Тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш

№ 14 дәріс Н. Ә. Назарбаев - тарихтағы тұлға

Дәрістің мақсаты

Тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш Президенті, Ұлт Лидері, Елбасының Қазақ Елін көркейтудегі ерен еңбегі жайлы баяндау.

ДӘРІС ЖОСПАРЫ

1. Бірінші Президенттің бастамалары мемлекеттің жаңғыру жолында. Жасампаздық негізі Қазақстандық мемлекеттіліктің үлгісі.

2. «Тарих толқынында» еңбегі мен баспасөз беттеріндегі ұлттық тарихтың стратегиялық көрінісі және тарихи тұлғалардың рөлі

3. Н. Ә. Назарбаевтың «Нұрлы жолы-Қазақстандық даму жолы» бағдарламасының тарихи маңыздылығы.

4. Егеменді елдің қалыптасуының кезеңдері, механизм қағидағасы мен қозғаушы күштердің дамуы, модернизацияның 3 толқыны, 30 елдің қатарына ену мақсатында бағытталған жаңару «Тәуелсіздік белестері» атты еңбегінде.

Н. Ә. НАЗАРБАЕВ

Тұңғыш Президент;

ҚР ҰҒА-ның академигі;

Іргелі ғалым;

Ресей әлеуметтік ҒА-ның академигі;

Білгір саясаткер;

Экономика ғылымдарының докторы;

Ақылгөй, дана, шешен.

Н. Ә. НАЗАРБАЕВ

Мәлімгер-реформатор;

ҚХА-ның төрағасы;

Ұлт Лидері (Елбасы) ;

Nur Otan партиясының Лидері;

Қазақстанның Қауіпсіздік Кеңесінің басшысы.

Н. Ә. Назарбаев - 1991-2019 жылға дейін басқарған ҚР-ның Тұңғыш Президенті.

1991 ж. 1 желтоқсанда Қазақстанда бүкілхалықтық сайлау өтіп, сол сайлауда 98, 78% дауыс жинап, ҚР-ның Президенті болып сайланды. Н. Ә. Назарбаевтың Президенттік өкілетті мерзімін 2000 жылдың 1 желтоқсанына дейін ұзарту туралы 1995ж. 29 сәуірде бүкілхалықтық референдум өтіп, референдумда халықтың 96, 45% қолдап дауыс берді. Сондай-ақ, 1999, 2005, 2011 және 2015ж. өткен сайлауларда Президент Н. Ә. Назарбаев қайта сайланды.

2010 жылдан бастап, тұңғыш Президентке “Елбасы” мәртебесін берді.

2019 жылдың 19 ақпанында Н. Ә. Назарбаев Қазақстанның Конституциялық Кеңесіне өзінің Президенттік өкілетін уақытынан бұрын тоқтату туралы өтініш білдірді. Бүгінгі таңда Н. Ә. Назарбаев Nur Otan партиясының Лидері, Қазақстанның Қауіпсіздік Кеңесінің басшысы міндетін атқарады.

1. Бірінші Президенттің бастамалары мемлекеттің жаңғыру жолында

Елімізде 1991 жылы 1 желтоқсанда - бүкілхалықтық сайлау қорытындысымен Н. Ә. Назарбаев Қазақстан Республикасының Президенті болып сайланды. Е. М. Асанбаев - вице-президент. 1991 жылғы 10 желтоқсан - Президенттің таққа отыру рәсімі болып, ант берді. Осы сәттен бастап Н. Ә. Назарбаев Тәуелсіз Қазақстаннның жаңғыру жолында тынбай еңбек етті. Атап өтер болсақ:

1991 жылғы 10 желтоқсан - ҚазақКСР-інің атауы Қазақстан Республикасы деп өзгертілді;

1991 жылғы 16 желтоқсанда Республика Жоғарғы Кеңесінің (ЖК) 7 сессиясында “Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы” Заң қабылданды;

Тәуелсіз Ел ретінде мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатын бейбіт жолмен жүргізді;

Барлық мемлекеттермен халықаралық құқық ұстанымы негізінде қарым-қатынас орнықтырды;

Республика жері-біртұтас, бөлінбейді және оған қол сұғуға болмайды деп жариялады;

Ұлттық мәдениетті, дәстүр мен тілді қайта жаңғыртып, дамытты;

Қазақстандық ұлт өкілдері мен қазақтардың ұлттық қадір-қасиетін нығайтты;

Қоғамдық татулық және саяси тұрақтылық жолында жұмыс жүргізді;

Халық игілігін көздейтін экономикалық даму жолына қадам басты.

Бірінші Президенттің бастамалары

Мемлекет өміріндегі аса маңызды мәселелерді демократиялық әдістермен шешіп отырды;

1991 ж. 29-тамызда Семей ядролық полигонын жабу туралы Жарлыққа қол қойды;

1991 ж . 21-желтоқсан күні Алматы қаласында ТМД құрды;

1992ж. қыркүйек-қазан айларында Алматыда дүние жүзі қазақтарының құрылтайын өткізіп, жер бетінде тарыдай шашылған қазақтарды тарихи Отанына шақырды;

1993 ж. Лиссабон хаттамасына қол қойды. Қазақстан ядролық қарудан еркін аймақ болып жарияланды;

1994ж. Орталық Азия экономикалық қауымдас-тығын құрды (Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, кейін Тәжікстан) ;

1994ж. Қазақстан Президенті Еуразиялық мемлекеттер одағын ұйымдастыруды ұсынды. (Одақтың мақсаты: Кеңес үкіметінен кейінгі кеңістікте пайда болған елдердің тұрақтылығы мен қауіпсіздігін нығайту, әлеуметтік-экон-қ жаңғырту процестерін жүзеге асыру) ;

Әскери-саяси одақ НАТО-мен ынтымақтастыққа маңызды орын береді. Бұл ынтымақтастық “Бейбітшілік үшін әріптестік” бағдарламасы негізінде жүзеге асуда;

Халықаралық ұйымдарға мүше болып кіруге жол ашылды;

Жасампаздық негізі Қазақстандық мемлекеттіліктің үлгісі

ЖАСАМПАЗДЫҚ - жақсы істерді атқару. Елге, жұртқа жаңа серпіліс беретін идеаларды жүзеге асыру. Жаңа жобаны қолдап, жақсылықтың жаршысы болу.

“ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДА”

“Тарих толқынында”

Н. Ә. Назарбаевтың кітабы.

Алматы., 1999 ж.

“ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДА”

Кітапта еліміздің аумағында ертеден бері орын алған тарихи оқиғаларға баға берілген. Онда біртұтастылық, көшпенділер өркениетінің өзгешелігі, көшпенділер социумы ерекше суреттеліп, оқырман қауымға ұсынылған. Автор Қазақстанның Ресей империясы мен КСРО құрамындағы дәуіріне де жан-жақты тоқталған. “Тарихтың шеңберлері және ұлттық зерде” бөлімінде ел тарихын 12 кезеңге бөледі. Маңызы: Тарих қойнауын зерделей отырып, ұлттық қасиетті сақтауға тәрбиелеу қажеттігі баса айтылады.

“ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДА”

Қазақтар - ұлы өркениеттердің мұрагерлері тарихтың сан-сапалық құз-қияларынан өзінің ұлттық “МЕН” дегізерлік қасиеттерін алып шыға алды. Жай ғана алып шығып, жай ғана сақтай білген жоқ сонымен бірге еселеп жаңғыртада білді (26-бет) .

Қазақ болмысының келесі бір ерекшелігі - оның тарихшылдығы. Қара халықтың тарихтан хабардарлығы мейлінше жоғары болған (31-бет) .

Қазақтар үшін ұлттық дәстүрді сақтап-сабақтастырып отыратын мәнді тетік - ру болған.

Қазақ - бір атаның ұрпағы, бір тамырдың бұтағы деген ұстаным бойынша өсіп өркендеп отырған.

Күні бүгінге дейін Сахараның жазылмаған заңы бойынша 7 атаға дейін бір-бірімен үйленуге рұқсат етпейтін қазақтан басқа жер бетінде бірде-бір ел жоқ. Міне қазақ халқының даналығы тудырған қуатты генетикалық тамыры қайда жатыр.

Бір отбасының балалары 7 атадан кейін әрқайысысы бір-бір іргелі руға ұласқан. Мәселен, әйгілі батырымыз Қанжығалы Қарт Бөгенбайдың кіндігінен тараған ұрпағы 1932 жылғы ашаршылыққа дейін 552 отбасын құраған. Бұл, шынында да іргелі бір ру деген сөз.

Н. Ә. Назарбаевтың

«Нұрлы жолы-Қазақстандық даму жолы» бағдарламасының тарихи маңыздылығы

11. 11. 2014 ж.

“

ХХ ғасыр саңлақтары

1. Әлихан Бөкейханов.

2. Ахмет Байтұрсынов.

3. Дина Нұрпейісова.

4. Мұхтар Әуезов.

5. Қаныш Сәтбаев.

6. Бауыржан Момышұлы.

7. Дінмұхаммед Қонаев.

8. Нұрсұлтан Назарбаев.

9. Олжас Сүлейменов.

10. Тоқтар Әубәкіров.

Н. Ә. Назарбаевтың еңбектері:

«Әділеттің ақ жолы» Алматы, Қазақстан - 1991ж.

«Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы» Алматы, Дәуір - 1992ж.

«Қазақстанның болашағы - қоғамның идеалық бірлігінде» Алматы, Қазақстан -1993ж.

«Ғасырлар тоғысында» Алматы, Өнер - 1996ж.

«Қазақстан тәуелсіздігі: тарих тағылымдары және қазіргі заман: ҚР Тәуелсіздігіне 5 жыл». Алматы, Қазақстан - 1997ж.

«Қазақстан-Ресей қатынастары» Алматы, Қазақстан - 1999ж.

“Тарих толқынында” Алматы, Атамұра-1999 ж.

«Жүз жылға татитын он жыл» Астана, Елорда - 2001ж.

«Бейбітшілік кіндігі» Астана, Елорда, - 2001ж.

“Бейбітшілік кіндігі” - Астана, 2002.

“Тәуелсіздік белестері” - Алматы, 2003.

“Қазақстан жолы” - Астана, 2007.

“Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясы”

Н. Ә. Назарбаевтың кітабы

Алматы., Дәуір 1992ж.

“Қазақстанның дамуының стратегиялық мақсаттары мен концептуальдық үлгісі”-деп аталатын І-тарауында Бүгінде біз алдымызға қандай нақты стратегиялық мақсаттар қойып отырмыз. Егер саясат саласын алатын болсақ.

Президенттік Республика құру;

Көппартиялық жүйе құру;

Тұрақтылықты қамтамасыз ету;

Әскери-саяси және экономикалық одақтар жасау;

Қазақстанның саяси салмағын арттыру;

Қазақстанның тиімді геосаяси жағдайын пайдалану;