәндерді оқытуда ғана емес,
сонымен қатар мектептен тыс өмірде де қолдануға
болатын танымдық іс-әрекеттің әдістерін, схемаларын,
үлгілерін үйретуді білдіреді.
Метапәндік тәсіл-

бұл метапәндік нәтижеге жетудің құралы.
Оқытудағы метапәндік көзқарас білім алушылардың
шығармашылық ойлауын қалыптастыруға ықпал етеді,
балалардың дүниетанымымен, олардың өзін-өзі анықтауымен,
өмірдің мағынасын игерумен жұмыс істеудің жаңа мүмкіндіктерін
белгілейді, сондай-ақ оны нақты өмірге және күнделікті практикаға
жақындатады.
• Бұл міндетті түрде оқушының іс-әрекетімен жұмыс жасау,,

1 тек білімді ғана емес, сонымен бірге біліммен жұмыс
істеудің белсенді тәсілдерін беру.

• Метапәндік тәсіл-бұл өз пәнін өте жақсы білу, бұл іс жүзінде оқу

2 материалын іс-әрекетке қайта жинауға және оны мазмұнның қызмет
бірліктері тұрғысынан қайта түсіндіруге мүмкіндік береді.

• Оқушылардың негізгі қабілеттерін дамытуға бағдарлау.

3 Ойлау, қиял, мақсат қою немесе өзін-өзі анықтау, сөйлеу
және т. б.

• Әр түрлі әдістемелік әдістерді қолдану тұрғысынан

4 жаңашылдық.
Оқытудағы
метапәндік
тәсілдің негізгі
мақсаты:

Педагогикалық
қызметті сапалы
жаңарту және
білім беру
сапасын арттыру.
Бұл тәсілдің жаңалығы-

білімді объектілерге бөлудің
қолданыстағы тәжірибесінен әлемнің
тұтас бейнелі қабылдауына,
метадеректерге ауысуды қамтамасыз
етеді.
Оқушыларды заманауи оқыту метапәндік дағдыларды
қалыптастыруды талап етеді. Мұндай оқыту жеке тұлғаға бағытталған
және келесі артықшылықтарға ие:

ол жұмысқа оқытудың барлық сізге белгілі бір
деген кезеңдерінде істі жүзеге өз еңбегінің
қызығушылық педагогикалық асыруда өз жемісін көретін
пен ынтасының мақсаттарды іске тәжірибеңізден оқушыларға
артуымен асыруға мүмкіндік үйренуге қанағат әкеледі
береді; мүмкіндік береді;
сипатталады;
А. В. Хуторский ғылыми мектебінде метапәндік тәсіл гуманизм
принципіне негізделген-әр адамның әлеуетін анықтау, ашу және іске асыру.

Автор білім берудің метапәндік мазмұнын және оқушының метапәндік
әрекетін тиісті пәндік мазмұнмен және пәндік іс-әрекеттермен
байланыстырады.
Өз кезегінде, Ю. В. Громыко, көрнекті психолог В. В.
Давыдовтың негізгі дүниетанымдық моделіне сүйене
отырып, «Метапән» принципі мектеп оқушыларына
заттардың үстінде жатқан, бірақ кез-келген пәндік
материалмен жұмыс жасау кезінде пайда болатын
жалпы әдістерді, схемаларды, ақыл-ой жұмысының
үлгілерін оқытудан тұрады деп санайды
Демек, екі ғылыми
көзқарас белгілі бір
ғылымға немесе оқу
пәніне жататын, бірақ
оқушыны бастапқы
негіздерден тыс
шығаратын жалпы
Метапән мазмұнының
болуын көрсетеді.
Метапәндік тәсілді іске асыру ақпараттық-
эвристикалық немесе проблемалық оқыту
әдістерін қолданумен байланысты, өйткені бұл
жағдайларда оқушылардың танымдық іс —
әрекетінің деңгейі ішінара іздеу болып
табылады.
Проблемалық оқыту әдісін қолдану түсінуге қол
жеткізуге мүмкіндік береді, ал ақпараттық-
эвристикалық — түсінуді және үйренгенді басқа
жағдайларға ауыстыруға мүмкіндік береді.
Танымдық белсенділік оқушының дамуының
барлық жас кезеңдеріндегі кез-келген оқу іс-
әрекетінің негізінде жатыр. Бұл белсенділіктің
жеткілікті жоғары деңгейі болмаса, білім беру
процесін тиімді ұйымдастыру және сапалы
нәтижелерге қол жеткізу мүмкін емес.

Білім алушының танымдық белсенділігінің
деңгейі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым
оның танымдық өкілдіктерінде болып
жатқан оқиғалардың объективті аспектілері
жаңғыртылады және қоршаған әлемнің
барабар бейнесі құрылады.

Танымдық белсенділік жаңа ақпарат алудан
қуаныш, қанағаттану, ләззат сезімінің пайда
болуымен артады. Осыған байланысты мұғалім
жаңа ақпаратты іздеуде оның дамуына және
ұйымшылдық пен мақсаттылық деңгейін
арттыруға ықпал ететін әртүрлі әдістерді,
әдістерді, технологияларды қолдануы керек.
Сабақтарда мұғалімдер
іздеумен байланысты
тапсырмаларды орындау
барысында проблемалық
әдісті қолданатынын көрсету
керек. Оқушылар алынған
ақпаратты ұғынуға әкелетін
басты нәрсені салыстырады,
талдайды, бөледі..
Жиынтық әрбір оқушының жалпы оқу дағдылары мен дағдыларын
Бастауыш алу мүмкіндігін, мемлекеттік білім беру стандартының
мектепте талаптарына сәйкес келетін қызмет тәсілдерін меңгеруін көздейді.
метапәндік Бұл, ең алдымен, сөздіктерде, анықтамалықтарда, кітапхана
каталогында қажетті ақпаратты іздеудің бастапқы мүмкіндігі.
оқытуды Оқулықтар арасындағы өзара кросс-сілтемелер жүйесі, олардың
«Перспективалы әрқайсысы өзінің білім беру саласына тән сөздіктерге ие; әр
оқушыға бастауыш мектепте оқу барысында сөздіктердің барлық
бастауыш мектеп» түрлерімен жұмыс істеу дағдыларын игеруге мүмкіндік береді.
ОӘК Жинақтың оқулықтарында жас оқушылармен жұмыс істеу үшін
оқулықтарынан арнайы жасалған интернет-сайттарға сілтемелер бар, сондықтан
жинақ мектепте компьютерді пайдалану үшін жағдай жасауды
байқауға болады. және олардың ұзақ мерзімді дамуын білдіреді.
Осы ОӘК оқулықтарының кейбір тапсырмаларын қарастырайық
Чекин А. Л. "Математика" Оқулығы.
№ 229 тапсырма. Тапсырманың мазмұны математика, тарих,
қоршаған әлем сияқты пәндерді қамтиды.
«Мәскеу 1147 жылы құрылған. Мәскеу Санкт-Петербургтен
неше жас үлкен?»
Жетіспейтін нәрсені, мысалы, 3-сыныпқа арналған "Біздің әлем"
оқулығынан алуға болады, 2-бөлім.
№ 225, география мен математиканың байланысы.
«Маша «Еділ» мен «Лена» өзендерінің бір-бірінен қанша шақырым
ұзын?» деген сұраққа қызығушылық танытты.
Бұл сұраққа жауап беру үшін Машаға қандай деректер жетіспейді?
Ресей елінің өзендерінің ұзындығы туралы ақпаратты қайдан оқуға
болады? Географиялық атластан Маша Лена өзенінің ұзындығы 4400
км, ал Еділдің ұзындығы 3530 км екенін білді.
Г.А. Андрианова, А. Д. Кинг, С. Г. Полищук, Т. В.
Свитова, Ю. В. Скрипкина, А. В. Хуторскийдің
ғылыми еңбектерін талдау көрсеткендей,
оқытудағы Метапәндік тәсілде білім беру
адамның қалыптасуы-құру, оның ішкі және
сыртқы білім беру өнімдерін жасау деп түсініледі.
Бұл нұсқаулық пен дамытушылық оқытудың
түбегейлі айырмашылығы-дамытушылық
оқытудың мақсаты-оқушының дамуы, оның
теориялық ойлауы, оқу іс-әрекетін игеруі; ал
«ғылыми мектепті» оқытудың мақсаты–оқу іс-
әрекетін дамыту емес, тек оқушы үшін ғана емес,
сонымен бірге оның айналасындағы қоғам, әлем,
адамзат үшін де құнды білім беру нәтижесін
қалыптастыру, шығару.
А. В. Хуторскийдің идеяларына сәйкес біз метапән
ретінде әртүрлі ғылымдардың (оқу пәндерінің) білімі
(фактілері, заңдары, заңдылықтары) арасындағы ішкі
байланысты анықтауды, құруды және түсінуді түсінеміз.
Мұғалімнің оқытудағы метапәнді пайдалануының
арқасында оқушылар ғылыми және практикалық білімнің
қалыптасу процестерін көре алады, оқу курстарын, оның
ішінде қазіргі заманғы мәселелерді, міндеттер мен
мәселелерді қайта ұйымдастыра алады.
Қазіргі білім беруде метапәндік тәсілдің
пайда болуының жағымды жақтарының
бірі-білімді бөлуден объектілерге көшу
мүмкіндігі, ал оқушының әлемді тұтас
қабылдауы пайда болады. Баланың
санасында әлемнің тұтас бейнесі
қалыптасады. Метапәнге қол жеткізудің
негізгі құралдары:
Метапәнге қол жеткізудің негізгі құралдары:

Метапән

пәннен тыс бағдарламалар

метапәндік тақырыптар пәндік курстар аясында

арнайы қызмет

арнайы әдістер

арнайы дидактика
• бұл дәстүрлі оқу пәндерінің үстінен құрылатын білім
беру нысаны. Ю. В. Громыко метапредмет ретінде:
"Білім", "белгі", "Проблема", "тапсырма"; А.В.
Хуторский "сандар", "дүниетаным", "Мәдениет",
Метапән "жаратылыстану" метапредметтерін әзірледі, олардың
жалпы жиынтығы қарапайым оқу пәндерімен бірге
балалардың үйлесімді дамуы үшін барлық жалпы білім
беру кешенін қамтиды.

• бұл ситуациялық тапсырмаларды шешу процесінде іске
асырылатын және оқушылардың нақты жеке маңызды
проблемаларын шешуге бағытталған оқушылар мен
пәннен тыс мұғалімнің бірлескен іс-қимыл бағдарламасы. Пәннен
тыс бағдарламалар бойынша тақырыптарды,
бағдарламалар сюжеттерді, қызмет тәсілдерін таңдау есебінен
қарапайым мектеп пәндері бойынша сабақтарда (және
басқа да сабақ түрлерінде) жұмыс істеуге болады.
метапәндік • сабақтарда "кеңістік пен уақыт", "Әлем
тақырыптар жүйелер жүйесі ретінде", "кеңістік пен
уақыт", "тәртіп пен хаос" және т.б. сияқты
пәндік метапәндік тақырыптарды қолдануға болады
курстар
аясында

• кез келген материалды зерттеу, эвристикалық,
жобалық, коммуникативтік–диалогтық,
арнайы дискуссиялық, ойын арқылы игеру
қызмет практикалық немесе зерттеу міндеттерін,
танымдық проблемалық жағдайды шешу
процесінде жүреді.
• ақыл-ой карталарын, ұғымдар

арнай ағаштарын,
графиктерді,
схемаларын,
денотаттық
"фишбоун"
білімнің
ы графикалық модельдерінің
әртүрлі әдістерін, ақпаратты

әдістер жинақтау әдістерін (конспект,
кесте, схема) және т.б.
құрастыру.
• эвристикалық, ойын тапсырмалары.
Мұғалімнің метапәндік оқытуды
арнайы қолдануының арқасында студенттер
дидактик материалды тез үйренеді, әртүрлі заттар
мен құбылыстардың өзара байланысын
а оңай анықтайды, дайын білім алудың
орнына оқу қабілетін дамытады.
«Метапән» принципі сонымен қатар оқушыларға
заттардың үстінде, заттардың үстінде орналасқан,
бірақ кез-келген пәндік материалмен (Ю.Громыко)
жұмыс жасау кезінде ойнатылатын жалпы әдістерді,
әдістерді, схемаларды, ақыл-ой жұмысының үлгілерін
оқытудан тұрады. Бұл ұғымдар, кластерлер,
ақпаратты жинақтау әдістері (кесте, схема).
Сондықтан әмбебап оқу іс-әрекеттерін
қалыптастыруға сабақтарда да, сабақтан тыс іс-
шараларда да қолданылатын шығармашылық
сипаттағы тапсырмалар ықпал етуі мүмкін
Оқытудың тән қиындықтарының
бірі-бастауыш сынып
оқушыларының тәуелсіз
жұмысты ұйымдастыра алмауы.
Әмбебап оқу іс-әрекеттерін
қалыптастыру оқушылардың
одан әрі өзін-өзі дамыту және
өзін-өзі тәрбиелеу қабілетінің
негізі болып табылады.
UUD қалыптастыру
үшін оқушы өзі үшін
келесі сұрақтарға
Мен нені
жауап табуы керек үйренгім келеді?
екенін ескеру қажет:

Алған білімімді
Мен сабақта не
қайда пайдалана
білдім? және т. б.
аламын?

Неліктен мен осы
немесе басқа
жаттығуды сабақта
орындаймын?
Оқыту саналы болуы керек, ал сабақтардың өзі
қызықты және тартымды болуы керек. Балалар бір-
бірін тыңдауға үйренетін, өз жауаптарын дұрыс
бағалай алатын, жаңа нәрселерді үйренгісі келетін
жағдайлар жасау маңызды. Сонда ғана, оқушының
УУД қалыптастыру кезінде метапәндік тәсілді іске
асыру үшін жағдай жасалатын болады.
балаларды рефлексияға
Бірақ ең үйрету, алған білімдерін,
дағдылары мен
бастысы- дағдыларын практикалық
тапсырмаларда қолдану.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі заманғы мектепте оқыту Метапән нәтижелерін алуға, яғни
адамның сыртқы ортаға барынша тез бейімделу және онда белсенді
жұмыс істеу қабілеті ретінде функционалдық сауаттылықты
қалыптастыруға бағытталуы тиіс. Метапәндік мәртебесі бар
функционалдық сауаттылықтың негізгі индикаторлары әмбебап оқу
әрекеттері болып табылады. Білім берудегі Метапәндік тәсілдің мәні-бұл
қоғамда ойлау мәдениетін және тұтас дүниетанымды қалыптастыру
мәдениетін сақтауға және қорғауға мүмкіндік береді. Сондықтан бүгінгі
таңда балаға мүмкіндігінше көп білім беру емес, оның жалпы мәдени,
жеке және танымдық дамуын қамтамасыз ету, оқу қабілеті сияқты
маңызды дағдылармен қамтамасыз ету маңызды, бұл жалпы орта білім
берудің даму әлеуетін жүзеге асыруға арналған жаңа білім беру
стандарттарының басты міндеті.
Назарларыңызға
рахмет!
CREDITS: This presentation template was
created
by Slidesgo, including icons by Flaticon,
infographics & images by Freepik

Ұқсас жұмыстар

Пәндерді метапәндік тұрғыда оқытудың теориялық және практикалық алғышарттары

Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқыту тұжырымдамасы

Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқытудың психологиялық және педагогикалық негіздері

Метапәннің негізгі тапсырмалары

Метапәндік тәсіл ерекшеліктері

Бастауыш білім беру пәндерін метапәндік тұрғыда оқыту

Метапәндік бағдарламасы

Дүниетаным ұғымына түсінік

Метапәндік нәтижелер

Метатехникалық сабақтың міндеттері

Пәндер