Еңбек құқығының қағидалары

Презентация қосу

Еңбек құқығының қағидалары

Еңбек құқығы
қағидаларының
түсінігі және рөлі

Еңбек құқығының қағидалары – Еңбек құқығының негізгі
Қазақстан Республикасы қағидасы еліміздің
Конституциясында, еңбек Конституциясының 24-бабында
заңнамаларында және басқа да бекітілдген, онда "Әркімнің еңбек
нормативтік – құқықтық актілерде
ету бостандығына, қызмет пен
көрсетілген еңбек қатынастарын
реттеудің негізгі бастамалары мен кәсіп түрін еркін таңдауына
идеялары. құқығы бар", – деп жазылған.
Еңбек құқығы қағидаларының жіктелуі

1) адам мен азаматтың еңбек саласындағы құқықтарының шектелуіне жол бермеу;

2) еңбек бостандығы;
3) еңбек саласындағы кемсітушілікке, мәжбүрлі еңбекке және балалар еңбегінің ең
нашар түрлеріне тыйым салу;
4) қауіпсіздік және гигиена талаптарына сай келетін еңбек жағдайларына құқықты
қамтамасыз ету;
5) жұмыскердің өмірі мен денсаулығының басымдығы;
6) еңбегі үшін жалақының ең төмен мөлшерінен кем емес сыйақы құқығын
қамтамасыз ету;
7) тынығу құқығын қамтамасыз ету;

8) жұмыскерлердің құқықтары мен мүмкіндіктерінің теңдігі;
9) жұмыскерлер мен жұмыс берушілердің өз құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін
бірігу құқығын қамтамасыз ету;
10) әлеуметтік әріптестікті нығайтуда және дамытуда мемлекеттің ықпалы;
11) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелерін мемлекеттік реттеу болып
табылады.
Еңбек құқығының салалық қағидаларының
сипаттамасы

Еңбек саласындағы кемсітушілікке
тыйым салу

1. Әркімнің еңбек саласындағы өз
2. Ешкімді де еңбек құқықтарын іске
құқықтары мен бостандықтарын іске
асыру кезінде шығу тегіне, әлеуметтік,
асыруға тең мүмкіндіктері бар. Осы
лауазымдық және мүліктік жағдайына,
Кодексте және Қазақстан
жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге
Республикасының өзге
көзқарасына, нанымына, тұрғылықты
де заңдарында көзделген жағдайлар
жеріне, жасына немесе дене
мен тәртіптен басқа, ешкімнің еңбек
кемістіктеріне, сондай-ақ қоғамдық
саласындағы құқықтарына шек
бірлестіктерге қатыстылығына байланысты
қойылмайды
ешқандай кемсітуге болмайды.
3. Еңбек қызметінің тиісті түрлері үшін
ҚР заңдарына сәйкес белгіленетін не 4.Еңбек саласында кемсітушілікке
әлеуметтік және құқықтық ұшырадым деп есептейтін
басымдықпен қорғалуға мұқтаж адамдар Қазақстан
адамдар жөнінде мемлекеттің ерекше Республикасының заңдарында
қамқорлығынан туындаған
белгіленген тәртіппен сотқа
өзгешеліктер, ерекшеліктер,
артықшылықтар мен шектеулер
немесе өзге де орындарға
кемсітушілік болып табылмайды. жүгінуге құқылы.
Мәжбүрлі еңбекке тыйым салу

Мәжбүрлі еңбекке тыйым Мәжбүрлі еңбекке:
салынған. жұмыс мемлекеттік органдардың
Мәжбүрлі еңбек қандай қадағалауымен және бақылауымен
да бір адамнан қандай да жүргізілетін және оны орындайтын
бір жаза қолдану қатерімен адам жеке және (немесе) заңды
талап етілетін, оны орындау тұлғалардың билігіне берілмейтін
үшін бұл адам ерікті түрде немесе тапсырылмайтын жағдайда
өз қызметтерін ұсынбаған соттың заңды күшіне енген үкіміне
кез келген жұмысты немесе байланысты;
қызметті білдіреді. төтенше жағдайда немесе соғыс
жағдайында ғана жол беріледі.
Еңбек құқығының қайнар көздері деп
еңбек қатынастарын реттейтін
нормативтік құқықтық актілерді айтады.

Еңбек құқығының
қайнар көздерінің
түсінігі

Негізгі белгілері:

Екіншіден, еңбек туралы құкықтық
Біріншіден, жалпыға міндеттілігі актілер (кодекс, заңдар,
құқықтық нормаларға тән мәндік жарлықтар, қаулылар, т.б.) ерекше
қасиет, бұл оларды басқа нысанда арнайы тәсілдермен
әлеуметтік нормалардан бекітіледі, олар жалпыға бірдей
(мысалы, қызметтік этикадан\ міндетті әлеуметтік нормативтер
болып саналатын құқықтық актілер.
Еңбек құқығының қайнар көздерінің түрлері

министрліктер мен кейбір
мемлекеттік орталық басқару
органдары басшыларының ҚР конституциялық
нормативтік бұйрықтары,
заңдары
мемлекеттік комитеттер мен басқа
мемлекеттік орталық органдардың
еңбектің салалық жағдайларына Қазақстан
қатысты нормативтік қаулылары Республикасының
Конституциясы
Негізгі
ҚР еңбек кодексі

маслихаттар мен әкімдердің
еңбекті ұйымдастырудың
ҚР Президентінің
аймақтық жағдайын белгілеу
нормативтік құқықтық мәселелері бойынша
жарлықтары нормативтік құқықтық
шешімдері.

ҚР Үкіметінің, Конституциялық
кеңесінің және Жоғарғы сотының
нормативтік қаулылары
Туынды

Нұскаулық Қағида (жобылық қағида, Ережелер (правила) -
(инструкции) - типтік қағида – примерные еңбекті қоғамдық
еңбекті қоғамдық положения, типовые ұйымдастыру
ұйымдастыру положения) - белгілі бір саласындағы
саласындағы мемлекеттік органның қызметтің кейбір
еңбек заңнамасын немесе оның құрылымдық түрін ұйымдастыру
қолдануды жіктеп бөлімшесінің мәртебесі мен және жүзеге асыру
көрсететін өкілеттігін, сонымен қатар, тәртібін анықтайтын
нормативтік қызметтің нақты түрін жүзеге нормативтік
құқықтық акт асыру тәртібін анықтайтын құқықтық актілер
нормативтік құқықтық акт.
Еңбек құқығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің уақыттағы, кеңістіктегі
және адамдар бойынша қолданылуы
Еңбек туралы нормативтік құқықтық актілердің уақыттағы қолданылуы

еңбек туралы нормативтік құқықтық актілерді күшіне енгізудің міндетті шарты - олардың
мемлекеттік тіркеуден өтуі. Тіркелмеген нормативтік құқықтық актілердің заңдық күші
болмайды. Еңбек туралы нормативтік құқықтық актінің күші мерзімсіз және уақытша болуы
мүмкін. Егер актінің өзінде немесе оны күшіне енгізу туралы актіде басқадай мерзім
көрсетілмесе, нормативтік құқықтық акт мерзімсіз күшінде болады деп саналады. Уақытша
мерзім жалпы акт үшін де, оның жеке бөлігі (бөліктері) үшін де белгіленуі мүмкін, бұл жағдайда
еңбек туралы нормативтік құқықтық актінің (немесе оның бөлігінің) қанша мерзімге күші
сақталатыны міндетті түрде көрсетіледі. Бұл мерзім өткеннен кейін акт шығарған орган оның
күшін жаңа мерзімге ұзарта алады немесе оған мерзімсіз сипат бере алады. Құқық қолдану
тәжірибесінде еңбек туралы нормативтік құқықтық актінің күшін тоқтата тұру немесе біржолата
тоқтату болады. Нормативтік құқықтық актілер заңнамада белгіленген мерзімде күшіне
енгізіледі, бұл еңбек туралы нормативтік актілер иерархиясында сол нақты актінің алатын
орнына байланысты: ҚР еңбек кодексі, ҚР заңдары, ҚРП жарлықтары, Үкімет қаулылары олар
алғаш ресми жарияланғаннан 10 күн өткен соң күшіне енеді, егер актілердің өзінде немесе
оларды күшіне енгізу туралы актілерде өзге мерзімдер көрсетілмеген болса; ҚР Парламенті мен
оның палаталарының қаулылары алғаш ресми жариялаған күннен, ҚР Конституциялық кеңесінің
қаулылары оларды қабылдаған күннен күшіне енеді; ҚР Үкіметінің құрамына кіретін және
кірмейтін орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдардың, оның ішінде ҚР
Жоғарғы сотының және Ұлттық банкінің, жергілікті өкілетті және атқарушы органдардың
нормативтік құқықтық актілері олар алғаш жарияланғаннан 10 күн өткен соң күшіне енеді, егер
актілердің өзінде өзге мерзімдер көрсетілмеген болса.
Еңбек туралы нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі қолданылуы

ҚР Президенті, ҚР Парламенті мен Үкіметі, орталық атқарушы және өзге
орталық өкілетті органдар қабылдаған нормативтік құқықтық актілердің күші
Қазақстанның барлық аумағына тарайды, егер актілердің өзінде немесе
оларды күшіне енгізу туралы актілерде өзге бір ерекшелік көрсетілген
болмаса. Жергілікті өкілетті және атқарушы органдар қабылдаған нормативтік
құқықтық актілердің тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністерде ғана күші болады.
Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі күшін еңбек құқығының тұтастық
және бөлшектік принципін жүзеге асырудың бір нысаны деп түсінуге болады.
Қазақстан Республикасы аумағының кеңдігі, оның табиғи климаттық
жағдайына байланысты түрлі жерлердегі еңбек жағдайларының ерекшеліктері
(шөлді, таулы жер, т.б.) ескеріліп қызметкерлердің кейбір санаттарының
жалақысына түрлі жеңілдіктер, кепілдіктер орнату үшін өзге де арнаулы
құқықтық актілер қабылданады. Осыны ескеріп еңбек туралы заңнаманы
жалпы және арнайы деп топтастыруға болады. Жалпы заңнама, экономика
саласына және еңбек жағдайына қарамастан, барлық қызметкерлерге
тарайды, арнайы заңнама - еңбектің ерекше жағдайларына бағытталған.
Еңбек туралы нормативтік құқықтық актілердің адамдар бойынша қолданылуы

ҚР еңбек кодексінің күші тек республика азаматтарына ғана емес, сонымен
қатар Қазақстанда еңбекпен айналысып жүрген шетел азаматтарына да,
азаматтығы жоқ адамдарға да таралады (егер Конституцияда, заңдарда
және Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарда өзгедей
көзделмесе). Қазақстан аумағында орналасқан, құрылтайшысы немесе
иегері (толықтай немесе оның бөлігіне иелік ететін) шет елдің заңды
тұлғасы болып табылатын ұйымдардың немесе шет елдің жеке кәсіпкер-
тұлғаларының қызметкерлеріне де Қазақстан Республикасының еңбек
заңдары қолданылады. Сонымен қатар, жеке және заңды тұлғалардың
еңбек құқықтық субъектілігінің ерекшелігін ескере отырып, еңбек құқығын
жіктеуге байланысты қызметкерлердің кейбір санаттарының (мемлекеттік
қызметкер, мүгедек, кәмелетке жасы толмаған, т.б.) еңбек қатынастарын
реттеу үшін еңбек туралы арнайы құқық нормалары болады.

Сонымен, еңбек туралы нормативтік құқықтық актілер белгілі
уақытта, кеңістікте және адамдар арасында жоғарыда келтірілген
тәртіп бойынша қолданылады.

Ұқсас жұмыстар

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ ЕҢБЕК ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ҚАҒИДАЛАРЫ

ЕҢБЕК ҚҰҚЫҒЫ ТҮСІНІГІ

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ

Еңбек құқығының принциптері

Жер қатынастары негізінде туындайтын құқық бұзушылықты реттеу

Жер құқығығының негіздері

Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер субъектілері

Босалқы жерлердің субъектілері

Жерге меншік құқығы

Жер құқығының әдістері

Пәндер