Электр тогының энергиясы мен қуаты

Презентация қосу

Электр тогының энергиясы
мен қуаты. Электр өрісі.
A=I·U·t
Электр тогының жұмысы – ток
күші, кернеу және жұмысты істеуге
кеткен уақыттың көбейтіндісіне тең.

Si жүйесінде жұмыс Джоульмен өлшенеді.
[ 1Дж=1А·1В·1сек]
Өткізгіштерді тізбектей жалғау үшін A=I2Rt
Өткізгіштерді параллель жалғау үшін A=U2/Rt

U
A I Rt ; A t
R

R=R1+R2 =
P I U

Токтың қуатын табу үшін, өткізгіштегі
ток күшін және кернеуді өлшеп, олардың
көбейтіндісін табу керек.
2 U
P I R P
R
Si жүйесінде қуатты Ваттпен өлшейді.
[1Вт=1А·1В]
1 гВт (гекто)=100 Вт =102 Вт;
1 кВт (кило)=1000 Вт =103 Вт;
1 МВт (Мега)=1000000 Вт =106 Вт;
Токтың қуатын өлшеуге арналаған
аспапты – Ваттметр деп атайды.
Токтың жұмысын өлшеуге арналған құрал –
электр санауыш деп аталады.
Есептеуіш Көрсеткіш Көрсеткіш Шығын
счетчик показания показания расход

920 364 6063 6171 108 кВт*сағ

1 кВт*сағ = 8,8 т

Тариф құны – 8,8 т

Сонда 108*8,8= 950 т
Қуаты 100 Вт электр шамы күніне 6 сағ. жанады. 1 ай
(30 күн) ішіндегі токтың атқарған жұмысын тап, 1
кВт*сағ біздің қалада 7 теңге тұрады?
Берілгені:
Шешуі :
Р=100 Вт
t= 6 сағ*30=180 сағ А=Р*t
Тариф= 7 теңге А= 100 Вт *180 сағ.=18000 Вт*сағ= 18
А-? кВт*сағ кВт*сағ
құны- ? құны – 7 теңге * 18 кВт*сағ =
= 119 теңге
Жауабы: А= 18 кВт*сағ,
құны 119 теңге
Джеймс Джоуль Эмилии Ленц
Өткізгіш бойымен ток жүрген кезде, өткізгіште
бөлінетін жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш
кедергісіне және токтың жүру уақытына тура
пропорционал болады.
Q I Rt
Электр A Дж А=IUt Электр тогының
тогының жұмысын есептеу үшін –
жұмысы ток кұшінің, кедергінің
уақыттың шамаларын
өзара көбейту керек
Электр P Вт P=IU=U2/ Токтың қуатын есептеу
тогының R=I2R үшін – ток күші мен
қуаты кернеудің шамаларын
көбейту керек
Джоуль – Q Дж Q=I2Rt Жылу мөлшерін есептеу
Ленц заңы үшін ток күшінің
квадратын, кедергіні,
уақытты өз ара көбейту
Зарядталған денелердiң өзара әсерлесуi
не арқылы жүзеге асады?
• Бұл сұрақтың жауабын ағылшын
ғалымдары М.Фарадей (1791–
1867) және Дж. Максвелл (1831–
1879) өз еңбектерiнде бердi.
Фарадей мен Максвеллдiң
еңбектерiне сүйенсек, зарядталған
денелердi қоршап тұрған кеңiстiк,
басқа денелердiң айналасындағы
кеңiстiктен өзгеше. Зарядталған
денелердiң айналасында электр
өрiсi болады. Электрлiк әсерлесу
осы өрiс арқылы жүзеге асады.
Электр өрiсi – кез-келген
зарядталған денелердiң
айналасында болады және
заттардан ерекше, материяның
айырықша бiр түрi болып
табылады. Оны көру немесе ұстау
мүмкiн емес. Электр өрiсiнiң бар
немесе жоқ екендiгiн, тек оның
әсерi арқылы бiлуге болады.
1. Электр шамы кернеуі 220 В электр желіге
қосылған. Шамның қыл сымының кедергісі
484 Ом болса, шамның қуаты қандай?
2. Қуаты 600 Вт шамның кедергісі 150Ом болса,
шамдағы ток күші қандай?
3. 220 В желіге қосылған шам 0,5 мин жарық
шығарғанда 1800 Дж энергия бөлінген.
Шамның қыл сымының кедергісі қандай?
Электр өрiсiнiң зарядталған денеге (бөлшекке)
әсер ету күшiн электрлiк күш деп атаймыз.
Электр өрiсiне түскен бөлшек осы күштiң
әсерiнен а-үдеуiн алады. Оны Ньютонның
екiншi заңынан анықтауға болады.
Электр өрiсiн графиктік кескiндеу үшiн
Фарадей заманынан бастап күш сызықтары
қолданылады.
Электр өрiсiнiң күш сызықтары деп, сол
өрiске орналасқан оң зарядталған бөлшекке
әсер ететiн күштiң бағытын көрсететiн сызықты
айтамыз.
Электр өрiсiнiң негiзгi қасиеттерi:
• Зарядталған дененiң
электр өрiсi, осы өрiстегі
кез-келген зарядталған
денеге қандай да бiр
күшпен әсер етедi;

• Зарядталған денеге
жақын аралықта өрiс
күштiрек, ал алыста
әлсiздеу.
Электр өрісінің кернеулігі – электр
өрісінің зарядталған бөлшектер мен
денелерге күштік әсерін
сипаттайтын векторлық шама (Е).
• Ол электр өрісінің
белгілі бір нүктесіне
қойылған
нүктелік зарядқа әсер
ететін өріс күшінің сол
зарядтың шамасына
қатынасына тең:
Электр өрісінің кернеулігінің бірліктердің халықаралық
жүйесіндегі өлшем бірлігі: В/м.
Есептер шығару
• Электр өрісіндегі 4*10 – 6 зарядқа 0, 02 Н
күш әсер етеді. Осы нүктедегі электр
өрісінің кернеулігін табыңдар?

• Кернеулігі 4*10 5 В/м болатын біртекті
электр өрісіндегі электронның үдеуін
және оған әсер ететін күшті табыңдар.
Есептерді шығар
• Мұнай араластырғышты іске қосатын
электрқозғалтқышының қуаты 1900 Вт.
Электрқозғалтқыш 2 сағ ішінде 14400 Кл зарядты
өткізетін орамның кедергісін анықтаңдар. (Жауабы:R=475
Ом)
• Әрқайсысы 6 В кернеуге, 0,6 А ток күшіне есептелінген екі
шам 2 мин жанды. Осы уақыт аралығында әр шамдағы
және екі шамдағы электр тогының атқаратын жұмысын
анықтаңдар? (Жауабы: А=432 Дж)
• Электр қозғалтқышының қуаты 3 кВт. Егер
трактор 1000 В кернеуде жұмыс істесе, онда
оның электр қозғалтқышының тұтынатын
ток күшін анықтаңдар.(Жауабы:3 А.)
• Егер велосипедтің шамындағы кернеу 4 В
және ол 1 с ішінде 0,8 Дж энергия жұмсаса,
онда шамдағы ток күшін есептеңдер.
(Жауабы: 0,2 А.)
• Электр құралы 45 мин ішінде 5 А токпен 162
кДж жұмыс жасайды. Құралдың кедергісі
қандай? (Жауабы: 2,4 Ом.)
P = UI Ток жұмысы

Электр
A=qU кернеуі

U = IR Ток күші

I=q/t Токтың қуаты
Ток жұмысы
Q=I2Rt

электр санауыш Ток жұмысы

Вт*сағ Ток қуаты

Джоуль-Ленц
ваттметр заңы
Үйге тапсырма:
§42, 21-жаттығу. Электр санауыш пен
Ваттметрдің шығу тарихы

Ұқсас жұмыстар

Фотоэлектрлік жүйе

Фотоэлектрлік түрлендіргіштер. Спектрофотометрлік зерттеу әдістерін қолдану

Өткізгіштердің кедергісі

Электр тоғының жұмысы мен қуаты

Электр тогы

Тұрақты ток

КҮН ЭНЕРГЕТИКАСЫ

Физика – ғажайыптар әлемі

Электрлік қозғаушы күші және ток көздері мен тізбектерді түрлендіру

Электр тогының әсерлері

Пәндер