Тұлғаның дүниетанымын қалыптастыру: теориясы, қызметтері және қалыптасу жолдары

Тақырыбы:

«Тұлғаның дүниетанымын қалыптастыру»

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2. 1. Дүниетаным туралы жалпы түсінік

2. 2. Тұлғаның дүниетанымы

3. Қорытынды

Дүниетаным - бұл ақиқатты дүниеге және ондағы адамның алар орнына, оны қоршаған болмысына және өз-өзіне қатынасына деген көзқарастар жүйесі, сонымен қатар, адамдардың осы көзққарастар арқылы қалыптасқан негізгі өмірлік ұстанымдары, наным- сенімдері, мақсат - мұраттары, таным мен қызмет принциптері, құндылық бағыттары. Дүниетаным қоғамдық және жеке адам санасының ұйтқысы болып табылады. Дүниетанымды қалыптастыру - тек жеке тұлғаның ғана емес, сонымен қатар белгілі бір әлеуметтік топтың, қоғамдық таптың жетілуінің елеулі көрсеткіші.

Дүниетанымның атқаратын қызметтері

Философиялық

Ғылыми

Саяси

Адамгершілік

Эстетикалық

Дүниетаным түрлеріне бірнеше элементтер тән

И. Ф. Харламов айтқандай әр адамның дүниетанымдық көзқарастары ұзақ, күрделі интеллектуалдық іс- әрекет нәтижесінде қалыптасады. Ал көзқарастар болса өз кезегінде оның рухани мәдениетінің, оның “мен” деген сезімінің мәнісін ашып, оның өмірлік ұстанымдарының, ар-ожданының негізін құрайды. Сенім - көзқарастардың сапа жағынан мейлінше жоғары күйі. Сенім білім сияқты объективті дүниенің субъективті көрінісі, адамдардың ұжымды жеке тәжірбиесін меңгергенінің нәтижесі. Қазіргі уақытта сенім дүниетанымның өзегі “бастапқы”, “элементарлық кереге көзі” болып табылады деген ережені терең негіздеу деп санауға болады.

Дүниетанымды қалыптастыру жолдары мен құралдары

Дүниетанымның қалыптасуы ұзақ және күрделі процесс, оның барысында жеке көзқарастар және сенім жүйесі дамиды, қалыптасады, олар жеке адамның әрекет жасауына басшылық болады. Егер адамның көзқарастар жүйесі оның санасының, сезімдерінің бірлігіне сүйенсе, тек сол жағдайда ғана онда әлем туралы тұтас түсінік қалыптасады. Сондықтан дүниетаным қалыптастыру тұлғаның белсенді іс-әрекетінен, оның интеллектісіне, жігеріне, эмоцияларына ықпал етуден тікелей тәуелді. Дүниетаным процесіне әр түрлі факторлар, мәселен әлеуметтік және микроорта, оқыту және тәрбие, жаппай ақпарат құралдары және т. б әсер етеді. Олардың әрқайсысы әр түрлі ықпал жасайды.

Дүниетанымды қалыптастыратындар төмендегідей.

Бұлар тұлғаның көзқарастары мен сенімдерін қалыптастырады.

Тұлғаның дүниетанымын қалыптастыру процесі

Дүниетанымды қалыптастыру

Дүниетанымның интеллектуалдық компоненті шындықты тікелей сезімдік қабылдаудан абстратілік ойлауға көшуді талап етеді. Одан нақты ойлауға көшеді. Абстрактіліктен нақты ойлауға көшу барысында әлем құбылыстарының мәнін, себеп-салдар байланыстарын түсіну жүреді.

Дүниетаным жеке-жеке білімдерден емес, оның жүйесінен тұрады. Ол білімдер әдіснамалық теориялар, концепциялар, идеялар негізінде ұйымдаса отырып, мүмкіндігінше қәзіргі заманғы ғылыми білімдердің құрылымын көрсетеді.

Ұлы адамдардың, ірі ғалымдардың өмірі мен қызметі туралы әңгімелер баланың білімі мен тәрбиесіне ықпал етеді.