Республикасындағы арнайы және инклюзвиті білім берудің жағдайы мен дамуы

Презентация қосу

Кейбір шетел қалаларында Мүмкіндігі Шектеулі тұлғаларға білім беру теориясы мен
практикасы
Жоспары:
1. Шетелдегі МШ тұлғаларға білім беру үдерісі
2.Әр елдегі МШБ білім беру теориясы мен
практикасы:
Финляндия
Швеция
Норвегия
Франция
Германия
3. Қорытынды
Әлемнің көптеген дамыған елдерінде (АҚШ, Ұлыбритания, Швеция, Германия, Скандинавия
елдері) ерекше қажеттілігі бар балаларға білім беруді дамытудың негізгі үдерісі кіріктірілген
(инклюзивті) білім беру болып табылады. Жалпы білім беру процесіне тартылған балаларға
арнайы қосымша жағдай жасалады, оқытуды жеңілдететін көмек және қолдау көрсетіледі.

Елдердің әрқайсысы білім «Инклюзивті білім беру» түсінігі ерекше
берудің жан-жақты, қажеттілігі бар оқушыларды өз
құрдастары оқитын мектептерде оқыту
кіріктірілген моделін формасын ұсынады. Енгізу ерекшелікке
құруды мәлімдейтін жеке және нәсілшілдік, жынысына қарай
кіріктіру моделдерін жүзеге басқадан артықшылығына және т.б.
асырады. Соңғы жылдары сенімділік сияқты әлеуметтік ауруларға
шет елдерде «кіріктіру» қарсы күресті білдіреді. Енгізу оған
мұқтаж болған, қандай формада болмасын
түсінігінің орнына «енгізу» оған қажетті қолдау кепілділігін
(inclusion) түсінігі пайда қамтамасыз етуді білдіреді.
болды.
Азаматтық қоғам, өз кезегінде, қоғамдық қатынастар жүйесінде ізгілік пен
толеранттылықты бекітуге мүмкіндік беретін адамдарды қорғау құқығы бойынша
әлеуетті жүзеге асыра алады.

Екінші жағынан, қоғам қабылдау стереотипін
психологиялық сияқты материалды- техникалық
(пандустардың, көтергіштердің, жабдықталған
туалеттердің, жарықтық және дыбыстық
сигналдардың, Брайл шрифіндегі жазбалар,
естімейтін және жартылай естімейтіндер үшін
ұжымдық және жеке қолдануға арналған дауыс
күшейткіш құралдары, көрмейтіндерге арналған
оқыту кешендері және т.б. болуы,) жағынан да жеңе
отырып, инклюзивті білім беруге дайын болуы қажет
Ел интеграция феноменін ( 20 жылға жуық уақытты қажет ететін) негізінен іс
жүзінде және моралдық тұрғыдан меңгергенде ғана, ол шынайы заңдастырылған
болады:

1970-жылдан бастап мүгедектердің білім алу
мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік беретін
нормативтік актілер пакетін әзірлеу мен
1980 жылы денсаулық мүмкіндігі енгізу жүргізілді. АҚШ және Еуропаның
шектеулі азаматтардың арнайы білім білім беру саясатының таяудағы тарихында
беру құқығын қамтамасыз ететін бірнеше тәсілдер: мектептер
кемсітушілікке қарсы заң десегрегациясы, білім беруге қол
жетімділікті кеңейту(widening participation),
қабылданды.
кіріктіру, мейнстриминг (mainstreaming),
инклюзия (ағылшын тілінен. inclusion -
қосылу) өз дамуын көр
Мейнстриминг мүгедектігі бар оқушылардың
құрдастарыменмерекелердегі, түрлі бос уақыт бағдарламаларындағы
қарым-қатынас стратегиясы жатады, ал егер олар тіпті мектептің көпшілік
сыныптарына қосылса,онда білім беру мақсаттарына жетуге емес,ең
алдымен әлеуметтік қарым-қатынастағы өз мүмкіндіктерін арттыруға
арналады.
Кіріктіру негізінен білім беру жүйесі өзгеріссіз қалатын: мүгедек-
балаларға бейімделмеген көпшілік мектептерді (айта кететіні, мүгедектігі
бар оқушылар көпшілік мектептерге бара отырып, барлық басқа балалар
оқитын сыныптарда оқуы міндетті емес) психикалық және физикалық
бұзылысы бар балалардың қажеттілігіне сәйкес келтіруді білдіреді.
Инклюзия – бұл қазіргі термин, ол: мектепті
реформалау және бәрі балалардың мүддесімен
қажеттілігіне жауап беретін оқу ғимаратын қайта
жоспарлаумен түсіндіріледі. АҚШ да 1875жылдан
1914-жылға дейін-ақміндетті мектептік білім беру
жүргізілді, осыған байланысты ақыл есі дамымаған
балаларға, сонымен қатар, «мінез-құлқы
түзелмейтін» деп есептелетін,естімейтін және
физикалық мүгедектерге арналған сыныптар
жасақталды.
1977 жылғы «Барлық мүгедек-балаларға
1962 жылы М.Рейнольдс қызметтер молдығы арналған білім беру туралы» Заңда арнайы білім
түсінігін ұсынды, соданкейін И.Дено оны алу үшін мүгедек-балаларға арналған қажетті
жетілдірді. Бұл молшылық, немесе үздіксіздік тиісті қосымша қызметтер тізімі келтіріледі»:
жекелеген оқушылар қажеттіліктерін ата-аналарға кеңес беру және дайындау,балалар
қанағаттандыру бойынша қызметті мен отбасына арналған көлік, логопедия,
құрылымдауға аарналған моделді ұсынды және аудиология, психологиялық қызметтер,
ауруханадағы мен үйдегі оқытудан физиотерапия, рекреация, басқыншы терапия,
арнайымектепке, арнайы сыныптарға және ерте сәйкестендіру,медициналық қызметтер,
соңында көпшілік мектептердің әдеттегі мектеп дәрігері немесе медбике, мектеп
сыныптарына дейін сараланды әлеуметтік қызметкері, психолог, әлеуметтік
жұмыстар қызметі.

1990-жылдары АҚШ-да жекелеген оқыту принципімен
мүгедектігі бар барлық балаларға арналған Заң,сонымен
қатар, мүгедектігі бар жеке тұлғаларға білім беру туралы
заң қабылданады
Финляндияда инклюзивті білім беру заңнамалық
деңгейде бекітілген және балаларды қоспағанда
бәріне(келімсектер, шалғай аудандардың
балалары,ұлттық азшылық топтар, мүмкіндігі
шектеулі және т.б.) қолжетімді болуы тиіс,жалпы
білім беруді дамыту мен үнемі жетілдіру процесі
ретінде пайымдалады.

Мұнда инклюзивті білім беру 20 жыл көлемінде дамуда және маңызды ғылыми
зерттеулермен қолдау жасалған.2008 жылы ресми түрде Инклюзивті білім беруді
дамыту тұжырымдамасы арқылы инклюзия саясаты бекітілді. Сонымен,ұлттық оқу
жоспарына көпшілік мектептерде ДАҚ тұлғаларды кіріктіріп оқытуды қамтамасыз
ететін арнайы өзгерістер енгізілді
Финляндияның Ұлттық білім беру стандарты ерекше икемділігімен ерекшеленеді,
сонымен болашақ педагогтерді даярлаудың финдік бағдарламасында жұмыс істеу
қажет болатын,арнайы контексте бейімделген оқыту әдісіне басымдық беріледі.
Стандартпен балалардың білімді әр түрлі жылдамдықта меңгеруі танылады, бірақ
нәтижесінде олар мүмкін болатын жоғары талаптарға сәйкес болуы қажет.

Қазіргі мұғалімді даярлаудың негізгі сәті оның инклюзивті тәжірибені жүзеге
асыруға дайындығы болып табылады. Студенттер әр түрлі оқушылардың білім
беру мұқтаждықтарын түсіну үшін кең біліктілік алады. Инклюзивті
педагогикалық тәсіл студенттерде инклюзивті білім беру мәнін олардың түсінуі
негізінде оларда идеяларға, сонымен қатар инклюзивті тәжірибе дағдыларын
оқытуға сеніммен шынайы берілгендігінің қалыптасуын құрайды

Фин педагогикаларының ізгілік бағыттылығы, еркін тәрбие идеясы,оқытуды
жекелендіру тұжырымдамасы өз кезегінде жалпы мектептік жүйегеарнайы
қажеттіліктегі балаларды ауыртпалықсыз кіріктіру үшін жағдай жасайтын
оқушыларды жеке табиғи түрде қолдау мен қамтамасыз етілген.
Швецияда ДАҚ бар балалардың көпшілік мектептерде оқу құқығы заңнамамен
бекітілген.Сондықтан мемлекет осындай мектептерге әлеуметтік және қаржылық
қолдауды жүзеге асырады. Университеттерде мұғалімдер даярлаудың барлық
бағдарламаларында арнайы білім беру бойынша міндетті.
1961-жылдан 1980-жылға дейін Швецияда және басқа да скандинавия елдерінде
мұғалімдермен, ата-аналармен, бүкіл халықпен интеграцияны анықтау және меңгеру
туралы ірі әлеуметтік-педагогикалық жұмыс жүргізілді. Бұл өкімет органдарымен
реттелмеген көптеген жеке бастамалар қозғалысы болды. Мұнда, АҚШ сияқты,
елдің тиімді әлеуметтік және экономикалық дамуымен, социал-демократиялық
қозғалыстардың бастамашылығымен және қолдауымен интеграция біртіндеп
«төменнен» өсті.
Норвегияда ерекше білім беру қажеттілігі бар тұлғалар үшін білім берудің
қолжетімділігі туралы Заң бар. Сонымен қатар, ДАҚ бар балалар үшін жеке
категорияларға(ерте балалар аутизмі синдромындағы, есту, көру және
т.б.бұзылыстағы балаларға) көмек беруге маманданған мемлекеттік орталықтар бар.
Францияда азаматтар құқығымен мүмкіндігінің теңдігін қамтамасыз ететін,соның
ішінде білім беру саласында бірқатар заңдар қабылданған. Мемлекет ДАҚ бар
балалардың білім беру ортасына табысты бейімделуі үшін жағдай жасауды,
қаржыландыруды, қажетті техникалық құралдарды қолдану және мамандар
жұмысының (жеке және ұжымдық кіріктіруге арналған мектептік қолдаудағы
мұғалім көмекшілері )төлемін қоса қамтамасыз етеді.
Қазіргі уақытта Францияда муниципалды деңгейде инклюзивті оқыту
екі формада ұсынылған:

ДАҚ бар балалар әдеттегі ДАҚ бар балалар мүгедек-
сыныптарда басқа балалармен балаларға арналған арнайы
бірге арнайы маманданбаған сыныпта арнайы мұғалімнің
мұғалімнің жетекшілігімен жетекшілігімен
оқиды.(бұл сынып«мектептік оқиды(«педагогикалық
инклюзия»деп аталады) кіріктіру сыныбы»)
Германияда заңнамалық негізде әр түрлі типтегі: оқушыларға олардың білігіне,
қабілеті мен табиғиталантына қарай білім беру танылған бастауыш, негізгі,
шынайы,гимназия,кешендік және арнайы мектептер қызмететеді. Сонымен қатар,
осы мектеп түлектерінің әрі қарайғы оқу мүмкіндігі мен дәрежесін анықтай
отырып, оқушылардың бір типтегі мектептен басқасына өту тәртібі заңнама мен
реттелген.
Қорытынды
Шет елдерде инклюзивті білім беру шығыны жағынан арнайы
білім беруге қарағанда біршама тиімді саналады. Сонымен қатар
МШБ әлеуметтік тұрғыда бейімдеуге үлкен септігін тигізеді. Егер
әр елдің стратегиясын саралай отырып, тиімді жақтарын енгізе
білсек елімізде инклюзивті білім беруді қарқынды дамытуға жол
ашылады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Қазақстан
Республикасындағы арнайы және
инклюзвиті білім берудің жағдайы мен дамуы.
Аналитикалық баяндама. – Астана: Ы.Алтынсарин
атындағы Ұлттық білім академиясы, 2016. – 49 б.
Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Жалпы білім беру ұйымдарындағы инклюзивті үрдістің құқықтық негіздері

Білім беруге арналған оқулықтар мен оқу құралдарының оқушылардың жас ерекшелігіне сəйкестігі

Білім беру жүйесіндегі өзгерістерге негізделген әлемдік дамудың негізгі үрдістері қоғам дамуының қарқындылығы

Оқыту кезеңдері

ОҚЫТУҒА ҚАБІЛЕТСІЗ БАЛАЛАРДЫ АНЫҚТАУ

Академиялық ұтқырлық - заманауи білім

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОЛДАУ

ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУ МӘСЕЛЕСІ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

Конвенцияның негізгі мақсаты - максималды түрде баланың қызығушылығын сақтау

Пәндер