КАТАРАЛЬДЫ ЖЕЛІНСАУ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ

«ВЕТЕРИНАРИЯ»ФАКУЛЬТЕТІ

«АКУШЕРЛІК, ХИРУРГИЯ ЖӘНЕ ӨСІП-ӨНУ БИОТЕХНОЛОГИЯСЫ»КАФЕДРАСЫ

Тақырыбы: КАТАРАЛЬДЫ ЖЕЛІНСАУ. БАЛАУ ЖӘНЕ ЕМДЕУ ШАРАЛАРЫ.

ОРЫНДАҒАН:ЕРІК АНЕЛЬ

ТОБЫ:ВМ-302

ТЕКСЕРГЕН:АКИМЖАН НАЗЫМ

СРС

Жоспары:

Кіріспе

Негізгі бөлім

Сиырдағы катаральды маститтің патогенезі

Сиырдағы катаральды мастит этиологиясы

Сиырдағы катаральды маститтің клиникалық белгілері

Сиырдағы катаральды маститті емдеу

Болжам және мүмкін асқынулар

Ірі қара малдағы катаральды маститтің алдын алу

Қорытынды

Кіріспе

Желінсау (Mastіtіs) - желіннің қабынуы. Көбінесе, сауын сиырларында бұзаулау және суалу кезінде байқалады. Ауру қоздырғышы - стафилококк, стрептококк, диплококк, микрококк бактериялары, микоплазмалар, вирустар мен саңырауқұлақтар. Желінсаудың негізгі себептері: желіннің жарақаттануы, тазалық сақтамау, дұрыс саумау, т. б. Сондай-ақ, аусыл, актиномикоз, күл сияқты жұқпалы аурулар да желінсауға шалдықтырады. Ауру малдың температурасы көтеріліп, жемшөпке тәбеті болмайды, желіні ісініп кетеді. Сауған кезде іртіктелген сүт немесе ірің тәрізді сұйық зат бөлініп шығады. Кейде желінде іріңді ісік жара пайда болады. Желінсаудың жасырын түрінде малдың сүті біртіндеп азая береді және сүттің физикалық-химиялық қасиеті өзгереді. Аурудың өту және көріну белгілеріне қарай серозды, катаральді, фибринозды, іріңді, геморрагиялық желінсау деп бөледі. Бие, қой, ешкі желінсаумен ауырғанда да жоғарыдағыдай белгілер байқалады. Кейде оларда желінсаудың өзгеше түрі дамиды: биеде - ботриомикоз, қойда - іріңді желінсау. Ауру малды клиникалық белгілеріне қарап немесе сүтті лаб-лық тексеру арқылы анықтайды. Тез емдемесе ауру асқынып, желіннен қайтып сүт шықпай қалуы мүмкін. Ауру малды оқшаулап, астына құрғақ төсеніш салады. Құрғақ, құнарлы шөп беріп, желініне майлы дәрі жағып, таңып тастайды. Венасына новокаин қосылған окситоцин енгізеді, бұлшық етіне антибиотиктер мен сульфаниламидтер, желінсауға қарсы препараттар (мастицид, мастикур, т. б. ) егеді. Желінсау ауруынан мал шаруашылығына көп зиян келеді, сондықтан ауру тудыратын себептерді алдын ала жойып отыру тиімді.

Негізгі бөлім

Катаррлық мастит сиырларда жиі кездеседі. Сиырлардағы сүт безінің катаральды алғашқы белгілерін тәжірибелі маман үшін де анықтау қиын. Бұл ауруды анықтау үшін аурудың негізгі белгілері мен патогенезін зерттеу қажет.

Сиырдағы катаральды маститтің патогенезі

Сиырлардағы катаральды мастит көбінесе емізік жарасы, емізік каналының эпителийі терісінің қабыну процесінің нәтижесі болып табылады, қатаң сауу кезінде шырышты қабықтың зақымдануы. Патогендік микроорганизмдер сүт арналары мен цистернаға емізік арнасы арқылы енеді, гематогенді және лимфогенді жолдармен аз.

Сиырларда катаральды мастит пайда болуы мүмкін:

созылмалы түрінде 10 күнге дейін;

үш аптаға дейін созылатын субакуталық түрінде;

созылмалы түрінде бір айдан астам уақытқа созылады.

Жедел түрінде өтетін сиырлардағы катаральды маститтің патогенезі деградациямен, экссудат түзілуімен және лейкоциттердің қабыну ошағына ауысуымен сүт безінің бездік және интегументальды эпителийінің зақымдануымен сипатталады.

Уақытылы емделмеген кезде ауру субакуталы немесе созылмалы түрге ауысады. Қабыну процесі таралып, сүт безінің альвеолаларына әсер етеді. Эпителийде патологиялық микроорганизмдердің экзо және эндотоксиндердің улы қалдықтары жиналады. Метаболизм өнімдері без эпителий жасушаларының өліміне әкеледі. Сиыр сүтінде казеин үлпектері мен шырыш қоспалары пайда болады. Бірнеше күннен кейін сүт безінің зақымдалған лобтарында тоқырау кисталарының пайда болуына және дәнекер тіндердің көбеюіне байланысты сүт түтіктерінің бітелуі байқалады.

Сүт сиырларын температуралық режимді бұза отырып, дымқыл, желдетілмейтін бөлмелерде ұстауға болмайды.

Дүңгіршектер мен қораптарды күнделікті көңден тазарту және қоқысты жаңарту қажет.

Сондай-ақ, сиырлардың маститімен ауырған сүтті еденге және қоқысқа шығаруға болмайды - бұл сау жануарлардың желінін жұқтырып, аурудың қайталануын тудыруы мүмкін.

Сауын бастамас бұрын малды зақымдану үшін тексеру қажет.

Жарақат алған жерлер дезинфекциялануы керек.

Емшектегі жарақаттар көбінесе жануарлардың көп жиналуының нәтижесі болып табылады, сондықтан сүтті отарды ұстауға және серуендеуге арналған үй-жай кең болуы керек.

Сиырдағы катаральды мастит этиологиясы

Ірі қара малдың катаральды маститінің себептері:

зоогигиеналық нормалар мен сауылатын сиырларды ұстау ережелерін бұзу;

желін мен емізік жарақаттары;

сауу кезінде санитарлық ережелерді сақтамау;

машинада және қолмен сауу техникасының бұзылуы.

Катар цистерналары мен сүт өткелдері көбінесе малды машинада сауу ережелерін бұза отырып, қолмен сауу арқылы емізікке зиян келтіреді.

Сиырдағы катаррлық мастит көбінесе лактацияның алғашқы апталарында болады.

Көбінесе сүт безінің қабынуының бұл түрі қашарларда дамиды.

Сиырдағы катаральды маститтің клиникалық белгілері

Сүт түтіктері мен цистерналары қабынған сиырлардағы катаральды маститтің алғашқы клиникалық белгілерін 3-4-ші күні байқауға болады.

Емізіктің төрттен бір бөлігі мен емізік түбін пальпациялағанда бұршақ тәрізді мөрді сезуге болады.

Қабыну процесінің басында зардап шеккен тоқсаннан шыққан сүтте үлпектермен және казеиннің ұсақ түйіршіктерімен гетерогенді сулы консистенция болады.

Сиырдағы катаральды мастит кезінде сүт сарғыш немесе көкшіл реңге ие болады.

Кейіннен шығарған кезде сүт қалыпты консистенциясы мен түсіне ие болады.

3-4-ші күнде құпияның алғашқы бөліктерінде сіз сүт арналарын толтыратын және декантация процесін қиындататын ұйыған ұйығанын байқай аласыз.

Емшекті пальпациялау және сауу кезінде сиырда ауырсыну болмайды, жануардың жалпы жағдайы алаңдаушылық туғызбайды.

Сиырдағы катаральды мастит кезінде сүт өнімділігі сәл төмендеуі мүмкін.

Сиырдағы катаральді маститтің ең қауіпті түрі - бұл альвеоланың қабынуы.

Альвеолярлы қабыну жануардың жағдайының нашарлауымен, тәбетінің жоғарылауымен және температураның 40-41 ° C дейін жоғарылауымен қатар жүреді, тамыр соғысы мен тыныс алуы да жеделдейді.

Желіннің әсер еткен ширегі немесе үлесі көлемде аздап артады.

Жергілікті температураның жоғарылауы, гиперемия және желінді пальпация кезінде ауырсыну байқалады.

Сүт құпиясында гетерогенді консистенциясы бар, барлық сауылған кезде сұр немесе сары реңктері бар шырышты тромбалар, үлпектер.

Сиырдағы катаральды маститті емдеу

Сиырларда катаральды маститті емдеуге арналған сиырларда гормональды, ауырсынуды басатын және антибиотиктер қолданылады.

Сиырдағы катаральды маститті емдеуден бұрын жануар шырынды, концентрацияланған жем беруді, сондай-ақ суаруды шектеуі керек.

Емшектің зардап шеккен бөлігі, ең алдымен, патогендік микроорганизмдермен және олардың метаболизм өнімдерімен зақымдалған сүттен босатылуы керек.

Күндізгі уақытта желіннің қабынған бөлігін қолмен 2-3 рет беру керек.

Сауын алдында емшекті емізікке қарай жеңіл уқалау керек.

Сүт түтіктерінде және бакта жиналған шырышты тромбтар 40-50 мл жылы сода ерітіндісін (1-2%) енгізу арқылы сұйылтылады, содан кейін 15 минут декантация жасалады.

Сауын алдында 5-7 минут ішінде (тұрақсыз сиырлар) сіз 25-30 ХБ окситоцинді енгізе аласыз (тері астына) - бұл зардап шеккен сүт секрециясын сүттің үлес аймақтарынан толығымен алып тастауға мүмкіндік береді.

Емізік каналы арқылы сүттің зардап шеккен бөлігіне сүт шығарғаннан кейін, мастисан препаратының 8-10 мл эмульсиясын енгізу керек, 36-38 ° C дейін бір немесе екі рет қыздырылған күн.

БОЛЖАМ ЖӘНЕ МҮМКІН АСҚЫНУЛАР

Ауруды уақтылы диагностикалау және бастапқы сатысында дұрыс емдеу кезінде (5-7 күн) болжам қолайлы болады.

Катаральды маститтен кейінгі жануарлардың сүт өндірісі әдетте қалпына келеді.

10-15-ші күні қабыну процесі емделмеген жағдайда сүт безі альвеоласының катарына өтеді.

Көптеген түйіндер мен кисталардың пайда болуы желіннің атрофиясына және сүт түтіктерінің облитерациясына әкеледі.

Бұл жағдайда сүт өндірісі бастапқы қалпына келмейді

Сиырлардағы катаральды маститтің алғашқы белгілері, әсіресе алғашқы сатысында, оны ветеринар үшін де анықтау қиын, сондықтан бұл ауруды емдеу жиі айқын белгілер мен асқынулар көрінген кезде де тағайындалады.

Маститтің катаральды түрі көбінесе лактация кезеңінде пайда болады.

Ұқсас жұмыстар

Серозды желінсау

ЖЕЛІНСАУ АУРУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ

Малдың кілегейлі қабықтарын, лимфа бездерін зерттеу және дене қызуын өлшеу

Сиырдың желінсау ауруы

Қызылиек қабынуы

Сүттің бактериялармен ластануын

Бронхопневмония ауруының этиологиясы

Гингивиттің белгілері

Көкжөтел

Балалар инфекциясының эпидемиологиясы және алдын алу