Логопедиялық тексеру

Академик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті

Орындаған: МДФ - 51 Муханова Айбопе

Логопедиялық зерттеудің негізгі мақсаттары мен міндеттері:

Ата-ана мен педагогпен әңгімелесу және құжатармен танысу барысында баланың тәрбие жағдайы мен дамуын анықтау;

Жетекші әс-әрекетінің денгейін анықтап жас мөлшеріне сәйкестендіру;

Танымдық процестерінің, эмоционалдық тұлғалық ерекшеліктерін анықтау;

Байланыстырып сөйлеуін анықтау;

Тіл жүйесінің компоненттерін меңгеру денгейін анықтау.

Логопедиялық тексерудің мақсаты - баланың сөйлеу тілінің кемістіктерін анықтау негізінде түзету жұмыстарының жолдары мен құралдарын және баланы оқыту мүмкіндіктерін анықтау.

Міндеттері:

Логопедиялық зерттеудің қағидалары:

Жүйелі тексеру қағидасы - сөйлеу тілінің әр түрлі компонентерінің: дыбыстық, фонематикалық, лексикалық, лексикалық-грамматикалық жағының жүйелі байланысына негізделген.

Кешенді ықпал қағидасы - сөйлеу, интеллектуалдык, танымдық іс-әрекетінің мағлұматтарымен қатар көру, есту, қимыл сферасы, соматикалық жағдайы, жүйке жүйесінің ерекшеліктерін ескеру болып табылады.

Іс-әрекеттік қағида- түзету жұмысының мақсатын, бағытын анықтап, түзету тәсілдерін, жұмыс барысында қолданатын іс-әрекет түрлерін (ойлау, оқу, танымдық) анықтауға мүмкіндік береді.

Динамикалық тексеру қағидасы- баланы оқыту процесінде бақылап, тексеріп оның потенциалдық мүмкіндіктерін анықтауды көздейді.

Онтогеникалық қағида - тексеру және түзету жұмысын ұйымдастыруда баланың онтогенезде сөйлеу тілінің, психикалық даму заңдылығын ескеру.

Логопедиялық зерттеудің кезеңдері:

Бағдарлау

Диагностикалық

Аналитикалық

Болжамдық

Ата - аналарды

ақпараттандыру

Бағдарлау кезеңі

Бірінші кезеңнің міндеттері:

анамнестикалық деректерді жинау;

ата-аналардың сұранысын анықтау;

баланың жеке-типологиялық ерекшеліктері туралы алдын ала деректерді анықтау.

Атқарылатын қызмет түрлері:

Медициналық және педагогикалық құжаттаманы зерттеу. Тексеруді медициналық және педагогикалық құжаттамамен танысудан бастаған дұрыс. Әдетте, қажетті құжаттардың тізімі және көлемі баланың денсаулығының сипатына байланысты болуы мүмкін.

Баланың жұмысын зерттеу. Баланың суреттері немесе шығармашылық қолөнері оның бейімділігін, мотор-графикалық дағдылардың қалыптасу деңгейін сипаттайды.

Ата-аналармен әңгіме. Әңгімелесуді баланың тікелей ата-аналарымен (анасымен және/немесе әкесімен) немесе заңнамаға сәйкес оларды алмастыратын адамдармен жүргізген дұрыс. Ең алдымен, ата-аналармен байланыс орнату керек. Сөйлесуді ата-аналардың сұранысын немесе шағымдарын анықтаудан бастаған дұрыс. Сауалнама нәтижесінде ата-аналар баланың дамуының нақты толық бейнесін алуы керек.

Диагностикалық кезең

Диагностикалық кезең-бұл баланың сөйлеуін тексерудің нақты процедурасы. Бұл ретте логопед пен баланың өзара іс-қимылы мынадай тұстарды анықтауға бағытталған:

зерттеу кезінде қандай тілдік құралдар қалыптасқан;

зерттеу кезінде қандай тілдік құралдар қалыптаспаған;

тілдік құралдардың қалыптаспау сипаты.

Диагностикалық кезеңде қолданылатын әдістер:

педагогикалық эксперимент;

баламен әңгімелесу;

баланы бақылау;

ойын.

Балалардың сөйлеуін тілін тексеруге:

Байланыстырып сөйлеуі (сөйлеу және тыңдау сияқты іс-әрекеттің қалыптасу деңгейі, сондай-ақ осы процестерді қамтамасыз ететін тілдік құралдардың қалыптасу деңгейі) ;

Сөздік қоры (пассивті және белсенді сөздікті зерттеу) ;

Сөйлеудің грамматикалық құрылымы (ауызша сөйлеу грамматикасын игеруі) ;

Дыбыстардың айтылуы (дыбыстың болмауы, дыбыстың бұрмалануы, дыбыстың өзгеруі) ;

Жазу және оқу дағдыларын тексеру жатады.

Диагностикалық кезең баламен байланыс орнатудан басталады. Диагностикалық кезеңді баланың проблемаларын нақты көре алатындай етіп, ата-аналардың қатысуымен өткізген жөн.

Аналитикалық кезең

Аналитикалық кезеңнің міндеті-алынған мәліметтерді саралау және сөйлеу картасын толтыру, ол логопедтің міндетті есеп құжаты болып табылады.

Сөйлеу картасында сөйлеудің белгілі бір жағының жай-күйі туралы жалпыланған тұжырымдар ұсынылады, патологиялық көріністердің механизмдері ашылады және маманның тұжырымдарына иллюстрация ретінде балалар жауаптарының мысалдары келтіріледі. Сөйлеу картасында, әдетте, келесі бөлімдер ұсынылған: паспорт бөлімі; анамнестикалық деректер; баланың физикалық және байланыстырып сөйлеуге, лексико- грамматикалық құрылымға, дыбысты айтуға және фонемалық қабылдауға, сөздің буындық құрылымына, оқуға және жазуға арналған бөлім; логопед қорытындысын жазуға арналған арнайы орын болады.

Сөйлеу картасының формасы «Логопедтің қорытындысы"бөлімімен аяқталады. Қорытындыда ақау құрылымы міндетті түрде көрсетіледі, яғни. баланың тілдік және сөйлеу жүйелерінің қандай жақтары қалыптаспағандығы, бұдан әрі бастапқы немесе қайталама бұзылулар сөйлеу ақаулары болып табылатындығы және - мүмкін болған жағдайда - сөйлеу жеткіліксіздігінің клиникалық негізі (медициналық диагноз) анықталатындығы көрсетіледі.