Араб халифатының мемлекеті және құқығы

Орындаған: Жамалбек Х

Қабылдаған: Саткей Т. Б

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті.

Заң факультеті

Тараз 2019ж

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

1) Мемлекет құрылымы

2) 4 халифат

3) Мемлекеттің ыдырауы

4) Араб халифатының құқығының пайда болуы.

5) Құқықтың қайнар көздері

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Араб Халифаты Арабияда VII ғасырдың 20 жылдарының соңында діни реформатор Мұхаммедтің қызметі нәтижесінде құрылды және ол қайтыс болған соң 20 жылдан соң бүкіл Сасанидтік Иран жерін және Византияның елеулі бөлігін өзіне қаратты.

Халифаттың пайда болу жолдары ғұндар, готтар және түркілер державаларының тарихына ұқсас болғанымен, ол әлде қайда ұзақ өмір сүрді және бүкіләлемдік тарихқа ықпал етті.

1) Мемлекет құрылымы

Мұхаммедке құдай аян беріп, соның нәтижесінде ол Алланың елшісі ретінде діни уағыздар жүргізе бастады және халықты пұтқа табынудан бас тартып жалғыз құдай Аллаға құлшылық етуге шақырды. Уақыт өте келе ортақ дінге бой ұсынған адамдар бірлестіге Мұхаммедтің қасына шоғырлана бастады.

VII ғасырдың 20-30 жылдары Мұхаммед басқарған мұсылман қауымының ұйымдастырушылық тұрғадан қалыптасуы аяқталып, ол негізін қалаған қаулы күштер ислам туы астына бірікті. 630 жылы Арабияның ішкі обылыстарының көшпенділері мен Тайф қаласы Мұхаммедке бағынды.

622-632 жылдары Мұхаммед пайғамбар билік еткен кезең.

1-сурет. Араб халифаты

Араб халифатының мемлекеттік құрылысы

(622-1258 жылдары )

ҚАДИ

ХАЛИФ

ШУРТА ПОЛИЦИЯ

ӘМІРЛЕР (ЭМИРАТТАРДА)

ҰЛЫ УӘЗІР

ӘСКЕР

АРАБ ТАЙПАЛАРЫНЫІ ЖАСАҚТАРЫ

ЖАЛДАМАЛЫЛАР

ГУЛЯМДЕР

УАЗІРЛЕР

ҚАРАЖАТ ЖӨНІНДЕГІ ОРЫНДАСАР

ДИВАНДАР

ӘЛ ХАТЫМ (СЕКРЕТАРИАТ)

ӘЛ ХАРАЖ (ҚАРАЖАТ МИНИСТРЛІГІ)

ӘЛ РАСИЛ (ЖОЛДАРМЕН БАЙЛАНЫС МЕКЕМЕСІ)

ӘСКЕРГЕ ЖЕТЕКШІЛІК ЕТУ (ДИВАН ӘЛ ДЖУНД)

ӘЛ БАРИД (ЖОЛДАР МЕН ПОШТА БАСҚАРМАСЫ)

ТЕКСЕРУ ЖӘНЕ ТЫҢШЫЛЫҚ

МУХАТАСИБ БАЗАРЛАРДЫ БАҚЫЛАУ

ИСПАНИЛ

СОЛТҮСТІК АФРИКА

ЕГИПЕТ

СИРИЯ

ИРАН

ОРТА АЗИЯ

СОЛТҮСТІК ҮНДІСТАН

2) 4 халифат

632 жылы Мұхаммед қайтыс болды. Арабияның одан әрі бірігу процесі 4 тақуа халиф Әбу Бәкір, Омар, Оспан және Әлидің жетекшілігімен жүргізілді.

Әбу Бәкір 632-634ж

Омар 634-644ж

Оспан 644-656ж

Әли 656-661ж

I-Мұхаммед пайғамбардың қайтыс болуы кезінде бақыланатын аумақ.

II-Абу Бәкір кезіндегі жаулап алынған аумақ.

III- Омар кезіндегі жаулап алынған аумақ.

I- Оспан кезіндегі жаулап алынған аумақ.

3) Мемлекеттің ыдырауы

Араб Халифатының ыдырауы. VIII ғасырдың соңында араб мемлекетінің дамуында жаңа үрдістер орын алды . Жаулап алынған елдердің жергілікті ақсүйектері күшейіп, Халифаттың біртұтастығың жоюға тырысты. Бұл кезеңде әмірлерге өз әскерін ұстауға және салық жинауға мүмкіндік туды. Осылайша, кейбір аймақтағы әмірлер аса ірі әскери күштің иесіне айналды . Бұл, өз кезегінде, Араб Халифаты тәуелсіз мемлекеттерге ыдырауына негіз болды . VIII ғасырдың екінші жартысында Испаниядағы Кордова әмірлігі тәуелсіздік алды. Осыдан соң Тунис және Маракко елдері бөлініп шықты. Осылайша Араб Халифаты өмір сүруін тоқтатты . .

4) Араб халифатының құқығының пайда болуы.

Араб Халифаттың құқығының пайда болуы ислам дінінің «Құран кәрім» кітабы негізінде құрылған. Ал ислам дінінің негізін Мұхаммед пайғамбар қалаған . Ол Мекке қаласында «піл жылы», яғни 571 жылы өмірге келген. Ең алғаш 610 жылы «Хира» тауында Мұхаммедке « Құдай »аян беріп соның нәтижесінде ислам дінің қалыптастырды Мұхаммедтің жанына шоғырланған жаңа қауым «үммет» деп аталды.

5) Құқықтың қайнар көздері

Заң энциклопедиясына сәйкес, Шариғат-Құран мен Сүннеттің негізінде жасалған мемлекеттік, мұрагерлік, қылмыстық, отбасы -неке құқығы нормаларынан тұратын діни және құқықтық нормалар жиынтығы. Басқаша айқанда, шариғат ислам дінінің ажырамас бөлігі, оның діни аңыздық ұстанымдарымен тығыз байланысты құқықтық ереже. Ислам дінің құқықтық ережелерді құдай заңы мен тәртібінің бір бөлігі ретінде қарастырады және осының негізінде шариғат нормаларынан туындайтын тыйым салулар құдай атымен байланыстырады.

Құран 6219 өлеңге (аят) бөлінген 14 тараудан (сүре) тұрады. Олардың басым бөлігі мифологиялық сипатқа ие және тек шамамен 500 өлең мұсылмандардың жүріс тұрысын реттейтін ережелерден тұрады. Бұл ретте 80 өлең ғана құқықтық мәнеге ие деп айтуға болады.

Ұқсас жұмыстар

V – X ғасырлардағы арабтар

Араб жаулаушылары

Ирак

Ислам дәуірі әдебиеті

Араб халифаты

Қарахан мемлекетінің құрұлуы мен қоғамдық құрылысы

Қожа Ахмет Яссауи ілімі

Османлы мемлекеті

Кірме сөздер. Презентация

Ислам мәдениеті

Пәндер