Ғұн мемлекетінің сипаты




Презентация қосу
ҒҰН МЕМЛЕКЕТІ
(Б.з.б. III ғ. - б.з. IV ғ)

Ғұндар кезеңін қамтитын аралық: Б.з.б. III ғ. - б.з. IV ғ.
Қытай жылнамаларында айтылғандай б.з.б. III ғасырда Қытайдың солтүстігінде Байкалдан
Ордосқа дейінгі аралықты мекендеген тайпалық бірлестік: Ғұндар.
Б.з.б. III ғасырда Қытайдың солтүстігінде Байкалдан Ордосқа дейінгі аралықты мекендеген
бірлестік: Ғұн.
Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: ғұндар.
Ғұндар туралы негізгі дерек көздері: қытай деректері.
Қытай деректерінде «ғұн» атауының пайда болған кезі: б.з.б. ІІІ ғ. аяғы.
Қытай деректерінде «Сюнну» атауымен берілген тайпа: Ғұн.
«Гун, рун, хун ю» т.б. атаулармен берілген тайпа аты: Ғұн.
Ежелгі Қытай жылнамаларында атаулары кездесетін тайпалар: Ғұндар, Үйсіндер.
Шығыстанушы Л.Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі: б.з.б.
209 ж.
Л.Н.Гумилев зерттеуі бойынша Ғұн державасы пайда болды: Б.з.б. ІІІ ғ. соңында.
Б.з.б. 209 жылы ғұн державасы пайда болды деп жазған: Л.Гумилев.
Ғұн державасының негізін қалаған: Мөде.
Ғұн тайпаларына қатысты тарихи тұлға: Мөде.
Ғұн мемлекетінің пайда болу кезіндегі көрші тайпасы: дунху.
Қытай деректері бойынша ғұн билеушісі Мөдеге келген елшілер: дунху.
«Жер дегеніміз-мемлекеттің негізі, оны қалай береміз» деген ғұн басшысы: Мөде.
Мөде бастаған ғұндар талқандап басып алған оңтүстіктегі тайпа: Дунху.
Шығыста «шығыс ху» тайпаларын бағындырған, батыста юечжи тайпаларына
жорық жасаған ғұн билеушісі: Мөде.
Мөде шаньюйдің Алтай тайпаларын түгел бағындырған кезі: Б.з.б. 201 жыл.
Ғұн басшысы Мөденің мұрагері: Лаушан.
Ғұндардың қоғамдық құрылысы мен шаруашылығы

Ғұн мемлекеті әскери жүйе бойынша: 3 қанатқа бөлінген.
Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі: мұрагерлікпен берілді.
Ғұн басшысының лауазымы: шаньюй (тәңірқұт).
Ғұн мемлекетіндегі шаньюйден кейінгі басты тұлғалар: түменбасы.
Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым: түменбасы.
Ғұн мемлекетіндегі ру саны: 24 ру.
Ғұндарда 24 руды басқарғандар: түменбасылар.
24 руға бөлінген және оларды «түменбасы» аталған бегзадалар билеген ел: Ғұндар.
Ғұндардың ру көсемдері: Ақсақалдар.
Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына: 3 рет шақырылды.
Ғұндарда әр түменбасыдағы әскердің құрамы: 10 мың атты әскер.
Ғұн әскерлерінің негізгі құрамы: атты әскер.
Тарихшылар ерекше суреттеген ғұндардың соғыс құралы: қамал бұзғыш машина.
Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілген жаза: өлім жазасы.
Ғұндарда ұрлық жасағандарға берілген жаза: бетін тілген.
Темір дәуіріндегі көшпелілердің тұрмысындағы адамгершілік пен әкімшіліктің үйлесімді
жүйесі назарын аударды: қытайлардың.
Ғұн мемлекетінің сипаты: Көшпелі-патриархалды.
Ғұндардың өмірінде басты рөл атқарған шаруашылық: көшпелі мал шаруашылығы.
Ғұндардың негізгі өмір салты: көшпелі өмір.
Ғұндар өсірген үй малдары: малдың барлық түрін.
Ғұндардың жүннен киім тігіп, тоқып кигендіктерін дәлелдейтін заттар: ұршық бастары.
Ғұндардың негізгі баспанасы: киіз үй.
Ғұндардың астық сақтайтын ұралары табылған жер: үй-жайлардың іші.
Ғұндардың сәулет өнеріндегі шеберлігін анықтаңыз: Үйлердің төбесін ағаш шатырмен
жапты.
Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне: жабайы аңдар.
Ғұндарда бұйымның бетіне түрлі-түсті заттарды жапсыру стилі: «полихромдық стиль».
Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі: Зерлеу.
Ғұндардың сыртқы саясаты
Ғұндардан қорғану мақсатында Ұлы Қытай қорғанын салдырған патшалық: Цинь.
Цинь империясына Ұлы Қытай қорғанын салуға мәжбүр еткен халықтар: ғұндар.
Көшпелілерден қорғану үшін Ұлы Қытай қорғаны салынған уақыт: б.з.б. 3 ғ. аяғы.
Ғұндар Қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-Банды жеңді: б.з.б. 188 ж.
Қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-Банды жеңген тайпа: Ғұндар.
Б.з.б. I ғасырдың ортасына дейін Қытайдың Хань әулетін бағындырған тайпа: ғұндар.
Ғұн мемлекетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі: б.з.б. 55 жыл (ғұндар Хуханье
бастаған оңтүстік және Чжи-чжи басшылық еткен солтүстік топтарға бөлінді).
Ғұн мемлекеті оңтүстік және солтүстік болып екіге бөлінді: б.з.б. I ғ. ортасында.
Б.з.б. I ғасырдың ортасында ғұн мемлекетінде орнаған жағдай: Екіге бөлінді.
Б.з.б. I ғасырдың ортасында ғұндар екіге бөлінді: оңтүстік және солтүстік болып.
Б.з.б. I ғасырдың ортасында ғұндардың бөліну құрылымы: оңтүстік және солтүстік.
Ғұн мемлекеті екіге бөлінген соң, Оңтүстік ғұндар бағынған империя: Хань.
Хань әулетінің қол астына түскен: Оңтүстіктегі ғұндар.
Хань әулетінің қол астына бағынған ғұндардың бөлігі: оңтүстік.
Хуханье бастаған оңтүстік ғұндар: Хань әулетіне бағынды.
Солтүстіктегі ғұндардың Чжи-чжи шаньюйдің басқаруымен тәуелсіздігін сақтау үшін
батысқа жылжыған уақыты: б.з.б. I ғ. аяғы.
Солтүстіктегі ғұндар Чжи-чжидің басқаруымен б.з.б. I ғ. аяғында жылжыды: Батысқа.
Солтүстіктегі ғұндарды б.з.б. I ғасырдың аяғында Қазақстан жеріне бастап келген шаньюй:
Чжи-чжи.
Ғұндардың Қазақстан аумағына жылжуын басқарған билеушісі: Чжи-чжи.
Ғұн тайпаларына Талас өзенінің шығыс жағына көшіп-қонуға мүмкіндік берген тайпа:
қаңлылар.
Ғұндар мен Қытай елі арасындағы арасындағы соғыс қимылдары созылған уақыт:
300 жылдан астам.
Ғұндардың келуіне дейін Қазақстанды мекендеген тайпаларда басым болған нәсілдік белгі:
Еуропеоидтық.
Қазақстанды мекендеген тайпаларда моңғолоидтық белгілердің дами бастауына әсер еткен
фактор: ғұндардың келуі.
Қазақстанның жергілікті халқының келбетінде бірінші моңғолдық белгілердің пайда болуы
байланыстырылатын тайпа: ғұн.
Ғұндардың Қазақстанға екінші толқынының келе бастаған кезеңі: б.з. I ғасыры.
Б.з. I ғасырынан басталған ғұндардың Қазақстанға келген екінші толқыны қоныстанды: Арал
бойына.
Б.з. I ғасырынан бастап ғұндар Арал бойынан ығыстырған тайпалар: Алан, ас.
Б.з. I ғ. бастап алан тайпаларын Каспий теңізіне қарай ығыстырды: ғұндар.
Батыс ғұн ұлысының негізі қаланды: II ғасырда.
Біздің заманымыздың алғашқы ғасырларында Еуразия тарихындағы ірі оқиға: Халықтардың
Ұлы қоныс аударуы.
«Халықтардың ұлы қоныс аударуын» бастаған: ғұндар.
Б.з.б. II - б.з. IV ғасырларында болған тарихи оқиға: Ғұндардың шығыстан батысқа қарай
көшуі.
Ғұндардың ұлы көші аяқталды: б.з. IV ғ.
Ғұндардың жауынгерлігін ерекше атап: «ертелі-кеш ат үстінен түспейді. Маңызды істер туралы
кеңесетін болса, кеңесті ат үстінде отырып өткізеді» деген рим тарихшысы: А.Марцеллин.
«Ғұндар төзімді келеді, сауда-саттығын да ат үстінде жасайды...» деп сипаттаған Рим
тарихшысы: А.Марцеллин.
«Ғұндар жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді» деп жазған: А.Марцеллин.
Ғұндар жөнінде маңызды дерек қалдырған: А.Марцеллин.
448 жылы Аттила сарайында болған Византия елшісі: Прииск.
Византия елшісі Приисктің Аттила сарайында болған жылы: 448 жыл.
Ғұн әміршісінің сарайы туралы сипаттап жазған: Прииск.
Еділ (Аттила) жөнінде құнды дерек қалдырған: Прииск.
Рим елшілігінің тілмашы ретінде Аттила еліне келіп, өзінің көргендерін жазған шежіреші:
Прииск.
Ғұндар туралы «олар соғыстан кейін тыныш әрі қамсыз тіршілік етеді, әркім қолында
барымен қанағат етеді» деп жазған зерттеуші: Прииск.
Ғұндарды бейбіт халық ретінде сипаттаған Византия елшісі: Прииск.
Ғұндар туралы дерек қалдырған Византия елшісі: Прииск.
V ғасырда Днестр, Рим, Балтық теңізі, Қара теңіз аралығын бағындырған ғұн билеушісі: Аттила.
V ғасырдың ортасына қарай Румыния мен Венгрия елдеріндегі ғұндарды өзінің қоластына жинап,
Рим империясының аудандары Паннония мен Мезияны басып алған соң, Франция жеріне өткен
ғұндардың басшысы: Еділ (Аттила).
Паннония мен Мезия аудандарын басып алып Франция жеріне өткен ғұн билеушісі: Аттила.
Рим империясына қауіп туғызған ғұн басшысы: Еділ.
Еділ жауынгерлерінің Галлиядағы Каталаун даласындағы шайқасы болған жыл: 451 жылы.
Каталаун шайқасының болған уақыты: Б.з. V ғ. ортасында.
Еуропаны Рим үстемдігінен азат еткен: Аттила.
Еуропаны Римдіктердің үстемдігінен азат етті: Ғұндар.
Кейбір тарихшылардың пайымдауынша ғұн жорықтарының маңызы: Еуропаны римдіктерден
азат етті.
Ғұн жорықтарының маңызы: Еуропаны римдіктерден азат етті.
Кейбір зерттеушілердің пікірі бойынша орта ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан деп
саналатын тайпа: ғұн (яғни ғұндар Еуропаны римдіктерден азат еткен соң Еуропада
құлиеленушілік құрылысты құлатып, жаңа дәуірдің - орта ғасыр дәуірінің басталуына жол
ашты).
Аттиланың (Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары: 400-453 ж.ж.
Ғұн патшасы Аттила (Еділ) өмір сүрген мерзім: Б.з. V ғ.
Ғұн билеушісі Еділдің қайтыс болған уақыты: 453 жыл.
Ғұн мемлекетінің ыдыраған мезгілі: 453 жылы.
Еділ (Аттила) атымен аталатын өзен: Волга.
Ғұн әміршісі Аттила туралы тарихи шығармалар жазыла бастаған: VI ғасырдан бастап.
Ғұндардың әйгілі патшасы Еділ (Аттила) туралы еңбектер жазылып келеді: 6 ғасырдан
бастап.
«Аттила» операсын жазған итальян компазиторы: Джузеппе Верди.
Ғұн тайпаларының тарихына қатысты емес жыл: б.з.б. 490 жыл.
Ежелгі Қазақстан тарихына жатпайтын тарихи үдеріс: Ислам дінінің таралуы.

Ұқсас жұмыстар
Ғұндар тарихы. Ғұн мемлекетінің қалыптасуы.
Ғұндар тарихы
Ғұндар тарихы. Ғұн мемлекетінің қалыптасуы туралы
Ғұндар. 6 сынып
Ғұндардың тұрмысы мен шаруашылығы
Кейбір лингвисттер түркі халықтарының тамырын
Ғұн мемлекетінің билеушісі ретінде жария - лады
Қазақстанда мемлекеттердің пайда болуы және дамуы
Ғұндардың әскері
Қоныстанған жерлері
Пәндер