ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕП СТАНДАРТТАРЫ

Презентация қосу

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫЛЫҚ
ЕСЕП СТАНДАРТТАРЫ
Тексерген:Оқытушы PhD доктор
М.А.Алтынбеков
Орындаған : ЕжА-205 Худайберген Гулайым
ЖОСПАР
1. Халықаралық қаржылық есеп стандарттары ұғымы
2. Халықаралық қаржылық есеп стандарттарының енгізілуі
3. Қазақстан Республикасына ХҚЕС енгізудің проблемалары
4. ХҚЕС-тың мақсаты
5. Қаржы есептілігі
Халықаралық қаржылық есеп
стандарттары ұғымы
Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты (ХҚЕС) – барлық коммерциялық және
коммерциялық емес ұйымдарға қаржы есептілігін құруда және оны ұсыну кезінде
бірдей талаптар қоятын, белгілі бір стандарттар мен қағидалар жиынтығы.
Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары бойынша кеңесімен
құрастырылған ХҚЕС бүкіл дүние жүзінде ұйымның қызметі туралы ашық және
түсінікті ақпаратты, ұсыну үшін тиімді құрал ретінде танылады.
Қаржылық есеп берудің стандарты - бұл бухгалтерлік есеп жүргізу мен қаржы
есептілігін жасаудың қағидалары мен әдістері белгіленетін құжат.
Стандарттар ұлттық және халықаралық болады.
Қаржылық есеп берудің ұлттық стандарттары – бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп
беру саласындағы қызметті реттеудегі жүзеге асыратын орталық мемлекеттік орган
бекіткен стандарт болып табылады.
Халықаралық қаржылық есеп
стандарттарының енгізілуі
Қазақстан Республикасының әлемдік экономикалық қауымдастыққа кіруіне байланысты
барлық пайдаланушыларға, әсіресе шетелдік инвесторларға түсінікті бухгалтерлік есеп
жүргізудің және қаржылық есеп беруді жасаудың қағидаларын жетілдіруге белгілі бір
талаптар қойыла бастады. Шетелдік инвесторлар қазақстандық ұйымдарға ақшалай
қаражат сомасын салғаннан кейін олардың барлығына түсінікті есептілік табыс ету қажет
болды. Осыған байланысты қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары (ХҚЕС)
жалпы қабылданған кәсіби іскерлік қарым-қатынас жасау тілі болып табылады.
ХҚЕС -ты әзірлеп, жетілдірумен Канада, Германия, Франция, Австралия, Мексика,
Жапония, Ұлыбритания және Ирландияның, сондай-ақ АҚШ-тың бухгалтерлік
органдары жасаған келісімге сәйкес 1973 жылғы 29 маусымда құрылған Халықаралық
қаржылық есеп берудің стандарттары жөніндегі комитет (ХҚЕС) айналысты. 2001 жылғы
сәуірден бастап көрсетілген Комитет осы стандарттарды бекітетін қаржылық есеп
берудің халықаралық стандарттары жөніндегі комитет Қорының органы болып
табылатын қаржылық есеп берудің стандарттары жөніндегі кеңес болып қайта құрылды.
ХҚЕС – халықаралық қаржылық есеп стандарттары жөніндегі комитет
қабылдаған стандарттар мен түсініктемелер

1.Халықаралық бухгалтерлік 3.Түсініктеме түріндегі
есеп стандарттары (IAS) ресми құжаттар

2.Қаржылық есеп берудің 4.Түсініктеме беру жөніндегі
тұрақты комитет дайындаған
халықаралық стандарттары және ХҚЕСК шығаруға бекіткен
(IFRS) түсіндірмелер кіреді
Қазақстан Республикасына ХҚЕС енгізудің
проблемалары
ХҚЕС-ға ауысудағы проблемалардың бірі ХҚЕС-дағы өзгерістерді қабылдау мен олардың Қазақстанда
ресми жарияланғаны арасында айтарлықтай айырмашылықтар болып табылады. Бұл есептілікті
дайындау кезінде көп қолайсыздық туғызды, себебі ХҚЕС талаптары-на сәйкес болашақта енгізілетін
стандарттардағы өзгерістердің қаржылық есептілікке әсері туралы ақпаратты ашуы қажет. ХҚЕС-пен
байланысты маңызды проблемалардың бірі, бұрынғыша білікті кадрлардың жеткілікті санының
болмауы болып табылады. Бұл арада мәселе тек есептілікті дайындау туралы ғана емес, оны түсіну
және пайдалану да болып отыр. Қазақстанның ау-диторлар палатасы 2006 жылы көп және ұзақ
келіссөздерден кейін бухгалтерлер мен аудиторларды сертификаттаудың бірегей бағдарламасын
әзірлеу туралы шешім қабылдады. Ол бұрынғы Кеңес одағындағы қаржылық актілерді халықаралық
нормаларға ауыстыруға көмектесуі және адамдарға өз кәсіби деңгейін арттыруға мүмкіндік беруі
керек еді . Кешірек Қазақстанға Орталық Азия, Ресей, Украина елдері және ТМД-ның басқа елдері
қосылды. Нәтижесінде 2006 жылы Сертификатталған бухгалтерлер мен аудиторлардың еуразиялық
кеңесі (СБАЕК) құрылды, ол барлық саладағы қажетті мамандарға бухгалтерлік есеп, қаржыны
басқару, экономика және аудит саласындағы емтихандық бағдарламаларды әзірлеумен айналысты.
Әдістеме дүниежүзіндегі жетекші қаржылық институттар мен мекемелердің халықаралық
сарапшыларының қатысуымен әзірленді. 2010 жылы ол Сертификатталған бухгалтерлер мен
аудиторлардың халықаралық федерациясы (IFАС) болып танылды.
ХҚЕС-тың мақсаты
Cтандарттың мақсаты қаржы есептілігін пайдаланушылар ұйымның
жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар инвестициялары және ондай
инвестициялардағы өзгерістер туралы ақпарат алуы үшін жылжымайтын
мүлік, үйлер мен жабдықтар есебінің тәртібін анықтау болып табылады.
Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар есебінің негізгі мәселелері
активтерді тану, олардың баланстық құнын және осыларға байланысты
танылуға тиісті амортизациялық аударымдар мен құнсызданудан болған
шығындарды анықтау болып табылады.
Қаржы есептілігі

Қаржы есептілігі - ұйым қызметінің қаржы жағдайы мен қаржы нәтижелерін
құрылымдалған түрде ұсынылуы болып табылады. Жалпы мақсаттағы қаржы есептілігінің
мақсаты экономикалық шешімдер қабылдау кезінде пайдаланушылардың кең тобы үшін
пайдалы ұйымның қаржы жағдайы, қызмет нәтижелері мен ақша қаражатының қозғалысы
туралы ақпарат беру болып табылады. Қаржы есептілігі сондай-ақ ұйым басшылығына сеніп
тапсырылған ресурстарды басқару нәтижелерін де көрсетеді. Мақсатқа жету үшін қаржы
есептілігі ұйымның мынадай көрсеткіштері туралы ақпарат береді:
1. активтер;
2. міндеттемелер;
3. меншікті капитал;
4. кіріс пен шығысты қоса, табыс пен шығындар;
5. иегерлерге арналған аударымдар және дивидендтердің төленуі; және
6. ақша қаражатының қозғалысы.
Қаржы есептілігінің толық

жиынтығы мыналарды қамтиды
кезеңнің соңындағы қаржылық кезең ішіндегі үлес өзгерістері
жағдай жөніндегі есептілік; жөніндегі есептілік;

кезең ішіндегі жиынтық табыс кезең ішіндегі ақша
жөніндегі есептілік; қаражатының қозғалысы
жөніндегі есептілік;

есеп саясатының елеулі элементтерінің ұйым есеп саясатын ретроспективті түрде
қысқаша сипаттамасын және басқа да қолданатын алдыңғы кезеңнің
түсіндірме ескертпелерді қоса, басындағыдай қаржылық жағдай
ескертулер; жөніндегі есептілік;

алдыңғы кезең туралы
салыстырмалы ақпарат
• Ақша қаражаттарының қозғалысы - ақша қаражаттары мен олардың баламаларының
түсімдері және төлемдері. ХҚЕС 7
• Бұл стандарттың мақсаты компанияның өткен кезең ішіндегі ақша қаражаттарының
қозғалысы туралы есеп беру арқылы ақша қаражаттары мен ақша баламаларындағы тарихи
өзгерістер туралы ақпарат беруін талап етуде болып табылады
• Қорлар - материалдық өндіріс саласында да, бейөндірістік салада да заттай нысанда ұзақ
уақыт бойына жұмыс істейтін және өзінің құнын тозуына қарай бөліктер бойынша
жоғалтатын материалдық-заттай құндылықтардың жиынтығы. ХҚЕС 2
• Қорлар – бұл:
•• 1)
1) шикізат
шикізат қорлары,
қорлары, материалдар,
материалдар, сатып
сатып алынған
алынған жартылай
жартылай фабрикаттар
фабрикаттар мен
мен кешендік
кешендік бұйымдар,
бұйымдар, қызметтерді
қызметтерді
орындау
орындау кезінде
кезінде пайдалануға
пайдалануға арналған
арналған өзге
өзге материалдар.
материалдар.
•• 2)
2) аяқталмаған
аяқталмаған өндіріс.
өндіріс.
•• 3)
3) субъектінің
субъектінің қызмет
қызмет барысында
барысында сатуға
сатуға арналған
арналған дайын
дайын өнім,
өнім, тауар
тауар түріндегі
түріндегі активтер
активтер
кәсіпорынның өткен
• Қаржылық есеп деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі
кезеңдегі қаржылық-шаруашылық
қаржылық-шаруашылық қызметін ХҚЕС 1
кешенді
кешенді түрде
түрде сипаттайтын
сипаттайтын барлық
барлық көрсеткіштер
көрсеткіштер жүйесін
жүйесін айтамыз.
айтамыз.
пайдаланушыларына заңды
• Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның
тұлғаның қаржылық
жағдайы туралы сенімді,
сенімді, мәнді
мәнді және
және пайдалы ақпараттарды
ақпараттарды беру
беру болып табылады.
табылады.
• Құрылыс жұмыстарына жасалған келісімшарт
келісімшарт - бұл активтің немесе олардың құрылымы,
технологиясы мен қызметі немесе түпкі мақсаты
мақсаты немесе
немесе пайдалануы
пайдалануы жағынан өзара
өзара тығыз
ХҚЕС 11
байланысты немесе өзара тәуелді активтер кешенін салуға арнайы жасалған келісімшарт.
келісімшарт.
•• Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты құрылысқа жасалған келісімшарттармен байланысты
байланысты кірістер мен
шығыстар есебі тәртібін белгілеу болып табылады.
• Есепті
Есепті күннен кейінгі
кейінгі оқиғалар - бұл есепті күн мен қаржы есептілігін шығаруға бекіту күні
арасындағы
арасындағы кезеңде
кезеңде болатын қолайлы,
қолайлы, сондай-ақ қолайсыз оқиғалар. ХҚЕС10
• Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты есепті күннен кейінгі оқиғаларды ескере отырып
отырып ұйым қандай
жағдайларда қаржы есептілігін
есептілігін түзетуге тиіс екендігін анықтау
анықтау жəне ұйымның қаржы
есептілігін шығаруға
шығаруға бекітілген күнге қатысты ашуы тиіс ақпарат, сондай-ақ есепті күннен
кейінгі болған
болған оқиғаларды
оқиғаларды белгілеу.
белгілеу.
• Есеп саясаты, бухгалтерлік бағалаудағы
бағалаудағы өзгертулер
өзгертулер және қателер. Есеп саясаты - бұл
ұйым
ұйым қаржы есептілігін
есептілігін дайындау жəне ұсыну үшін қолданатын нақты қағидаттар, негіздер, ХҚЕС 8
келісімдер,
келісімдер, ережелер
ережелер жəне
жəне тəжірибе.
• Бухгалтерлік
Бухгалтерлік есеп
есеп бағалауларындағы
бағалауларындағы өзгерістер
өзгерістер жаңа
жаңа ақпарат
ақпарат алу
алу немесе
немесе жаңа
жаңа
міндеттемелердің
міндеттемелердің басталу нəтижесі болып
болып табылады жəне
жəне тиісінше қателерді
қателерді түзету
түзету болып
болып
табылмайды.
• 18.Табыс
18.Табыс - ұйымның әдеттегі қызметі барысында, акционерлердің жарналары есебінен
болатын капитал ұлғаюларына әкелетін кезең ішіндегі экономикалық пайданың
болатын капитал пайданың жалпы ағыны.
ағыны.
Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты белгілі бір операциялардың және жағдайлардың түрлерінен пайда
ХҚЕС 18,19
болатын
болатын табысты
табысты есептеу
есептеу тәртібін анықтау
анықтау болып табылады.
табылады.
•• 19.Қызметкерлерге берілетін сыйақы – ұйымның қызметкерлерге олар көрсеткен қызметтің
орнына
орнына ұсынылатын сыйақылардың
сыйақылардың және
және төлемдердің
төлемдердің барлық
барлық түрлері.
түрлері. Стандарттың
мақсаты
мақсаты есеп тәртібін орнату және қызметкерлерге берілетін сыйақы туралы ақпаратты ашу
• 16.Негізгі құралдарға
құралдарға олардың құнына байланыссыз, бір жылдан астам қызмет ету мерзімі бар
ғимараттар, құрылыстар, кеңселік заттар, есептегіш техникалар, компьютерлер,
компьютерлер, көлік
көлік
құралдары
құралдары жатады.
жатады.
ХҚЕС 16,17
• 17.Жалдау – жалға беруші жалға алушыларға жалдау ақысына немесе төлемдер тобының
17.Жалдау – жалға беруші жалға алушыларға жалдау ақысына немесе төлемдер тобының
орнына
орнына келісілген
келісілген уақыт ішінде активтерді пайдалану құқығын беретін шарт. Стандарттың
Стандарттың
мақсаты
мақсаты жалдау шарттарына қатысты жалға алушылар жəне жалға берушілердің қолдануы
үшін
үшін тиісті есеп
есеп саясаты
саясаты мен ақпаратты ашу ережелерін анықтау болып табылады.
• Бухгалтерлік пайда ‑салық төлеуге кететін шығысты шегерілгенге дейінгі кезең ішіндегі таза
пайда немесе залал.
залал. ХҚЕС 12
• Салық салынатын пайда (салықтың залал)‑ салық органдары белгілеген ережелерге сәйкес
анықталатын кезең
кезең ішіндегі
ішіндегі пайда
пайда (залал), осыған
осыған байланысты
байланысты пайдаға
пайдаға салынатын
салынатын салық
салық
төленеді (өтеледі).
(өтеледі).
• Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты пайдаға
пайдаға салынатын
салынатын салықтарды
салықтарды есепке
есепке алу тәртібін анықтаудан
анықтаудан
тұрады.
тұрады.
• 23.Қарыздар бойынша
бойынша шығындар
шығындар - ұйым қарыз қаражатын алуға байланысты жұмсаған
пайыздық жəне
жəне басқа
басқа шығыстар.Белгілі бір талаптарға сай келетін
келетін активті сатып
сатып алуға,
алуға, салуға
салуға
немесе өндіруге тікелей қатысты қарыздар бойынша шығындар сол активтің құнының бөлігін
құрайды.
құрайды. Басқа
Басқа қарыздар
қарыздар бойынша
бойынша шығындар
шығындар шығыс
шығыс ретінде
ретінде танылады.
танылады. ХҚЕС 23,26
• 26.Байланысты тараптар
тараптар бойынша
бойынша ақпаратты
ақпаратты ашу.
ашу. Байланысты тарап дегеніміз жеке
тұлғаның немесе ұйымның өзінің қаржылық есептерін жасап беретін ұйыммен байланысты
болуы.Стандарттың мақсаты
мақсаты - ұйымның онымен
онымен байланысты тараптардың,
тараптардың, сондай-ақ
сондай-ақ
тараптармен операциялардың өзара есеп айырысуларының өтелмеген сальдосының оның
қаржы жағдайына, пайдасына немесе шығынына ықтимал ықпалына назар аударту үшін
қаржы жағдайына, пайдасына немесе шығынына ықтимал ықпалына назар аударту үшін
қажетті
қажетті қаржы
қаржы есептілігінде
есептілігінде мұндай
мұндай ақпараттың
ақпараттың ашып
ашып көрсетілуін
көрсетілуін қамтамасыз
қамтамасыз ету.
ету.
•• Валюталарды айырбастау бағамының өзгеру
айырбастау бағамының өзгеру әсері. Валюта
Валюта айырбастау
айырбастау бағамы
бағамы — бір
валютаны басқа
басқа валютаға
валютаға айырбастау
айырбастау коэффициенті.
коэффициенті.
ХҚЕС 21
• Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты -- шетелдік
шетелдік валютамен
валютамен операцияларды
операцияларды және
және шетелдік
шетелдік қызметті
қызметті
ұйымның қаржылық есептілігінде
есептілігінде көрсету,
көрсету, сондай-ақ қаржылық есептілігінің көрсеткіштерін
көрсеткіштерін
ұсыну
ұсыну валютасына қайта
қайта есептеу
есептеу тәртібін орнату.
• Мемлекеттік субсидияларының есебі мен үкіметтікүкіметтік көмек туралы ақпараттарды ашу.
• Мемлекет
Мемлекет - мемлекет, мемлекеттік органдар және сол сияқты ұйымдар, соның ішінде
жергілікті, ұлттық
ұлттық және
және халықаралық ұйымдар.
ұйымдар. ХҚЕС 20
• Мемлекеттік көмек
көмек - мемлекеттің белгілі бір өлшемдерге сәйкес келетін нақты компанияға
немесе
немесе компаниялар
компаниялар тобына
тобына экономикалық
экономикалық тиімділіктер
тиімділіктер беруге
беруге бағытталған
бағытталған іс-қимылдары.
іс-қимылдары.
• Мемлекеттік субсидиялар
субсидиялар - компанияның операциялық қызметіне жататын белгілі шарттарды
өткен кезде
кезде және болашақта орындауға айырбас ретінде компанияға ресурстар беру түріндегі
мемлекеттік көмек.
• 29.Гиперинфляциялық экономикадағы қаржылық есептілік. Гиперинфляциялық
экономиканың валютасы болып табылатын ұйымның қаржылық есептері есепті кезеңнің
соңындағы жағдай бойынша ұсынылған валютада берілуін талап етеді. Алдыңғы кезеңдер
үшін тиісті көрсеткіштер және неғұрлым ерте кезеңдерге қатысты кез келген ақпарат сондай- ХҚЕС 29,31
ақ
ақ есепті
есепті кезеңнің
кезеңнің соңында
соңында қолданылатын
қолданылатын өлшем
өлшем бірліктерінде
бірліктерінде берілуге
берілуге тиіс.
тиіс.
• 31.Бірлесіп бақыланатын кәсіпорын - бұл бірлескен қызметке қатысушының әрбір
қатысушысында өзінің қатысу үлесі бар корпорация, серіктестік немесе өзге де ұйым құруды
болжайтын бірлескен қызмет. Кәсіпорын қызметті бірлескен қызметке қатысушылар
арасындағы шарттық келісім кәсіпорынның экономикалық қызметін бірлесіп бақылауды
белгілейтінді
белгілейтінді қоспағанда,
қоспағанда, дәл
дәл басқа
басқа да
да ұйымдар
ұйымдар сияқты
сияқты жүргізеді.
жүргізеді.
• 27.Шоғырланған және бөлек қаржылық есеп.Шоғырландырылған қаржылық есептер
бірыңғай
бірыңғай шаруашылық жүргізуші
жүргізуші субъект
субъект туралы сияқты
сияқты топ
топ туралы
туралы қаржылық
қаржылық есептер
есептер ХҚЕС 27,28
ұсынады.
• 28.Ассоциацияланған
28.Ассоциацияланған кәсіпорындарға инвестициялар.Ассоциацияланған
инвестициялар.Ассоциацияланған ұйым - инвестор
едәуір әсер ететін және еншілес ұйым да, бірлескен қызметтегі қатысу үлесі де болып
табылмайтын ұйым.Қаржылық
ұйым.Қаржылық инвестиция –– олол акция, облигация
облигация және
және басқа
басқа да
да құнды
қағаздар мен
мен банктегі
банктегі депозиттерге
депозиттерге салынған
салынған салымдар.
• Зейнетақы жоспарлары
жоспарлары бойынша есеп және есептілік.
есеп және есептілік. Зейнетақы жоспарлары – қызмет
аяқталарда немесе
немесе ол
ол аяқталғаннан кейін
кейін ұйым
ұйым өз қызметкерлеріне солар бойынша зейнетақы ХҚЕС 26
беретін (не
(не жылдық табыс түрінде, не
не біржолғы төлем түрінде) келісімдер,
келісімдер, бұл ретте мұндай
зейнетақылар
зейнетақылар жұмыс
жұмыс берушінің
берушінің олардағы
олардағы жарналар
жарналар сияқты
сияқты ұсынылған
ұсынылған құжаттар
құжаттар бойынша
бойынша да,
да,
сол сияқты ұйымда
ұйымда қабылданған
қабылданған практика негізінде де
де зейнеткерлікке шыққанға дейін күні
бұрын белгіленуі немесе
немесе есептелуі
есептелуі мүмкін.
• Активтердің құнсыздануы.Қаржылық
құнсыздануы.Қаржылық жағдай туралы есептік құн — жинақталған
амортизация және құнсызданудан болған жинақталған шығын сомасы шегерілгеннен кейін ХҚЕС 36
актив көрсетілетін сома.
• Стандарттың мақсаты ұйым өз активтерін олардың өтелетін сомасынан аспайтын өлшем
бойынша есепке алу үшін қолданатын рәсімдерді белгілеуден
белгілеуден тұрады.
тұрады.
• Аралық қаржылық есептілігі - аралық кезеңдегі не қаржылық есептілігінің ХҚЕС 34
толық
толық жиынтығынан
жиынтығынан не не ықшамдалған
ықшамдалған қаржылық
қаржылық есептіліктер
есептіліктер жиынтығынан
жиынтығынан тұратын
тұратын
қаржылық
қаржылық есептілігі.Стандарттың
есептілігі.Стандарттың мақсаты
мақсаты аралық
аралық қаржылық
қаржылық есептілігінің
есептілігінің минимум
минимум
мазмұнын
мазмұнын айқындау
айқындау жəне
жəне аралық
аралық кезеңдегі
кезеңдегі толық жəне ықшамдалған қаржылық
қаржылық есептілігінде
тану мен бағалауға арналған қағидаттарды белгілеу болып табылады.
• 32.Қаржылық құралдар:
құралдар: ақпараттарды
ақпараттарды ұсыну. Қаржы құралы - бірдей уақытта бір ұйымда
қаржы активі
активі пайда болып және
және екіншісінде қаржы міндеттемесі
міндеттемесі немесе
немесе үлестік
үлестік құрал
құрал пайда
пайда ХҚЕС
болатын
болатын кез
кез келген
келген келісімшарт.Стандарттың
келісімшарт.Стандарттың мақсаты қаржы құралдарын міндеттеме немесе
капитал
капитал ретінде
ретінде ұсыну
ұсыну болып табылады.
табылады. 32,33
• 33.Акцияға
33.Акцияға шаққандағы пайда. Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты акцияға
акцияға шаққандағы
шаққандағы пайданы
пайданы анықтау
анықтау
және
және ұсыну
ұсыну принциптерін
принциптерін белгілеу,
белгілеу, оның
оның өзі
өзі түрлі
түрлі ұйымдардың
ұйымдардың сол
сол бір
бір есепті
есепті кезеңдегі
кезеңдегі
қызметінің
қызметінің нәтижелерін, сондай-ақ сол бір ұйымның түрлі есепті
сондай-ақ сол бір ұйымның түрлі есепті кезеңдердегі
кезеңдердегі қызметінің
қызметінің
нәтижел ерін
ерін салыстыру
салыстыру сапасын арттыруға
арттыруға мүмкіндік
мүмкіндік береді.
береді.
• 40.Инвестициялық жылжымайтын мүлік - қарауындағы жылжымайтын мүлік (жер немесе
үй, не үйдің бір бөлігі, не сол да, басқасы да), жалгерлік төлемдер немесе капиталдың өсуінен
кірістер немесе соны да, басқасын да алу мақсаты.Стандарттың мақсаты инвестициялық
жылжымайтын мүлік есебінің тәртібін және ақпаратты ашып көрсетуге қойылатын тиісті ХҚЕС 40,41
талаптарды белгілеу болып табылады.
• 41.Ауылшаруашылық қызметі – ұйым биологиялық түрлендіруді жəне сатуға арналған немесе
ауылшаруашылық өнімге немесе қосымша биологиялық активтерге ауыстыруға арналған
биологиялық активтердің өнімдерін жинауды басқару болып келеді. Стандарттың мақсаты есеп
тəртібін белгілеу, қаржы есептілігін ұсыну жəне ауылшаруашылық қызметі туралы ақпаратты
ашып көрсету болып табылады.
• 38.Материалдық емес актив
емес актив - бұл физикалық нысаны жоқ бірегейлендірілетін ақшалай емес
актив. Стандарттың
Стандарттың мақсаты
мақсаты басқа ХҚЕС-ында
ХҚЕС-ында арнайы
арнайы қарастырылмайтын
қарастырылмайтын удің тәртібін
тәртібін орнату
болып табылады.
• 39.Қаржы
39.Қаржы құралдары:
құралдары: Тану
Тану және
және бағалау.
бағалау. Стандарт
Стандарт ұйымның
ұйымның қаржы
қаржы активтерін
активтерін сатып
сатып алу,
алу, сату
сату
ХҚЕС 38,39
немесе пайдалану үшін күтілетін қажеттілігін қанағаттандыру үшін осындай активті алу немесе
жеткізу мақсатында
мақсатында жасалған
жасалған және
және қолданылып
қолданылып жүрген
жүрген шарттарын
шарттарын қоспағанда, есеп
есеп айырысу
айырысу
қарама-қарсы талаптарды ақша қаражатымен,
қаражатымен, өзге
өзге қаржы
қаржы құралдарымен
құралдарымен есепке
есепке алу
алу арқылы не не
қаржы құралдарын
құралдарын айырбастау
айырбастау арқылы
арқылы жүргізілуі мүмкін қаржы активтерін сатып алу немесе
сату
сату шарттарына қолданылуы тиіс.
тиіс.
• Бағалау міндеттемелер,шартты міндеттемелер және шартты активтер.Міндеттемелер
- реттеу экономикалық пайдасы бар ресурстарды үйымнан шығаруға себеп болатын өткен
кезеңдер оқиғаларының нәтижесі ретінде пайда болған үйымның ағымдағы
міндеттемесі.Шартты актив - бұрынғы оқиғалардан туындайтын және ұйым толық ХҚЕС 37
бақыламайтын
бақыламайтын бір
бір немесе
немесе одан
одан да
да көп
көп белгісіз
белгісіз болашақ
болашақ оқиғалардың
оқиғалардың басталуымен
басталуымен расталатын
расталатын
ықтимал актив ретінде айқындалады.
•• Стандарттың мақсаты - резервтерге, шартты міндеттемелерге және шартты активтерге тиісті
мойындау талаптары мен бағалау базаларын қолдануды, сондай-ақ қаржы есептілігін
пайдаланушылар олардың сипатын, ашуды қамтамасыз ету.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Дүйсембаев К.Ш. Қаржы есептілігін талдау. Оқулық. Алматы: «Экономика» баспасы, 2011ж .
2. Чайковская Л.П. Инновации: менеджмент, статистика, учет и аудит. Учебное пособие. Алматы.
Издательство «Бастау» 2011г.
3. Сайт online.zakon.kz

Ұқсас жұмыстар

Ұлттық және халықаралық қаржылық есеп стандарты және олардың маңызы

Бухгалтерлік есептің тұжырымдамалық негізі

Есепте қолданылатын өлшеуіштер

Бухгалтерлік есеп ақпараттық жүйе ретінде

Аудиторлық қызмет түрлері

АУДИТОРЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ САПАСЫН БАҚЫЛАУ

БХХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ КОНСЕПСЯСЫ СТАНДАРТЫ

Бұрмалаулар және түрлері (алаяқтық фактісі) Аудиторлық тәуекелдік және оның компоненттері “Тәуекелділікті бағалау” “Ішкі аудит”

Халықаралық аудит стандарты

Қазақстандағы бухгалтерлік есептің даму мәселелері мен перспективалары

Пәндер