Болашақ кәсіби мамандардың коммуникативтік құзыреттілігі қалыптастыру - оқу үдерісін оқытудың интерактивті әдістері мен технологиялары негізінде ұйымдастыру

Презентация қосу

Болашақ кәсіби мамандардың коммуникативтік құзыреттілігі
қалыптастыру – оқу үдерісін оқытудың интерактивті әдістері мен
технологиялары негізінде ұйымдастыру. Қазіргі коммуникативтік
кеңістік күрделі жүйеден тұрады, онда негізгі орындардың
бірі коммуникацияның әр түрлеріне тиесілі. Себебі адам өзін әр
түрлі жағдайларда түрліше ұстайды, сөйтіп әрбір жеке жағдайда басқа
адамдармен ерекше қатынас орнатады. Сонымен қатар
коммуникацияның сипаты мен ерекшеліктері ақпарат
беру құралдарымен, тәсілдерімен, коммуникация субъектілерімен,
мақсаттарымен және басқа көптеген себептермен анықталады.
Коммуникацияның төмендегі түрлерін атап көрсетуге болады:
этникааралық, іскерлік, әлеуметтік, халықаралық, тұлға аралық,
бұқаралық, мәдениет аралық және басқалары.
Тақырыбы : Қазіргі жоғары оқу
орындарында оқитын студенттердің
коммуникативтік мәдениетін дамыту
процесі

Алимкулова У.К.
Тіл қоғам коммуникациясының негізгі
құралы болып табылады. Сондықтан
коммуникативтік құзыреттіліктің кәсіби маман
үшін маңызы зор.
Коммуникативтік құзіреттіліктің міндеті:
ауызша және жазбаша қарым-
қатынасын қалыптастыру;
дылығын жүзеге асыру.
Коммуникативтік құзыреттілік төмендегідей
компоненттерден тұрады:
коммуникативтік тәртіп аймағындағы білімі (қажетті тілдерді білуі, педагогика
және психология, конфликтология, логика, риторика, мәдениет және сөйлеу
аймағындағы білімі).
коммуникативтілік және ұйымдастырушылық қабілеті (іскерлік қатынастарды
орнату, белсенділік таныту, тұлғаны дұрыс қабылдау және түсіну негізінде
психологиялық әсер ету, қоршаған ортамен және оқшауланған адамдармен
біріккен ісәрекет кезінде белсенді әрекет жасау);
эмпатияға қабілетті болу (түсіне білу іскерлігі, өзгені сезіне білу, т.б.).
өзіндік бақылауға қабілеттілігі (көршісінің және өзінің мінез-құлқын реттей
алу іскерлігі, әңгімелесушіні моделдей алу, жағымды психологиялық климатты
тудыру, субъектаралық қарым-қатынасты болжай алу);
қарым-қатынас мәдениеті (сөйлеу техникасы, риторикалық амалдар,
аргументация техникасын және келісім-шарттарды жүргізу, кәсіби әдеп
ережелерін сақтау, ақпаратты мақсатты түрде қолдану, сөйлеу мәдениетін
меңгеру).
Студенттердің өздерін қоршаған ортада басқа адамдармен, топпен қарым-
қатынас орнатуға, жалпы нәтижеге қол жеткізуде өзіндік пікірін білдіруге,
басқа ұлт өкілдерімен қарым-қатынас диалогына түсе алуына мүмкіндік
беретін коммуникативтік құзыреттілік тілдік сабақтарды оқыту үрдісінде
қалыптасады. Тұлғаның бойында коммуникативтік құзыреттілікті
қалыптастыру оның тілдік білімін тереңдетумен қатар сөйлеу біліктілігін де
жетілдіреді.
Коммуникативтік құзыреттілік: нақты өмір жағдайында өзінің міндеттерін шешу
үшін қазақ және басқа тілдерде ауызша және жазбаша коммуникациялардың
түрлі құралдарын қолдануға; коммуникативтік міндеттерді шешуге сәйкес
келетін стильдер мен жанрларды таңдауға және қолдануға; әдептілік
нормаларына сәйкес өзіндік пікірін білдіруге; нәтижелі өзара іс-әрекетті, оның
ішінде басқа мәдениет өкілдерімен, түрлі көзқарас және әртүрлі бағыттағы
адамдармен сұхбат жүргізе отырып, шиеленіскен ахуалдарды шешуді жүзеге
асыруға; жалпы нәтижеге қол жеткізу үшін түрлі көзқарастағы адамдар
тобында қарым-қатынас құруға топта жұмыс жасау дағдыларын, ұжымдағы
әр түрлі әлеуметтік рөлдерді меңгеруге мүмкіндік береді. Оқыту кезінде
студенттің өз еркімен білім алуына, материалды ойлау қабілетіне бағыттауға,
оқытуды жаттанды түрде емес, шығармашылықпен меңгертуге көңіл бөлу қажет.
Студент қиялы жүйрік, жан дүниесі нәзік, өзін қызықтырған істе белсенді,
ақыл қабілеті дамыған, сондықтан шығармашылық оған шын ләззат, қуаныш
сезімін әкелуі тиіс. Студенттердің шығармашылығын дамыту жолдарын
коммуникативтік құзыреттілік арқылы іске асыруға болады. Бүгінгі таңда білім
саласының алдында дайын білімді, дағдыларды меңгеретін, қайталайтын ғана
емес, шығармашылық бағытта жұмыс істейтін, тың жаңалықтар ашатын,
біртума ойлау қабілетімен ерекшеленетін жеке тұлға қалыптастыру міндеті
тұр. Бұл, әрине, оқушылардың шығармашылық әрекетін дамытуда маңызды
мәселе.
Мәдениет» ұғымының қалыптасуы көп сипатталған. Латын тектi cultio және
culteсi сөздер ежелгi Рим құжаттарындағы сөздер өңдеуді бiлдiретiн және
ауыл шаруашылығында қолданылатыны белгiлi. Этимологиялық жағынан
латын тілде ежелгi colere- етiстiгiнің бастапқы мәні «жер өңдеу» болған, ал
кейін – «сыйлау», «қадыр тұту» деген ұғымға ие болды. Римдiк мемлекеттiк
қайраткерлерде мәдениет жаңа мағыналармен ауқаттана кеңи түсті. Келесi
ғасырларда топырақтың өңдеуi туралы ғана емес, ақылдың дамытуы, бiлiм
және сенiмнiң артуы туралы ендi сөз бола бастады. Пұтқа табынушылық ұлы
дiндерiндегi адамның мүмкiндiгiн жанды және қабiлеттiлiкті құдайға
махаббат тәрбиесіне ауыстыру деген ойымен сипатталды. Философия және
теология мәдениетке кiредi, оны жұтады, онымен жұтылады. Мәдениет
ұғымына кейін civils –азаматтық, мемлекеттік латын терминiнен шыққан
өркениет (цивилизация) ұғымы қосылады. әдениетаралық коммуникацияның
екiншi мiнездемесi конфликт және түсiнбеушілік болып табылады.
Мәдениетаралық кездесулер кезінде адамдардың мiнез-құлығы бiздiң
күтулерлерге сәйкес келмеуі ықтимал. Бiз мұндай мiнез-құлықты жиi
түсiндiрiп беремiз бұл құндылықтар және мораль бiздiң жүйенiң жасырын
ниетіміз. Ол бiздiң концепциясын өзгертетін негативтi эмоцияларды
шақырады. Бұл конфликт адамдармен ғана емес, (көпшiлiк пайданалатын
көлiкпен, почта, сауда, кәсiпкерлiкпен) мәдени жүйенiң басқа өкiлдермен
сонымен бiрге адам аралық мәдениеттi қарым-қатынастарда пайда болады.
Мәдениет аралық қарым-қатынаста конфликт шарасыздан пайда болады.
Интеракцияның қатысушылары мәдениетаралық жағдайларда машықтана
алғандай біртекті түрмен сигналдарды қабылдай немесе жібере алмағандықтан,
мәдениетаралық қарым-қатынас бізді фрустрацияға немесе шыдам
таусылғандығына әкеп соқтыруы мүмкін. Бұндай жағдайларда ашулану өте
оңай, сондықтан қосымша күш талап ететiн интеракцияларға сол әсерінен тез
қызығушылығын жоғалтуда. Интеракцияның қатысушылары сигналдарды
шешуге тырысып жетiстiктерге жетсе де, интерпретация жартылай немесе екi
мағыналы немесе қате болуы мүмкін. Бастапқы мағынасын дұрыс емес
түсіну қарым – қатынасты одан әрі қиындатады.
Бұл конфликт екiұштылыққа мүмкiндiк туғызады. Адам екi ұштылық әсерінен
сабырсызданып, фрустрация ұшырауы мүмкін. Белгісіздік деңгейі төмендеген
жағдайда бәрібір вербалды және вербалды емес мәдениеттер арасында
айырмашылық, сонымен қатар сол мәдениетке тән боатын эмоцияларының
айырмашлығының кесірінен конфликт шарассыздан туады.
Тиiмдi мәдениетаралық коммуникация бiзге әрдайым оңай берiлмейдi.
Конфликтілер және түсiнбеушіліктер шарасыз болады, ал біздің кәдімгі
этноцентрлік және стереотипті ойлау түрі, конфликт және қателiктер туралы
негативтi құндылық пiкiрлерге жиi бағыттайды. Мұндай пiкiрлермен негативтi
эмоциялар жиi байланысады. Бұндай реакциялар интеракцияның конструктивтi
қолдануын қиындатады; олар бiзге айырмашылықты бағалап және бiзге ұқсас
емес адамдармен қарым-қатынасқа түсуін қиындатады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Сәбет Бап-Баба. Психология негіздері: оқу-анықтамалық
қолданба. –Алматы: “Нұр-пресс”, 2007.-106б.
2. Ерментаева А.Р. Жоғары мектеп психологиясы: Оқулық. –
Алматы: “Дәуір”, 2012.-492б.
3. Тәжібаев Т.Т. Жалпы психология. Алматы, 1993.

Ұқсас жұмыстар

Мұғалім тұлғасы

Оқытудың компьютерлік технологиясы

Кенжебеков Бораш Жоғары білімді маманның кәсіби құзыреттілігі - маман тұлғасының ішкі психологиялық қасиеттері мен күйлерінің, кәсіби

Оқытудың жеке бағдарламасы

ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЖОЛДАРЫ

Болашақ мұғалімдерді ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу негізінде кәсіби дайындау жүйесі туралы

Негізгі интерактивті әдістер

Білім берудің Жаратылыстану саласы

Бағалаудың өлшемдік технологиялары

ДУАЛЬДІК ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІНІҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ

Пәндер