Индивидуалды акселерация

Презентация қосу

Жасөспірімдер
физиологиясы.
Жоспар:

1. Эпохалды және индивидуалды (жеке) акселерация
2. Балалар мен жасөспірімдердің қан айналым және
тыныс алу ерекшеліктері
3. Ағзаның және жеке тұлғаның конституционалды
(жекетипологиялық) ерекшеліктері
Акселерация
Акселерация - жасөспірімдердің денесінің дамуының уақыттан
бұрын, тез қарқынмен үдеп жүруі; балалармен жасөспірімдердің
жыныстың жетілуінің өсуі мен дамуының күрт жылдамдануы.
Планетаның магнит денесінің кернеуі төмендеген кезде
жануарлардың көптеген түрінің денелерінің салмағы мен
көлемінің ұлғаюы. Аккселерацияның ең айқын көрнісі ержеткен
балалардың денесінің өздерінің ата-аналарының денесімен
салыстырылғанда іріленуі.[1]
Ю.К. Бабанский акселерацияны балалардың денесі мен
психикасының аса ерте дамуы деп анықтады.
Акселерация

Индивидуалды Эпохалды
акселерация акселерация
Индивидуалды акселерация

Индивидуалды акселерация дегеніміз аты айтып
тұрғандай индивидуалды болады, ол тек бір немесе
бірнеше балалар тобына байқалады.
Индивидуалды акселаттар өз қатарластарынан
бойының ұзын болуымен, жыныстық жетілуінің
ерте жүруімен және де тағы да басқа факторлармен
ерекшеленеді.
Эпохалды акселерация

Эпохалды акселерация дегеніміз қазіргі заманғы
балалардың бұрынғылармен салыстырғанда
дамуының өзгеруі, яғни ерте дамуы.
Қазіргізаманғы балалар өздерінің бойларының сәл
ұзын болуымен, дамуының ерте жүруімен және
жыныстық жетілуінің ерте жүзеге асуымен
ерекшеленеді.
Балалар мен жасөспірімдердің қан айналым
ерекшеліктері
Жаңа туған нәресте бірінші рет тыныс алғанда, оның өкпесі жайылады, ондағы
тамырлық қарсыласу бірден төмендейді, содан артериялық өзектің орнына, қан өкпеге
келе бастайды, артериялық өзек қызметін тоқтатып, кейін 8-10 күннің ішінде ligamentum
arteriosum-ға айнала бастайды.
Бірінші тыныс алған соң, қанның көптеп құйылуынан, сол жақ жүрекшенің қысымы
артады, сопақша тесік қызметін тоқтатады және бітіп кетеді, сонымен қатар веналық өзек
те, кіндіктік вена да, кіндіктік венаның соңғы бөлімдері де бітіп кетеді.
Жаңа туған нәрестенің жүрегі қарыншалардың жеткіліксіз дамуынан және
салыстырмалы түрде жүрекше мөлшерінің үлкен болуынан, үлкен конус тәрізді, сопақ
немесе шартәріздес формаға ие.
Тек 10-14 жасқа келгенде ғана жүректің пішіні ересек адамдікіндей түрге келеді.
Ұрықтың жүрегі: жүректің екі жартысы Туылғаннан кейін оң және сол жақ жүрек байланыстары
паралеллді жалғанған; өкпелік тамырлы тізбекті болады, оған себеп, өкпелік қанайналымының
арналар оқшауланған дамуы және қолқа мен өкпелік артерияны жалғайтын,
жүрекше аралық қалқадағы сопақша тесіктік және
артериялық өзектік «шунттардың» жабылуы.
МИОКАРД

Жасы Ерекшеліктері
Жаңа туған Эмбриональды құрылым
2 жасқа Қарқынды өсуі және дифференциациясы
дейін
6-10 жас Бұлшық ет талшықтарының және
дәнекер тінінің қарқынды дамуы

10 жас Түйіндік қайта құрылу. Ересектердің
гистологиялық құрылымы
14-15 жас Өткізгіштік жүйенің жетілуі
Балалар мен жасөспірімдердің және
тыныс алу ерекшеліктері
Барлық ауа өткізу жолдары балаларда ересектерге қарағанда өлшемдері
кішкентай және өтістері тар болып келеді.
Алғашқы жылдардағы балалардың морфологиялық ерекшеліктері:
Жұқа, жұмсақ, тез жарақатталатын құрғақ шырышты қабықшасы, бездері толық
дамымаған, сурфактант аз бөлінеді, имммуноглобулин аз секреттелуі;
шырышасты негіздің бай қантамырлануы, эластикалық және дәнекер тіндік
элементтердің аз болуы, көп бөлігін борпылдақ дәнекер тін алуы;
төменгі ауа жолдарының шеміршек сақиналарының жұмсақтығы, оларда және
өкпеде эластикалық тіннің болмауы.
Бұл шырышты қабықшаның барьерлік қорғаныш қабілетін төмендетеді, сондықтан
инфекциялық агенттердің оңай енуі жүреді.
Көмей
Мұрын қуысы
Нәрестелердің көмейі қысқа, кең, құйғыш тәрізді, ұзындығы
Нәрестелерде мұрын қуысы тар, қуыс түбі ересектерге
1,53 см, жоғары орналасады. 13-14 жаста төмен орналасып,
қарағанда төмен орналасқан. Барлық мұрын жолдарының
ересектермен бірдей болады. Көмейдің жоғары орналасуына
дамуы 14-15 жаста аяқталады. Торлы сүйек қуысы 2 жасқа
байланысты жаңа туған және емулі нәрестелердің көмейүсті
қарай дамиды, маңдай, сынатәрізді қуыстар нәрестелерде
тіл түбірінен жоғары орналасады, сондықтан жұтыну кезінде
болмайды, олар 1-2 жаста пайда болады.
тағам сұйықтығы көмейүстінің жанынан өтеді.

Өкпе
Кеңірдек Нәрестелердің өкпесі алғашқы тыныс алған сәттен бастап
Нәрестелердің кеңірдегінің ұзындығы 50 мм, конус тәрізді, тыныс алмаған өкпемен салыстырғанда көлемі үлкенірек
орта сызықтан оңға қарай орналасады, 13 жасқа қарай IV болады. Тек алғашқы 2 жастарда өкпе үлестері
кеуде омыртқасының төменгі жиегіне дейін жетеді. Кеңірдек арақатынасы ересектермен бірдей болады. Екі өкпенің
кіреберісі тұрақсыз, жаңа туған нәрестелерде жазықтанған, салмағы нәрестелерде 57 г, көлемі – 67 см3. Жаңа туған
кейінірек көлденең-домалақ, ересектерде дөңгелек пішінді. нәресте альвеолары толық амниотикалық сұйықтықпен
Нәрестелерде шеміршексіз артқы қабырғасы ересектерге толған өкпемен туылады. Бұл сұйықтық стериьді және
қарағанда көп бөлігін алып жатады. туылған сәттен 2 сағат бойы тыныс алу жолдарынан бөлініп
отырады.
Ағзаның және жеке тұлғаның
конституционалды (жекетипологиялық)
ерекшеліктері
«Темперамент», «мінез», «тұлға» - бұл ұғымдар бастапқыда күрделі ішкі диалектиканы
қамтиды. Олар адамның жеке басын анықтайды - берілген адамды басқалардан
ерекшелендіретін нәрсе, оны бірегей етеді. Алайда, әрбір ерекше қасиет басқа
адамдармен ортақ нәрсені болжайды.
Темперамент- бұл адамның психикалық процестерінің динамикасында көрінетін жеке
ерекшеліктері: реакцияларының жылдамдығы мен күшінде, оның өмірінің эмоционалды
тонусында.
Темперамент келесі құбылыстарда көрінеді:
1. Адамның жалпы белсенділігінде;
2. Қозғалу ерекшелігі және сөздік қозғалу ерекшелігінде;
3. Эмоционалды процестер ерекшелігінде: эмоцияның туындау және өшу жылдамдығы,
күші мен тереңдігі, эмоционалды аймақтың сапалық қасиеті, яғни кез келген эмоцияны
бастан кешіру жылдамдығы және т.б.
Темперамент жайлы теорияларды үлкен
үш топқа бөлуге болады:
Гуморальді теориялар;

Конституционалды теориялар;
Жоғары жүйке жүйесі ерекшеліктеріне
байланысты темпераментті түсіндіруші
3 теориялар
Темпераментті дене бітімімен түсіндіруші конституционалды теориялар қатарына Э.
Кречмер және У. Шелдонның еңбектері жатады.
1921 жылы Э. Кречмердің әйгілі «Дене бітімі және мінез» атты еңбегі жарық көрді. Оның
негізгі идеясы белгілі типті адамдар белгілі психологиялық ерекшеліктерге ие. Адамдарды
дене бітіміне байланысты Кречмер төрт конституционалды типке бөлді: лептосоматик,
пикник, атлет, диспластик.

1. Астеник (лептосоматик) – нәзік денелі, ұзын бойлы, кеуде қуысы қушық, иығы тар, ұзын және
арық аяқ-қолды.

2. Пикник – май қабаты анық көрінеді, орта және аласа бойлы, жайылған денелі, домалақ басты,
мойыны қысқа адамдар.

3. Атлет – бұлшық еттері күшті дамыған, дене бітімі мығым, ұзын және орта бойлы, кең иықты,
жамбасы тар.

4. Диспластик – формасыз адам, дене бітімі дұрыс емес. Бұл типтегі индивидтер әр түрлі дене
бітімінің деформациясымен сипатталады.
Э.Кречмердің теориясы Еуропада өте кең таралды, ал АҚШ-та В.Шелдонның өткен ғасырдың
40-жылдарында тұжырымдалған темперамент тұжырымдамасы танымал болды. Шелдонның
көзқарастары сонымен қатар дене мен темперамент адамның бір-бірімен байланысты екі
параметрі болып табылады деген болжамға негізделген.
Темпераменттің негізін эмбриологиялық тұрғыда түсіндіруге тырысты.

1) Эндоморфты – темперамент типі висицетрония (латын тілінен аударғанда «ішкі мүшелер»
дегенді білдіреді) (эндодермадан ішкі мүшелер жақсы дамиды) тамаққа тәуелділікпен,
эмоционалды біркелкілікпен, жарылғыш эмоциялар мен әрекеттердің болмауымен
сипатталады. Өзінің сезімдерін еркін бейнелейді;

2) Мезоморфты - (мезодермадан бұлшық еттер жақсы дамиды) - темперамент типі -
соматония («дене»), денесі түзу және нығыз. Сезім және ойларында тұйықтық, физикалық
белсенділікке, агрессивтілікке бейім келеді.

3) Эктоморфты – (тері мен жүйке талшықтары жақсы дамиды) - темперамент типі -
церебротония («ми»), арық, ішкі мүшелері әлсіз дамыған. Қол-аяқтары ұзын, жіңішке, бұлшық
еттері әлсіз. Мұндай адам тұйық, интровертті және өмірдің қиын жағдайларында жалғыз
болуды қалайды.

Ұқсас жұмыстар

Эпохальды акселерация

Акселерация және ретардация, реактивтілік және организмнің резистенттілігі

Мектеп оқулықтары мен балалар кітаптарына қойылатын гигиеналық талаптар, олардың балалар денсаулығына әсері. Балалар мен жасөспірімдердің өсуі мен дамуында, акселерация мен ретардацияның болуын түсіндіруші теориялар. Балалар мүсіндерінің дұрыс қалыптасуына әсер ететін факторлар

Мектеп жасындағы кезең

Баланың жүйке жүесіне өмір сүру жағдайының және тәрбиенің әсері

Дифференциалды психология ғылым ретінде

Тіл мен ойлау

Гүл күлтелері әдісі

Халықтың механикалық жылжуының көрсеткіштері

Экономикалық тепе-теңдік және экономикалық өсу

Пәндер