Симметриялық криптография
Пайда болу және даму тарихы және қазіргі заманғы криптография туралы қысқаша ақпарат
Жұмыстың мақсаты: Криптографиялық түрлендірулер
Анықтамалар мен түсініктемелер
Notes: Криптология термині cryptos - құпия жəне logos - хабар деген ұғымдарды білдіретін грек сөздерінен шыққан.
Криптология екі бөлімге бөлінеді; криптография (шифрлау) жəне криптоанализ (криптоталдау) .
Криптография басқа бөгде адамдардың (қарсыластың) хабарламаны ұрлауынан, өшіруінен, көруінен жəне т. б. өзгертулерден қорғау үшін хабарламаның түрленуін қарастырады. Криптограф хабардың құпиялығын жəне нақтылығын сақтайтын əдістермен қамтамасыз етеді. Криптографиямен айналысатын адамды криптогроф деп атайды. Криптоталдаушы шифрланған мəтінді құпиялы кілтсіз бұзып ашу əдістерін іздейді.
Криптоталдаушы криптогрофқа шифрланған мəтінді құпиялы кілтсіз бұзып ашу əдістерін көрсетеді. Ашық мəтін деп бастапқы берілген хабарламаны айтады. Криптографтың ашық мəтінге қолданылған амалынан кейінгі нəтижені шифрланған мəтін немесе криптограмма деп атаймыз. Шифрлау деп шифр арқылы ашық мəтіннің шифрмəтінге айналу процесін айтады.
Ашық мəтінді шифрлау үшін криптограф əрқашан құпия кілтін қолданады. Бұзып ашылуына қарсы тұра алатын шифрдың қабілетін шифрдың мықтылығы немесе беріктілігі дейміз.
Кейбір алфавит арқылы құралатын мəтінді шифрлау мен шифрды ашудағы қатысты ақпарат ретінде қарастырамыз. Осы терминдер келісіммен түсіндіріледі.
Скитала
Рукопись Войнича
«Велесова книга»
КІРІСПЕ
Криптология екі бағытта дамуда:
криптография
криптоанализ (криптоталдау)
Қазіргі криптография екі бағытта дамып келеді:
Симметриялық криптография.
Асимметриялық криптография.
Notes: - Симметриялық криптожүйеде ақпаратты шифрлау жəне дешифрлау үшін бір кілт қолданылады. Ақпаратты жіберуші жəне қабылдаушы алдын ала белгілі бір жабық арналар арқылы өзара қолданылатын кілтті ауыстырулары қажет.
- Асимметриялық криптожүйеде ақпаратты шифрлау жəне дешифрлау үшін екі кілт қолданылады. Əрбір қолданушының өзінің ашық жəне құпия (жабық) кілті болады. Хабарды жіберуші хабарды 4 ашық кілтпен шифрлайды. Қабылдаушы хабарды дешифрлау үшін өзіне ғана белгілі құпия кілтін қолданады.
Тапсырмалар: Криптография және математика
Бақылау сұрақтары:
1. Криптография дегеніміз не?
2. Классикалық криптография мен қазіргі заманғы криптографияның айырмашылығы?
3. криптографияның негізгі мақсаты не?
4. шифр дегеніміз не?
5. шифрлау дегеніміз не?
6. дешифрлау дегеніміз не?
7. кілт деп нені айтамыз?
Семинар жұмыс №2.
Тақырыбы: Шифрлаудың қарапайым әдістерін үйрену. Шифрлардың беріктігі туралы түсінік. Классикалық криптожүйелердің криптоанализі
Жұмыстың мақсаты: Шифрлаудың қарапайым (классикалық) әдістерін үйрену: шифрды ауыстыру, шифрды жай (қарапайым) алмастыру, шифрды күрделі алмастыру.
Тапсырмалар: Алмастыру немесе орын ауыстыру әдістерінің біреуін қолданып шифрлау және шифрды алу бағдарламасын жаз.
Цезарь шифры.
Цезарь шифры деп аталатын ең көне шифрлардың бірі шамамен б. з. 110 жылы жазылған. Мысалға Цезарь шифрының алфавитті латынның 26 әріпінен тұрсын және 3 орынға солға айналдыру арқылы шифрлайық. Сонда ауыстыру төмендегі кестені құрайды.
Шифрлауға арналған ауыстыру.
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
Виженер (Vigenere - поли-алфавиттік ауысым) шифры
Виженер шифры бірнеше ауысым шифрларын ретімен қолдану арқылы жұмыс істейді. Яғни, кілт ретінде қысқа, құпия сөз таңдалады, содан кейін кәдімгі мәтін кілттің келесі таңбасына (ауысым шифрындағы сияқты) әрбір ашық мәтіндік таңбаны «қосу» арқылы шифрланады, қажет болған жағдайда кілтке оралады.
Plaintext:
Y
L
A
M
A
N
Key:
H
E
L
L
O
H
Ciphertext:
F
P
L
X
O
U
Латын әлiпбиiне арналған Вижинер кестесi
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
B
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
C
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
D
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
E
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
F
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
G
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
H
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
I
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
J
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
K
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
L
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
M
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
N
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
O
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
P
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
Q
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz