Ежелгі Үндістан және Ману заңдары: қоғамдық құрылым, құқықтық нормалар және жазалар

Ежелгі Үндістан

Азияның оңтүстігіндегі үлкен түбек Үндістан деп аталады. Үндістанның солтүстік бөлігі өмір сүруге қолайлы. Биік тауы Гималайдан басталған екі ұлы өзен: Ганга мен Үнді. Үнді өзенінің жоғары арнасына бес өзен келіп қосылады. Сондықтан бұл аймақты Пенджаб «Бес өзен елі» деп атайды.

Б. з. д. II мыңжылдықтың басында Үндістанда қалалар мен ірі елді мекендер пайда болды. Ірі қалалары:Хараппа және Мохенджа-Даро.

МАНУ ЕЖЕЛГІ ҮНДІ ЗАҢДАРЫ

Ману заңы (санскритше манавадхар-машастра) - үнділердің жеке және қоғамдық өмірдегі мінез-құлқын, жүріс-тұрысын анықтайтын ежелгі діни-құқықтық нормалар жиынтығы. Үнді аңыздарына қарағанда оны адамдардың арғы атасы Ману құрастырған. Тарихи деректер бойынша Ману заңын шамамен б. з. б. 2 - б. з. 2 ғ-лар аралығында діни абыздар (брахман-риши) жазған. Діни-әдеби шығарма болғандықтан, Ману заңының мазмұны құқық мәселесінен өзге дін, саясат, әдеп мәселелерін, яғни ежелгі Үндістандағы қоғамдық қатынастардың барлық саласын қамтыды. Ману заңы 12 бөлімнен тұратын 2 652 шумақты өлең сипатында санскрит тілінде жазылған.

Ежелгі Үндістанның қоғамдық құрылымының ерекшелігі, ондағы варналық-касталық жүйенің орнауы:

Ману заңдарында құлдықтың жеті қайнар-көзі қарастырылған:

әскери тұтқындық;

асырау үшін құлға айналған;

құл болып туылған;

мұрагерлікпен өткен;

сатып алынған;

сыйлыққа келген;

қылмыс үшін құлға айналдырылған.

Неке-отбасы құқығы:

қалыңдықты сатып алу,

әке-шешесінің келісімінсіз махаббат негізіндегі неке;

қалыңдықты алып қашу;

жасауы бар қалыңдықты алу және т. б

Қылмыстық құқық. Қылмыстарды олардың қол сұғу объектілерінің маңыздылығы бойынша жіктеуге болады:

Мемлекет пен патшаға қарсы қылмыстар. Оларға парақорлық, қызмет бабын пайдалану, жалған жарлықтар жасау сияқты қылмыстар жатады.

Тұлғаға қарсы қылмыстар: қасақана адам өлтіру, абайсызда адам өлтіру, денеге зақым келтіру.

Отбасыға қарсы қылмыстар: ойнас жасау (еркектің бөтен әйелмен құпия сөйлесуі, онымен қалжыңдауы, киіміне тию), зорлау, жез табандық, өзінен жоғары каста әйелімен бірге тұру.

Мүліктік қылмыстар: ұрлық және тонау