Цианид туралы түсінік

Презентация қосу

Тақырыбы:Циан қосылыстарының токсикологиясы.

Алматы 2021ж.
ЖОСПАРЫ:
І.КІРІСПЕ.
1.1. Цианид туралы түсінік.
ІІ.НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
2.1. Цианид технологиялары - цианидтердің жойылуы.
2.2. Цианидтер қосындыларымен улану.
2.3. Цианид қосылыстары.
2.4. Әсер ету механизмі.
2.5. Клиникалық белгілері.
2.6.Балау,емі.
ІІІ.ҚОРЫТЫНДЫ.
ІV.ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.
І.КІРІСПЕ.
1.1. Цианид туралы түсінік.
Циан, дициан, синерод, C2N2 — көміртектің
азотпен қосылысы.
Физикалық қасиеттері:Циан өте улы, өткір
иісті, түссіз газ, қайнау t –20,7°C, балқу t –
34,4°C. Спиртте, эфирде, сірке қышқылында
жақсы ериді. Су ерітінділерінде біртіндеп
гидролизденіп, қымыздық қышқыл аммоний
және оның аммоний тұзын түзеді. Ол өте аз
мөлшерде кокс және домина газдарының
құрамында болады.
Ашылу тарихы:Оны алғаш 1815 ж. Француз
ғалымы Ж.Л. Гей-Люссак Цианды сынапты
қыздыру арқылы Hg(CN)2=Hg+(CN)2
алған. Цианға сұйытылған сілтілермен әсер
еткенде цианид пен цианат қоспасы:
(CN)2+2КОН=КCN+КCNО+Н2О күкірт
қышқылымен әсер еткенде көгерткіш қышқыл
түзіледі.
Химқкалық қасиеттері:Галогендерге ұқсас.
2.1. Цианид технологиялары - цианидтердің жойылуы.

Цианид - өте күшті улағыш. Сондықтан цианидпен жуу әдісі әсіресе қоршаған ортаны
қорғау ұйымдары тарапынан үлкен жауап алады. Екінші жағынан, бизнес барлық сақтық
шараларын қолданады және цианидтің жойғыш әсерін басқара алады. Шын мәнінде,
цианид, басқа да улар сияқты, тірі организмдерде жиналмайтын және уақытша әсер ететін
улы зат.Жерді қоршап тұрған тропосфералық қабат - атмосфераның жер қыртысымен
байланыстағы ең төменгі қабаты. Ал стратосфера тропосферадан басталып, биіктігі 50
шақырымға дейін созылады. Бұл цианид күн сәулесінің әсерінен ыдырайды және
өсімдіктер мен бактериялар биологиялық ыдыратады. Цианид молекуласы өте
қозғалмалы болғандықтан, бос цианид табиғатта кездеспейді. Әдетте, цианидтер басқа
қосылыстармен қосылады немесе микроэлементтерге қосылады. Алтынды жуу кезінде
қолданылатын ерітінділерде бос цианид цианид ионы түрінде болады. Цианиді қышқыл
ортада гидролиздегенде, ол оңай буланып, атмосфераға араласу арқылы қауіп тудырады.
Бұл жағдай толығымен қоршаған ортаның рН мәніне байланысты. Сондықтан
пайдаланылған ерітіндіге әк немесе натрий гидроксиді қосылады.Осындай қауіпті
жағдайларды болдырмау үшін цианид жұмыстан кейін жойылуы керек. Цианидті
алтынның қалдықтарынан тазарту алтынды металлургиялық жолмен алу тұрғысынан
маңызды сәт болып табылады. Осындай зерттеулер кезінде қалдықтарда рұқсат етілген
шоғырлану шектерін анықтайтын экологиялық ережелер сақталады, қалдықтардың
әрекеттен шығатын химиялық құрамы анықталады және детоксикация әдістері
сақталады.Цианидтерді жою үшін сілтілі хлорлау, сутегі асқын тотығы немесе күкірт
диоксиді сияқты әртүрлі әдістер қолданылады.
2.2. Цианидтер қосындыларымен улану.
Цианид қосындылары адамға да, малға да күшті және қауыпті у больп саналады. Бұл
топтың улы негізі құрамындағы пианидті сутегі (көгертетін қышкыл). Ауыл
шаруашылығында бұл қосындылардан натрий цианидин, цианиплавты (қара цианид)
және кальций цианидин қолданады. Көгертетін қышқылдың малды өлтіретін мөлшері -
1 мг массаның әрбір килограммына.
Әсер ету жолдары: Тері мен кілегейлі қабық арқылы цианидтер организмге тез сіңеді.
Бұл заттар мал денесіндегі питохромоксидаза ферментінің жұмысын бұзады, осыған
байланысты мал тұншығады, сонымен бірге мидың, сопақ мидың қызметі бұзылады.
Өлекседегі өзгерістер: Тұншығу белгілері байқалады: қан күрең-қызыл, ұюы нашар, қан
тамыр бойына құйылған. Қарын мен ішектің кілегейлі қабықтары қызарған, өкпе ісінген,
бауыр мен бүйрекке қан толған. Қарын жынысынан ащы иіс сезіледі.
2.3. Цианид қосылыстары.
Цианидтердің жалпы сипаттамасы:
Цианид қосылыстарына немесе цианидтерге молекулаларына циан радикалы (С=N) кіретін
химиялық қосылыстар жатады. Олардың негізгісі-гидроциан қышқылы NSNдеп аталатын сутегі
цианиді. Металдармен ол тұздар түзеді-кльций цианиді және натрий цианиді. Барлық осы
қосылыстар табиғатта еркін күйде болмайды. Циан тобы сонымен қатар моновалентті радикал
бола отырып, күрделі қосылыстардың молекулаларына, атап айтқанда сары [ K4Fe(CN)6] және
қызыл [K3Fe(CN)6] қан тұзының молекуласына, сондай-ақ гликозидтер табиғатта кең таралған.
Олардың құрамындағы өсімдіктер әртүрлі ұрпақтар мен араларға жатады және барлық
континенттерде өседі. Бұл гликозидтердің пайда болу шарттары және олардың токсикологиясына
қатысты барлық нәрсе улы өсімдіктер бөлімінде қарастырылады. Бұл жағдайда гидроциан
қышқылының Бейорганикалық туындылары, сондай-ақ ауылшаруашылығымен байланысты,
сондықтан токсикологиялық қызығушылық тудыратын препараттар мен түрлі қосылыстар
қарастырылады. Синиль қышқылы ауыл шаруашылығындағы зиянкестермен күресу үшін,
сондай-ақ теміржол вагондарын дезинфекциялау үшін қажетті сақтық шараларын сақтай отырып
қолданылды. Ол сондай-ақ жауынгерлік улы заттардың арасында көрнекті орын алады.
2.4. Әсер ету механизмі.
Гидроциан қышқылы-адамдар , жануарлар құстар мен жәндіктер үшін ең күшті және қауіпті улы
зат.Егер ауада гидроциан қышқылының өте аз иөлшері болса барлық тіршілік иелері өледі. Аралар,
жібек құрттары және басқа да пайдалы жәндіктер үшін пианид қосылыстарын қолдану үлкен қауіп
төндіреді.
Гтдроциан қышықылының токсикодинамикасы жақсы зерттелген. Оның жылы қанға уыттылығы
тыныс алу ферменттерінің бірін (цинахромоксидаза) блоктау қаситеімен анықталады- бұл тіндердің
қан оттегін тұтыну қабілеттін күрт төмендетеді және олардың оттегі ашығун дамытады. Бұл жағдайда
тән симптом веноздық және артериялық қаннық бірдей түсі болады.
Гидроциан қышқылы газы өкпе арқылы өте тез сіңеді. Асқазан-ішек жолынан тұзлар мен басқа да
цианид қосылыстар тез сіңеді. Цианидтердің тисіті резорбициясымен тіндердің тыныс алуының
бұзылуы (аноксия) тез өлімге әкеледі. Тыныс алу орталығының сл ауруы пайда болуы үшін гидроциан
қышқылының буларымен бірнеше минут тыныс алуы жеткілікті. Цианид қосылыстарын ауызша
қабылдау кезінде тіндердің аноксиясы буларды деммен жұтуға қарағанда біршама баяу болса да, тез
дамиды. Өлім қысқа уақыт ішінде де болады-бірнеше минуттан бір сағатқа дейін.
Гидроциан қышқылының резорбциясы организмдежәне зақымдалған тері арқылы жүреді. Ол Әсіресе
шырышты қабаттардан тез сіңеді (трахея, бронхтар, коньюнктивалық қабыққа гидроциан
қышқылының 10 % ерітіндісінің бірнеше тамшысын салса, өледі. Организмге аз мөлшерде түскен
кезде цианидтер тиоцианаттарға ауысады және осылайша залалсыздандырылады, содан кейін бірнеше
күн несеппен шығарылады.
Барлық жануарлар үшін гидроциан қышқылының өлім дозасы орташа есепен 1 кг салмаққа 1-2 мг
құрайды. Осылайша, ірі жануардың өлімі дозасыорташа есеппен 1 кг салмаққа 1-2 мг жеткілікті.
Саламғы 10кг ит 10 мг гидроциан қышқылынан, 0,4-0,5 г калий цианидінен (ауызша) өледі.
Металдармен басқа цианид қосылыстары,әсәресе ерімейтін (цианид мыс және қорғасын) уыттылықты
едәуір төмендетеді. Алайда, олармен улану тек жануарларда, бағдарламалық жасақтамада және
адамдарда тіркелген.
Натрий цианидінің ащы бадамғы
ұсайтын тән иісі бар. Ол цитрус
жемістерінің карантиндік
зиянкестерімен күресуде инсектицид
ретінде қолданылады.
Цианид (қара цианид)-құрамында
42/47% - ға дейін цианидтер бар
қара сұр ұнтақ. Ылғалдың әсерінен
ол ыдырайды, бос гидроциан
қышқылын шығарады. Ол
ауылшаруашылық өсімдіктерінің
зиянкестерімен (цитрус және шай
бұталары), сондай-ақ кеміргіштердің
(гоферлер және т.б.) жою үшін
қауіптьі цианиндті қосылыстарды
(темір сульфаты 20г, сода 20 па 1 л
су) қолданылады. Фумтгация
әдәсәмен цианид қолданылады.
2.5. Клиникалық белгілері.
Жануарлар мен құстарды цианид қосылыстарымен улану әрдайым өткір түрінде
болады.Барлық жануарларда улану белгілері,әдетте,цианидтердің ағзаға жеткілікті
мөлшерімен бірдей.Гидроциан қышқылы буларының көп мөлшерін деммен жұту
кезінде өлім бірден пайда болады.Жануар бірнеше уланған ауадан кейін
конвульсиялық шабуылға түседі Мұндай жағдайларда тыныс алуды тоқтату әрдайын
жүректің жұмысын тоқтатқаннан бұрын пайда болады.Жүрек соғысы тыныс алуы
тоқтағаннан кейін тағы 5-6 минуттан кейін пайда болуы мүмкін.Егер ауадағы
гидроциан қышқылының мөлшері жедел өлімге әкелетін жеткіліксіз болса,онда
уланудың клиникалық көрінісі келесі кезеңдерді ажырататын кезеңді сипатқа ие
болады.Жедел және тыныс алуда көрінеді,жануардың жалпы масасыздығы
байқалады
Барлық жануарлар мен құстарда цианид қосылыстарының интоксикация барысы
соншалықты қысқа,сондықтан дененің әртүрлі жүйелерінде болатын өзгерістерді
талдау мүмкін емес.Тыныс алу орталығының сал ауруы және түншығу көрінісі осы
улануға тән.
2.6.Балау,емі.
Балау. Уланған малдың ауру белгілері
еске алынады, малға берілген жем-шөпті,
сойылған малдың қарын жыны
лабораторияға тексеруге жіберіледі.
Емі. Ауыз арқылы 3% күкірт қышқылды
темір және 5% натрий
гидрокарбонатының ерітіндісін ірі қарағв
250-300 мл мөлшерде ішкізеді, қан
тамырына натрий тиопсульфатының 10%
ерітіндісі (1-2мл массаның әрбір
килограммына), глюкоза ерітіндісінде
дайындалған (массаның әрбір
килограммына 0,5 мл) метилен көгінің
1% ерітіндісі (25мл)
жіберіледі.Сақтандыру шаралары.
Цианидтер қосындысынан жасалған
химиялық заттарды қоймада сақтау және
оларды қолдану ережелерін қатаң
сақталуын қадағалау керек. Химиялық-
токсикологиялық зертханалардағы
техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.
ІІІ.ҚОРЫТЫНДЫ.
Қазіргі уақытта бұл өте улы қосылысты қолдану тоқтап қалды. Гидроциан
қышқылы мен оның қосылыстарының физика-химиялық қасиеттері.
Гидроциан қышқылы (NSN) қайнау температурасы +25,6* және қату
температурасы -13,3* болатын жылжымалы мөлдір сұйықтық, ол оңай
буланып, сумен барлық жағынан араласады. Гидроциан қышқылы газы
ауадан жеңіл, бұл оны басқа фумиганттармен – хлорпикрин мен
дихлорэтанмен салыстырғанда үлкен артықшылығы бар инсектицид –
фумингант ретінде пайдалануға мүмкіндік береді. Ол зооцид ретінде өзінің
тиімділігі бойынша соңғы 1-ден асып түседі.
Гидроциан қышқылын өңдеудегі адамдар үшін қауіптің жоғары деңгейі
оны тікелеі пайдалану мүмкіндігін жоққа шығарады. Сондықтан гидроциан
қышқылы буларының жеткілікті концентарциясын алу үшін цианид натрийі
мен цианид бастапқы пестицидтер ретінде қолданылады. Натрий цианиді
(натрий цианиді)-түссіз кристалдар (көбінесе ақшыл балқытылған масса,
түйіршіктер, плиткалар, текшелер түрінде) , ауада бұлыңғыр, гидролизбен
және гидроциан қышқылының бөлінуімен суда жақсы ериді.

Ұқсас жұмыстар

Ресми медицина

Витаминді коферменттер

Коферменттердің түрлері

Электрохирургия құралын клиника жағдайында қолдану

Малдың уланудағы, токсикологиясына ветеринариялық - санитарлық бағасы

Эквиваленттік нүктеде неғұрлым ерігіштігі төмен қосылыс түзілсе, соғұрлым титрлеу қисығында секіріс

Алтынды цианидсіз сілтісіздіру механизмі арқылы анықтау

Тағамдық өнім түрлерін ветеринариялықсанитариялық-токсикологиялық бағалау

Улануды емдеудің жалпы принциптері

Бөліп алу әдістері

Пәндер