ЖОЛ КОНЦЕПТІСІ

Орындаған: Әлімжан А. Б.

Тексерген: Сембаева А. Ғ.

ЖОСПАР

Глоссарий

Кіріспе

Жол концептісінің репрезенттері

Тұрақты тіркестер

Мақал-мәтелдер

Өлеңдер

Ұлағатты сөздер

«Шыңырау» повесіндегі жол концептісі

Глоссарий

Феномен - бірдеңенің мәні ашылатын құбылыс, қай тұрғыдан да ерен, көрнекті, өрен адам, құбылыс

Кіріспе

Қазіргі уақытқа дейін қазақ жазушыларының шығармаларындағы дала, гүл, тау, махаббат, шындық концептілері туралы зерттеулер жүргізіліп келсе, жол концептісі туралы зерттеу әлі тың тақырыптар қатарында қалып келеді. Қазақтың қай жазушысын, қай шығармасын алып қарасаңыз да, жол туралы сөз қозғалмайтын шығарма жоқтың қасы

Жол концептісінің репрезенттері

ЖОЛ

Материалдық сипаты бар ұғым

Индивуалдық сипаты

Құқықық феномені

Салт-дәстүр феномені

Жол-мәдениет феномені

Ұлттық сипаты

Тұрақты тіркестер

Жолы кіші

Жолы жіңішке

Жол азық

Жол ашты

Жол алды

Жол бастады

Жолын байлады

Жол бермеді

Жол ережесі

Жол білмейді

Жолда жатқан жолбике

Жолда қалды

Жолдан азды

Жол кесер

Жол тосты

Жолы түсті

Жолы қырсықты

Жолы болды

Мақал-мәтелдер

Ажалды жылан жол үстінде жатады

Жолаушының азығы жолында

Қыздың жолы жіңішке

Ауыр жол - атыңды сынайды

Ауыр іс - адамды сынайды

Жолы болар жігіттің

Жеңгесі шығар алдынан

Жолға шықпас бұрын, Жолдасыңды сайла. Үй салмас бұрын Көршіңді ойла.

Жол мұраты жету

Қыз мұраты кету

Өлеңдер

Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз

Абай Құнанбайұлы

Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз, Тастақ жол жарқырайды буға амалсыз. Елсіз жер тұрғандай боп хаққа мүлгіп, Сөйлесіп ымдасқандай көкте жұлдыз

Ей, жолаушы!

Мешітбай Құттықов

Ей, жолаушы, ойланыңыз енді сіз, Кей істер бар қылмыстарға бергісіз. Қарулыдан бетер кейбір мас шофер, Қашан мерт қып кететіні белгісіз

Тура жолда қайғы жоқ

Шәкәрім Құдайбердіұлы

Тура жолда қайғы тұрмас, Шат болайын, бер арақ! Қайғы, рахат бәрi бiр бәс, Ешбiрiнде жоқ тұрақ.

Ертең біз жол жүреміз

Мұқағали Мақатаев

Жасың бар, жігіт-желең, шалдарың бар. Ертең біз жол жүреміз, қамданыңдар. Жол ұзақ, биік асу, сапар алыс, Жаз өтер, күз де кетер, тақалар қыс.

Ұлағатты сөздер

Ақыл да ойлағанды ұнатады. Ойланып-толғанған адамға ғана ақыл дұрыс жол көрсетеді

Бауыржан Момышұлы

Мені жолымда ұстайтын нәрсе - менің мақсаттарым

Мұхаммед Али

Ата-ананың ақылы қазулы қара жолмен тең

Дулат Бабатайұлы

«Шыңырау» повесіндегі жол концептісі

Бұл повесте сирек кездесетін ауыр кәсіптің адамдары - құдықшылар әулетінің тағдырларын алға тартады… Бұл ауылдан шыққан Дәріжан құдықшының да өмірі осы құдық қазумен өтіп еді… Осы шығармасы жолды суреттеумен басталады. Кейіпкердің бар өмірі жол үстінде, нәпақасын табу мақсатында алыс шалғай жерлерге жол жүріп, елдерге құдық қазумен байланысты екенін көрсетіп кетеді. Жазушының өз сөзімен айтқанда: «Еңсептің де жастық дәурені - алыс жолда ай батқанша жүріп-жүріп кеп, тек таң алдында ғана бел шешпей сұлай кетіп, көз шырымын алған суыт жүргіншінің таң ұйқысындай тым тәтті, тым қысқа болды».

Ұқсас жұмыстар

Абай поэзиясындағы жүрек концептісі

ТАҒДЫР КОНЦЕПТІСІ

Қазақстандағы когнитивтік лингвистиканың бағыт-бағдары концептерге талдау жасаған зерттеулердің үшінші тобы

Соғыс концепциясы

Софы Сматаевтың шығармашылығында көрініс табуы

Тіл және сөйлеу

ДОСТЫҚ КОНЦЕПТІСІ

Когнитивті лингвистиканың қазақ тіл біліміндегі көрінісі

Қазақ тіл білімінде когнитивті лингвистиканың зеріттелуі

Рафаэль Ниязбек лирикасындағы Қазақ концепциясы

Пәндер