Кеуде перкуссиясы

Тақырыбы:Жануарлардың кеуде қуысын перкуссия жасау. Әр түрлі жануарлардың кеуде қуысын салыстырмалы перкуссиялау.

Алматы 2021ж.

ЖОСПАРЫ:

І. КІРІСПЕ.

ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ.

2. 1. Нұқып зерттеу (перкуссия - percussion) анықтама.

2. 2. Нұқып зерттеудің негізгі ережелері.

2. 3. Жануарлардың кеуде қуысын перкуссия жасау.

2. 4. Әр түрлі жануарлардың кеуде қуысын салыстырмалы перкуссиялау.

ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ.

ІV. ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.

Нұқып зерттеу (перкуссия - percussion) - ішкі мүшелердің орналасуын жəне олардың шекарасын, жағдайын бағалау үшін қолданылады. Нұқып зерттеу барысында соққы ұлпалар мен мүшелер тербеліске түседі, бұл қозғалыс құлаққа дыбыс болып естіледі.

Нұқып зерттеу əдісі. Дигитальды нұқып зерттеу (перкуссия) жасағанда сол қолды мал денесіне жабыстыра орналастырады да оң қолдың сəл бүгілген саусақтарымен сол қолдың сұқ немесе ортаңғы саусағына жұпталған соққы береді Бұл əдіс көбінесе ұсақ малдарға жасалады. Құралды перкуссия үшін перкуссиялық балғашық пен плессиметрлер керек .

Нұқу (перкуссиялық) балғашықтары мен плессиметрлер

а- өте ірі малдарға; ə- ірі малдарға; б- ұсақ малдарға арналған.

Нұқып зерттеудің негізгі ережелері:

Балғашықты оң қолдың сұқ саусағы мен бас бармағы ұстайды, ал қалған саусақтар шамалы бүгіліп балғашықтың сабын ұстайды;

Балғашықпен плессиметрді ұрған кезде тек білезік буын қозғалады жəне соққы плессиметрдің бетіне перпендикуляр болуы тиіс;

Плессиметр мал денесіне тығыз орналасуы шарт;

Көкірек қабырға аралықтарына перкуссия жасағанда плессиметр қабырғаға параллель орналасады;

Мүшелердегі патологиялық үдерісті анықтау мақсатында стаккато əдісі, ал мүшелердің көлемін анықтау үшін легато əдісі қолданылады;

Зерттеушінің құлағы нұқып немесе соққылап зерттеу (перкуссия) жасалатын жермен бір деңгейде болғаны жөн;

Нұқып зерттеу əдісі (перкуссия) тек қана жабық кеңістікте жүргізіледі, қабырғадан қашықтық 1, 5 метрден кем болмауы керек.

Нұқып зерттеу (перкуссия) əдістері.

а-тікелей, ə-дигитальды, б-перкуссиялық балғашықпен.

Тікелей перкуссия сəл бүгілген бір немесе бірнеше саусақтармен жоғарғы жақ

сүйегінің жəне маңдай сүйегінің қуысын зерттегенде жасалады.

Перкуссия екі жолмен жүргізіледі:

1) Тікелей перкуссиялау (қолмен) .

2) Арнайы құралдар арқылы перкуссиялау.

Тікелей перкуссия сәл иілген бір саусақпен немесе бірнеше саусақты біріктіріп, тексерілетін дененің сыртынан соғу.

Арнайы құралдар арқылы перкуссиялау үш түрге бөлінеді:

Саусақпен (дигитальды) перкуссиялау-оң қолдың сәл иілген ортаңғы

саусағымен, сол қолдың сұқ немесе ортаңғы саусақтарының екінші буыны тұсынан

соғу арқылы жүргізіледі. Перкуссияның бұл түрі ұсақ малдарды тексеруге

қолданылады.

2) Саусақпен арнайы аспап арқылы жүргізіледі.

3) Аспаптармен перкуссиялау-перкуссиялайтын балғашықтарымен плессиметрді соғу.

Перкуссиялайтын балғашықты бас бармақ және сұқ саусақтарымен ұстап,

плессиметрді тікелей соғады. Балғашық жеңіл және ауыр болып екіге бөлінеді .

Жеңілінің салмағы-60-75г, ауыр балғашықтың салмағы -120-160г болады.

Балғашықтың ұшына резеңке бекітіледі.

Перкуссия екіге бөлінеді:

Тереңдете перкуссиялау.

Беттете перкуссиялау.

Тереңдете перкуссиялау- тереңдете, күшпен және қатты соғу.

Беттете перкуссиялау беттете, жай баяу күшпен соғу. Қатты күшпен перкуссиялағанда

ағзадағы пайда болған қозғалыс тербелісі 7см тереңдікке және 4-6см дене бетінде

аралады. Жай баяу күшпен перкуссиялағанда қозғалыс тербелісі 4см тереңдікке және

4см дене бетіне таралады. Перкуторлы дыбыстың сапалық айырмашылығы. Мал

денесін перкуссиялағанда оның дыбысы әр түрлі болады:

1. Күшті немесе әлсіз, анық немесе анық емес.

2. Созылмалы немесе қысқа, толық немесе бәсең.

3. Төмен және жоғары.

4. Үнді және үнсіз.

Егер ағзалар мен ұлпалардың құрамында ауа болмаса, оларды перкуссиялағанда қысқа бәсең дыбыс шығады, ол дыбысты бәсең дыбыс дейді. Ағзалар мен ұлпалар құрылымында ауа болса, оларды перкуссиялағанда көтеріңкі ашық дыбыс шығады. Маректің тұжырымы бойынша перкуторлық дыбыс құрамына үш компонент кіреді:

Плессиметр мен балғашықтың дыбысы.

Көкірек дыбысы.

Көкірек қозғалысы әсерінен өкпедегі ауа тербелісі.

2. 3. Әр түрлі жануарлардың кеуде қуысын салыстырмалы перкуссиялау.

Кеуде перкуссиясы. Өкпенің перкуссиясы кезінде алынған дыбыстардың сапасы көптеген факторларға байланысты, олар зерттеу барысында ескеріледі. Өкпе дыбыстарының күші мен биіктігіне: кеуде қуысының құрылымы, жасы, семіздігі және басқа жағдайлар әсер етуі мүмкін. Перкуссияны бастағанда өкпенің топографиялық шекараларын белгілеп, содан кейін өкпенің барлық өрісін зерттеу қажет. Ірі жануарлардың кеудесінде атимпаникалық дыбыстың таралу аймағы өкпенің перкуссиясы деп аталады. Ірі қара малдарда өкпенің артқы шекарасы екі көлденең сызықпен анықталады. Жоғарғы сызық маклоктан, ал төменгі бөлігі иық буынынан өтеді. Перкуссия көкірек ортасынан маклок сызығы бойымен басталып, артқа, содан кейін иық буынының сызығы бойымен қозғалады. Әр қабырға аралықта перкуссия жасалады.

Өкпенің шекарасын анықтау үшін балғаны плессиметрге ұстап әлсіз перкуссия қолданылады. Шек атимпаникалық (өкпелік) дыбыстың іш мүшелерінің күңгірт дыбысына ауысуын анықтаумен белгіленеді. Әдетте, өкпенің артқы шекарасы 12-ші қабырғадан басталып, төменге және алға қарай жүреді, 11-де маклоктың нөсерінен, ал 8-ші қабырға аралықта иық буынының сызығын кесіп өтіп, 4-ші, жүректің салыстырмалы күңгірттену аймағы. Осылайша, өкпенің перкуссиясының кеуде аймағы дұрыс емес үшбұрыштың пішініне ие. Оның жоғарғы шекарасы скапуланың артқы бұрышынан артқа қарай, айналмалы процестерден төмен, алақанның енінен өтеді. Алдыңғы шекара анканеус сызығы бойымен төмен қарай, ал артқы шекара 12-ші қабырғадан төмен және алға қарай өтіп, 4-қабырға аралықта аяқталады. Өкпенің прекаппулярлық аймағын зерттеу үшін кеуде қуысының аяқ-қолын артқа алу керек. Ұсақ күйіс қайыратын малдардағы өкпелік перкуссия негізінен ірі жануарлар үшін жоғарыда сипатталған әдіс бойынша жүзеге асырылады. Алдыңғы аяқты алға және артқа қалдыру перкуссия аймағын едәуір арттыра алады

Шошқалардағы өкпенің перкуссиясы көбінесе жануардың тамақтану күйіне байланысты. Өкпенің артқы шекарасы 11-ші қабырғадан басталып, мықын сызығы бойынша қабырға аралықты кесіп өтеді, 9-шы қабырға аралығы - ишиальды тубероздық сызық бойынша, 7-ші - иық буыны сызығында аяқталады.