Бір бұрандалы пикнометрде газ массасын анықтау

Презентация қосу

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Университеті

Презентация
Тақырыбы: Табиғи және ілеспе газдардың тығыздығын анықтау

Орындаған: Куралова Асемгул
Тобы: Хт-18-6к1
Қабылдаған: Артыкова Ж.К
№3. Зертханалық жұмыс
Табиғи және ілеспе газдардың
тығыздығын анықтау
Қалыпты жағдайда 1л газдың массасы газдың тығыздығы деп аталады. Газдың
сипаттамасы үшін бірдей жағдайларда газ массасының сол көлесдегі ауа массасына
қатынасы болыптабылатын қатысты тығыздық түсінігі жиі қолданылады.
Лабораториялық практикада газдың тығыздығынанықтау үшін өлшеу әдісім мен ағу
әдісін қолданады. Соңғы әдіс дәлірек. өнеркәсіптік қондырғыларда газдың
тығыздығын үздіксіз анықтау үшін автоматты құралдар қолданылады.

Жұмыстың мақсаты: газдың тығыздығын
анықтау.
Тапсырма: Өлшеу әдісімен 1л газдың массасын
анықтау. Газдың тығыздығы МЕСТ 17310-2002
мәліметтеріне сәйкес болуы керек.
Аппаратура, реактивтер мен материалдар
Сынапты тығынымен газды бюретка, 200 мл сыйымдылығымен
пикнометр, аналитикалық таразы, қағып алушылар, қораптар немесе матадан
жасалған қаптар, секундомер, вакуум-сорап, құрғақ ауа, дистилденген су.
Пикнометрлердің бірнеше түрлері белгілі (4 сурет). Бір тесігі бар
пикнометрлерге газ вакуум көмегімен жиналады. Екі тесігі бар
пикнометрлерге газды үрлеу арқылы жинайды. Бұл жағдайда газ
бюреткасының қажеті жоқ.
Жұмысты орындау реті

Бір бұрандалы пикнометрде газ массасын анықтау. 200мл сыйымдылықтағы таза жуылып
кептірілген пикнометрден сынапты тығынымен бюреткамен немесе сораппен ауаны шығарады. Ауасыз
пикнометрді аналитикалық таразыда өлшейді.
Бюреткаға 200мл зерттелетін газды кіргізеді, көлемін өлшейді, температура мен атмосфералық
қысымды белгілейді. Өлшенген пикнометрді алдын ала зерттелетін газ үрленген бюреткаға жалғайды
және бұранданы ақырын ашып бюреткадан пикнометрге газды
4 сурет – Газ пикнометрі өткізеді. Бұрандаларды жауып, пикнометрді аналитикалық таразыда
өлшейді. Егер газды пикнометрден шығару үшін вакуум-сорап қолданылса, онда анықтау әдісі
келесілерге негізделген: бір бұрандасымен құрғақ пикнометрді қорапқа немесе матадан жасалған
қапқа орналастырады және ашық бұрандамен вакуум-сорапқа қосады. 10 мин бойы пикнометрден
ауаны (немесе газды) вакууметр көрсеткіштерін қадағалай отырып сорып алады.
Вакууметрдің екі аяғындағы сынап бағанасының ұзындығындағы айырма > 1мм болмау керек.
Бұранданы жауып, пикнометрді вакуум-сораптан ажыратып аналитикалық таразыда өлшейді. Содан соң
пикнометрді ауаға толу үшін жабады және оны ауамен өлшейді. 10 мин аралығында ауаны
пикнометрден шығарады және оны өлшейді.
Екі жағдайда да оның массасы бірдей болса, пикнометр герметикалық болып есептеледі. Қарсы
жағдайда жуып және пикномерт бұрандамасын қайтадан майлап, тәжірибені қайтадан өткізеді.
Оқшауланған пикнометрді пипеткаға немесе газымен аспираторға қосады, алдын ала оның
астынан бұранданы ашып қояды. Пикнометрдің бұрандамасын жайлап ашады және гашеткадағы
және теңестірілетін шыны ыдыстағы сұйықтық теңеспегенше теңестіретін шыны ыдыс көмегімен
оған газды жібереді. Бұранданы жауып газымен пикнометрді өлшейді.
Тығыздықты формула бойынша есептейді:

мұндағы р- газдың тығыздығы, кг/м3 ;
gr- газымен пикнометр массасы, г;
g - вакуумдалған пикнометрдің массасы, г;
gв- ауасымен пикнометрдің массасы, г;
1,293 – қалыпты жағдайдағы ауа тығыздығы, кг/м3.
Екі бұрандалы пикнометрде газ массасын анықтау
Алдымен пикнометр массасын анықтайды. Ол үшін 250-300 мл сыйымдылықтағы құрғақ пикнометрді құрғақ
ауамен толтырады, таразы жанында 15-20 мин ұстайды (температура теңесу үшін). Бұранданың бұрылуымен
пикнометрді атмосферамен қатынастырады (қысымды теңестіру үшін) бұрандаманы тез жауып, температура мен
атмосфералық қысымды жазып алады және өлшейді. өлшенген пикнометрді ауа көпіршігі жоқ қайнаған дистилденген
сумен толтырады. Бұрандаманы жабады, бұрандаманың капилярлы жолдарын сүзгі қағазбен сүртеді. Суымен
пикнометрді 0,01г қатеелігімен техникалық таразыда өлшейді. Пикнометрді сумен толтырып жатқанда судың
температурасы дәл өлшену керек. Пикнометрдің көлемін пикнометр көлеміндегі су массасының су тығыздығына бөліп
есептейді.
Пикнометрді кептіргеннен кейін онызерттелуші газбен қоса газометрге қосады және пикнометр көлемімен
салыстырғанда 5-6 рет мөлшерімен үрлейді. Үрлеу аяқталғаннан соң пикнометрдің кірер және шығар бұрандамасын
жауып қояды. Пикнометрді қағып алушыдан ажыратады, бұранданы бұраумен атмосферасымен пикнометрге 3-4
қатынасады, температураны және атмосфералық қысымды жазып алады және аналитикалық таразыда өлшейді.
Газдың тығыздығын формула бойынша анықтайды, г/л,

мұндағы а - V көлемдегі, см3 газдың массасы, г;
К –қалыпты жағдайға келтірілген газдың коэффициенті.
Екі бұрандасымен пикнометр едәуір қарапайым және ыңғайлы. Анықтау бар болғаны 15-20 мин созылады. Бірақ 1,5-
3л кем емес газ қажет, ал бір бұрандасымен пикнометрде анықтау үшін 200мл газ ғана жеткілікті.
Эффузиялық әдіспен газдың тығыздығын анықтау
Әдіс бірдей қысымдағы газ бен ауаның көлемдеріне тең кіші диаметрлі тесік арқылы атмосфераға
ағу уақытын өлшеуге негізделген. Бұл әдіс бірдей жағдайдағы газ және ауаның (немесебасқа газдың)
ағу уақытының квадратының арасына негізделген және олардың p1 мен р2 тығыздықтарының қатынасы
болады.

Сорбент н-гептадекан диатомитті н-гексадекан
кірпішке (20г 100г-ға) сферохромға-2 (15г
мұндағы τ1 — газдың ағу уақыты, с; 100г-ға)
Колонканың ұзындығы, м 6 6
τ2 – ауаның ағуКолонканың
уақыты, с. мм
диаметрі, 3 3
Термостаттың температурасы, С
0
50 50
Эффузиометр деп аталатын
Сорбент құралда (5 сурет) газ 35. (бен ауаның ағу жылдамдығын анықтайды. Ол көлем
н-гексадеканмен) 35
Газ-отырғызғыш гелий гелий
белгісіне дейінгі белгі қойылған екі басы
Газ-отырғызғыш шығыны, л/сағ
бар түтіктен 2,8
1 тұрады. Түтік суы бар ыдысқа салынған.
1,2
Түтіктің асты ашық, ал үстінен үш қадамды бұрандама600
Потенциометр лентасының
3 қойылған. 600

Бір шығар тесік газ немесе ауа көзіне
қозғалу жылдамдығы, эффузиометрді қосу үшін қызмет етеді, ал басқасы ішінде өте
мм/сағ

кішкентай тесігімен платиналы пластинкасы бар түтік болып табылады. Бұл түтікті анықтау
аяқталғаннан кейін арнайы қалпақпен жаба отырып шаңнан қорғау қажет. Егер тесік шаңға толып
қалса, оны ацетонмен немесе спиртпен жуады. Аяқ жағы ашық түтік 1 кең шыны цилиндрге
орнатылған және оның қақпағында 2 бекітілген. Цилиндр боялған дистилденген сумен толтырылған.
Анықтау әдістемесі. Эффузиометрдің бүйір шығар тесігіне резіңке түтік арқылы аспираторға немесе басқа ауасы бар
сыйымдылыққа жалғанған. 5 суретте көрсетілгендей бұрандаманы 3 бұрады. Аспиратордың теңестіретін шыны ыдысын
көтерумен түтік 1 ішінінің жартысына дейін ауамен толтырады. Үш қадамды бұрандаманы түтік ауамен қатынаса
теңдейдай етіп орналастырады және атмосфераға ауаны шығарады.
Алдындағы анықтаудан қалған түтігінің ішінен ығыстырып шығару үшін бұл әрекетті алты рет қайталайды
Дайындалған құралға сол аспиратормен түтіктен 1 суды ығыстыра отырып ауа жинайды және бұрандаманы жабады
Ауаның температурасын өлшейді. Сол қолға секундомерді алады, ал оң қолмен құралдың тесігі бар пластинкамен
қатынасуға бұрандаманы бұрады. Судың деңгейі төменгі белгіге жеткенде секундомерді қосады және су жоғарғы белгіге
жеткенде оны тоқтатады. Ағу уақытына тәуелді өзара 1-3 кем емес айрықшаланатын нәтижелерді алғанша бұл әректт
бірнеше рет өткізеді. Дәл солай сол температура мен қысымда газдың ағу уақытын анықтайды. Егер параллелд
анықтаулардың ағу уақыты біртіндеп жоғарыласа немесе төмендесе, алдындағы анықтаудан кейін құрал газдан немесе
ауадан нашар жуылғанын білдіреді.

Сурет 5 – Эффузиометр:
1-шыны түтік; 2-қақпақ; 3-үш қадамды бұрандама;
4-шыны қабық.
Бақылау сұрақтары

1. Газдың тығыздығы деген не?
2. Пикнометрлердің қандай түрлерін білесіз?
3. Бір бұрандалы пикнометрде газ массасын анықтау
әдісі.
4. Екі бұрандалы пикнометрде газ массасын анықтау
әдісі.
5. Эффузиялық әдіспен газдың тығыздығын анықтау.
6. Талданатын газдың тығыздығы қалай есептеледі?

Ұқсас жұмыстар

Фонтандаушы ұңғыма саны

Столға қойылатын циферблокты таразылар

Компрессорлық машиналар және газүрлегіштер

Эквиваленттің молярлық массасы

Стакандармен жабылған қалақшалар

Химия пәнінен интерактивті online сабағы

Фонтанды ұңғымалардың жабдықтары

Газды ортадан сынама алу әдістемесі

Сұйықтың стакан түбіне қандай күш түсіретінін есептеңдер

Идеал газ - газ бөлшектерінің өзара толық әрекеттеспейтін немесе шамалы әрекеттесетін қайсы бір газ моделі

Пәндер