Беттің шиқаны мен көршиқаны

Презентация қосу

«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ НУО «КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ
МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ»

БЖА одонтогенді емес қабыну үрдістері. Беттің
шиқаны мен көршиқаны. Сібір жарасы. Нома.
Беттің қабыну тілмесі.
ЖИТС ауыз қуысындағы көрінісі. Емдеу және
диагностикалау қағидалары
Фурункул
Бұл шаш фолликуласы мен
қоршаған дәнекер тінінің
жедел іріңді-некротикалық
қабынуы; Патогендік және
вирустық стафилококктарды
(алтын немесе ақ) сырттан ену
нәтижесінде пайда болады.
Локализация: иек, ерін, мұрын,
сирек -маңдай мен бетте
кездеседі.
Ең қауіпті- жоғарғы еріннің,,
мұрын-ауыз аймағында
орналасқан фурункулдар,
себебі инфекция қантамырлар
арқылы үнгірлі синусқа
таралуы мүмкін.
Этиологиялық факторлар

1) экзема,
2) сикоз,
3) безеулердің көп болуы,
4) терінің ластануы және зақымдануы,
5) қант диабет,
6) Зат алмасу бұзылыстары.
Клиника
Ауру шаш
фолликуласының аузында
таралатын фолликулит
құбылыстарынан
басталады. 1-2 күннен
кейін терінің өзінде
шектеулі түйін түрінде
қабыну инфильтраты
пайда болады
Инфильтратта терінің түсі
қою-қызыл - көкшіл түске
боялған. Науқастар
ауырсынуға
шағымданады.
Клиника Клиника
Аурудың басталуынан 3-4 күн
өткен соң инфильтрат
орталығында флюктуация
анықталады. Көп ұзамай
фурункул ашылып, одан ірің
шығады. Ашылған ауызында
некротикалық өзек көрінеді.
Бірте-бірте іріңнің бөлінуі
азаяды және некротикалық
өзек кетеді. Кратер тәрізді
жара грануляцияға толынады
және тартылған тыртықтың
пайда болуымен жазылады.
Емі
Ол стационарда жүргізілуі керек, қатаң
дараланған болуы керек. Медициналық
араласусыз ауру кейде 8-10 күннен кейін
қалпына келумен аяқталуы мүмкін. Дәрігердің
міндеті - бұл кезеңді азайту және фурункулдын
күрделі асқынуларының дамуына жол бермеу.
Емі

• Науқасқа сөйлеуге тыйым салынады және поильник арқылы тамақтануға
ауыстырады.
• Қоршаған теріні эфирмен, 70% этил спиртімен немесе 2% салицил спиртімен
сүртеді. Фурункул шеңберін 0.5% новокаин ерітіндісімен инфильтрациялайды.
• Антибиотиктер, витаминдер, спецификалық емес иммунотерапия және
физиотерапия (құрғақ жылу, соллюкс, УФО) қолданылады. Аурудың
асқынбаған кезеңдеріндегі кез-келген операция зиянды болуы мүмкін.
• Аурудың мерзімін қысқартуға мүмкіндік беретін жергілікті гипотермиямен
емдеу (фурункул шеңберіндегі теріні 95% этил спиртімен өңделеді, содан
кейін хлорэтил көмегімен инфильтрат шекарасында валик қойылады).
Емі
• Абсцесс кезеңінде, абсцесс
ашылады (инфильтраттың
жоғарғы және төменгі
шекаралары бойынша
кесіктер жасалады және
оны дренаждайды
(адреналинмен араласқан
5-10 мл 0,25-0,5% новокаин
ерітіндісін енгізу аясында).
• Новоиманин 0,1%
ерітіндісін қолданылады,
бұл денені спецификалық
емес қорғаудың жақсы
стимуляторы болып
табылады.
Емі
• Егер процесс қоршаған
тіндерге таралуға бейім
болса, онда жалпы
қарқынды кешенді терапия
аясында (кең спектрлі
антибиотиктердің ішілік
инфузиясы, гемодезді,
дәрумендерді және т.б.
көктамыр ішіне енгізу)
фурункулдын шеңбері күн
сайын антисептиктермен
өңделеді және ол 10% ұнтақ
түрінде мырыш тотығымен
себіледі.
Емі
• Егер нәтижесіз болса - бұрыштық венаны немесе
алдыңғы бет венасын превентивті таңу жүргіземіз
(процесс төменгі ерін мен иек аймағында
локализацияланған кезде) немесе радикалды
хирургияға жүгінуіңіз керек, бұл инфекция енген
жерден экссудаттың кең ағуын қамтамасыз етеді.
Болжам мен асқынулар
• Карбункул.
• Абсцесс, флегмона.
• Бет веналарының
тромбофлебиті
• Кавернозды синустын
тромбозы
• Ірінді базальды менингит
• Сепсис или септикопиемия.
Уақытылы басталған қарқынды
антибиотикалық терапияның
әсерінен өлім нөлге дейін
азаяды.
Карбункул

• Бұл шаш түктері мен май бездерінің бірнеше
түбтерінен тұратын тері мен тері астындағы негіздің
іріңді-некротикалық қабынуы.
• Карбункул бір мезгілде инфекцияның (көбінесе —
стафилококк, сирек — стрептококк) бірнеше шаш
фолликулалары мен май бездеріне енуі
нәтижесінде дамиды. Көбінесе бұл қарт жастағы,
әлсіз науқастарда кездеседі.
• Дамуы механизмі фурункулға ұқсас.
Клиника
• Карбункул терінің және тері
астындағы негіздің терең
қабаттарында тығыз
инфильтраттың болуымен
сипатталады. Инфильтраттың
ортасында терінің цианозы
әсіресе айқын көрінеді, ол
гиперемиямен алмастырылып,
шеткі аймақтарына қарай
бозарады. Бет инфильтрат пен
ісінудің арқасында күрт
асимметриялы болады; мұрын
сау жағына ауысады. Карбункул
әрдайым лимфангоит пен
аймақтық лимфадениттің
көрінісімен бірге жүреді.
Клиника
• Шаш фолликулаларының,
май бездерінің, тері
астындағы негіз мен
терінің некрозы біртіндеп
дамиды. Аяғында,
некротикалық теріде
бірқатар тесіктер пайда
болады, одан қанды түсті
іріңді-некротикалық масса
шығады. Тереңдікте
некроз фасцияға, бұлшық
еттерге және жақ сүйегіне
таралуы мүмкін.
Клиника
• Науқастар үнемі өсіп келе
жатқан елеулі ауырсынуға
шағымданады, бұл терінің
дамып келе жатқан кернеуіне
байланысты.
• Науқастың жалпы жағдайы
ауыр: қалтырау, сандырық,
дене температурасы 39-40°C-
қа жетеді, тәбеті жоқ, тілі
жабылған, әлсіздік. Қанда
лейкоцитоз, СОЭ
жоғарылайды. Некротикалық
массалар шыққан соң жалпы
жағдай жақсарады, ісіну және
инфильтрат аймағы азаяды.
Диагноз

• Егер жоғарыда аталған белгілер болса,
карбункул диагнозы қиын емес. Карбункул
фурункулдан бірнеше іріндеу нүктелерінің
(шыбықтардың) болуымен ерекшеленеді. Сібір
жарасы карбункул (pustula maligna) оның
ортасында ісіну сезімімен, қара қышыманың
пайда болуымен айырмашаланады.
Емі
• Науқасты толық тыныштықпен
қамтамасыз ете отырып,
стационарда жүргізу керек.
• Салыстырмалы түрде қолайлы
курс кезінде карбункул негізі
мен қоршаған тіндерге 5-10 мл
0.25-0.5% новокаин ерітіндісі
200 000 ЕД пенициллин
қосылады. Антибиотикалық
терапиямен қатар (соққы
дозаларында) анальгетиктер
мен карбункулды кварц
шамымен сәулелендіру
тағайындалады.
Емі
• Жетілдірілген жағдайларда
хирургиялық араласу қажет —
Жергілікті новокаин немесе жалпы
анестезиямен кесу; егер карбункул
кішкентай болса - сызықты кесу,
егер үлкен болса — крест тәрізді.
Пайда болған төрт үшбұрышты
жамылғы кеңінен
қабыршақтанады және жоғары
қарай ашылады, өлі тіндер
алынады. Жараны натрий
хлоридінің гипертониялық
ерітіндісіне батырылған дәке
майлықтарымен немесе жақпа
тампондармен (стрептоцид,
тетрациклинді эмульсия)
толтырады.
Емі
• Науқастың жалпы ауыр жағдайы әрбір 3 сағат
сайын пенициллинді бұлшықет ішіне енгізу
(50000-100000 Ед), уротропин мен глюкозаның
40% ерітіндісін көктамыр ішіне енгізу түрінде
энергетикалық жалпы ем жүргізу үшін негіз
болады.
Болжам мен асқынулар
Тілме
Тілме классификациясы
• Бастапқы - инфекцияны
жергілікті енгізу
нәтижесінде және оның
гематогенді енуінің
нәтижесінде дамиды. Теріге
экзогендік жанасу
тарақпен, бетіндегі қара
дақтарды сығып, жаралар
мен операциялардан пайда
болуы мүмкін.
• Екіншілік - карбункулдың
немесе беттің фурункулы
асқынуы ретінде пайда
болады, сирек — жақ-бет
флегмонасы.
Патогенез

1) Енгізілген стрептококк ағзаны аллергиялық қайта
құру (И.В. Давыдовскийдің айтуы бойынша
стрептококкқа тілме реакция);
2) вегетативті реактивтіліктің жоғарылауы.
3) Көптеген науқастар (шамамен 23%) тілменің
рецицидивтен жиі қайталануынан зардап шегеді.
Рецидивтер көбінесе қан мен лимфа ағымының
тұрақты бұзылуымен түсіндіріледі.
Клиникалық ағымның формалары

эритематозды,
пустулезды,
буллезды,
гангренозды,
флегмонозды.
Клиника
Аурудың алдын-алушылары
симптомдары - ісіну, қышу
және жану сезімі, содан кейін
қалтырау, дене
температурасының 39-40 °C
және одан жоғары көтерілуі;
бет терісінде (әдетте
мұрынның, ауыздың, көздің
жанында) күрт анықталған тіл
тәрізді немесе өрнектелген
қызару пайда болады, ол
өзінің құрылымымен
географиялық картаға ұқсас.
Мұнда тері көтеріліп,
жылтырайды.
Клиника
Беттің зақымдануы әдетте
симметриялы және көбелектің
қанаттарына ұқсайды. Бұл
аурудың ең жеңіл фазасының
көрінісі - эритематозды тілме, ол
өте тез таралады (сағатына 2-3
см-ге дейін), бүкіл бетті, бастың
шашты бөлігін, мойын мен
мойынды ұстай алады. Бірнеше
сағаттан кейін, кейде кейін 24-
48 сағаттан кейін аймақтық
лимфаденит пайда болады.
Клиника
• Тілменің флегмонозды
және гангренозды
формалары сирек
кездеседі, сонымен қатар
тек қарт жастағы және
әлсіреген адамдарда
дамиды, бұл терінің және
тері астындағы негіздің
қалыпты флегмонасын
немесе терінің өлімі мен
тыртықты тудырады.
Тілменің бас терісіне
таралуы бүкіл терінің
бөлінуіне, сепсиске және
менингитке әкелуі мүмкін.
Емі
1) Жалпы тыныштық, жақсырақ жеке палата жағдайында;
жалпы күшейтетін (жоғары қоректік және байытылған)
диета; тамақ жұмсақ болуы керек (жергілікті тыныштық).
2) Этиотропты емдеудің негізі антибиотиктер болып
табылады. Дозалар - процестің ауырлығына сәйкес.
3) Эритематоздың шектеулі түрінде УФО бар антибиотиктерді
тағайындау жеткілікті.
4) Гангренозды түрінде УФО қарсы болады, ал флегмонозды
түрінде — сақтықпен қолданылады (1-2 сессиядан
аспайды). Антиаллергиялық заттар бромдық
препараттармен бірге қолдану пайдалы.
Қабыршақтанудың соңында теріні сынапты - витаминді
жақпа майымен майланады.
5) Флегмонозды процесс болған кезде - науқасты міндетті
түрде ауруханаға жатқызу және флегмонаны ашу.
6) Рецидив жағдайында - аталған емнің қайталанған курсы,
содан кейін оны әр 2-4 апта сайын 3-4 рет қайталанады.
НОМА (СУ ҚАТЕРЛІ ІСІГІ)
Норма - бұл ауыз қуысы,
бет және жақ тіндерінің
дымқыл гангренасының бір
түрі. "Су қатерлі ісігі"
термині XVII ғасырда
зардап шеккен тіндердің
пайда болуына байланысты
(ісіну, олардың
инфильтрациясы) және осы
процестің қасиеті көрші
жұмсақ және сүйек
тіндеріне тез таралады.
• Этиологиясы анықталмаған. Нома негізінен
қызылша мен дизентерия салдарынан
әлсіреген немесе әлсіреген балалар, ал
ересектерде жүрек — тамыр жүйесі
ауруларымен ауырады. Гангренозды
стоматитті нома дамуына ауыз қуысының
аралас инфекциясы, сондай-ақ Васillus
perfringens. рөль атқарады.
Клиника
Ауыздың шырышты қабатында гангренозды стоматит ошағы ауыз қуысының
жанында, ұртта немесе ерінде пайда болады. Жара қысқа уақыт бойы тұрақты
болып қалады, содан кейін дами бастайды. Ауыздан иіс шығады, бет біртіндеп
ісінеді; теріде, шырышты қабықтағы жараның орналасқан жеріне сәйкес, сұр,
содан кейін қара дақ пайда болады; оның орнында аурудың басталуынан 2-5
күн өткен соң, щек, ерін немесе ауыздың, кейде барлық тіндердің тіндері бір
уақытта тесіледі. Некроз тістерге таралады, бұл тістердің босап кетуіне әкеледі;
ол ауыз қуысының түбіне, тілге, таңдайға, жұтқыншаққа өтуі мүмкін. Ауыздан
мойынға көп мөлшерде сілекей ағып кетеді.
Клиника
Аурудың басында дене
температурасы 38-40°C дейін
көтеріледі, ауыр жалпы әл-ауқат
пен объективті жағдай: сандырақ,
құсу, диарея (некротикалық
массаның жұтылуына байланысты),
пневмония, өкпе гангренасы,
сепсис.
Сонымен қатар, жұмсақ тіндердің
өлімі неғұрлым көп болса, кейінгі
тыртық аймағы соғұрлым үлкен
болады және төменгі жақтың
контрактурасы соғұрлым тұрақты
болады.
Емі
• Ол ең алдымен науқастың
денесінің қарсылығын
арттыруға және зақымдану
ошағындағы микрофлораның
тіршілігін басуға бағытталуы
керек.
• Антибиотиктерді бір мезгілде
бұлшықет ішіне (аурудың
ауырлығына және науқастың
салмағына байланысты 4-12
сағаттан кейін) және жергілікті
— антибиотикпен 1% новокаин
ерітіндісімен зақымдану
аймағының шеңберіне
тіндердің инфильтрациясы
түрінде енгізу ұсынылады.
Емі

• Номатозды өзгертілген тіндердің шеңберіне
антигенгренозды сарысуды енгізу керек.
• Жараға - ұнтақтағы антибиотиктер немесе
антисептикалық ерітіндіге малынған тампон (калий
перманганаты, фурацилин, мыс сульфаты).
• Ағзаның төзімділігін арттыру үшін 50-100 мл жаңа
қан, аскорбин қышқылы, никотин қышқылы,
тиамин, пентоксил, иммунотерапиялық
препараттарды енгізу ұсынылады.
Қолданылған ақпараттар
• 1. Бельченко, В. А. Черепно-лицевая хирургия: Руководство для
врачей / В. А.Бельченко. –– М.: ООО «Медицинское
информационное агентство», 2006. –– 340 с.
• 2. Бернадский, Ю. И. Основы челюстно-лицевой хирургии и
хирургической стоматологии / Ю. И.Бернадский. – Витебск:
Белмедкнiга, 1998. – 404 с.
• 3. Клиническая оперативная челюстно-лицевая хирургия / Под ред.
Н. М.Александрова. –– Ленинград: Медицина, 1985. – С. 113–119.
• 4. Рузин, Г. П. Основы технологии операций в хирургической
стоматологии и челюстно-лицевой хирургии / Г. П.Рузин, М.
П.Бурых. –– Харьков, 2000. –– С.269–273.
• 5. Тимофеев, А. А. Руководство по челюстно-лицевой хирургии и
хирургической стоматологии / А. А.Тимофеев. – Киев, 2002. – 946 с.

Ұқсас жұмыстар

БЕТТІҢ АНЫҚТАМАСЫ

Беттің белгілі бір орнына сілтеме

Сканерлеуші электронды микроскоптар

Құжат беттерін рәсімдеу

Сканирлеуші зондтық микроскопия: туннельдік, атомдық-күштік және магниттік-күштік микроскопия

HTML программалау тілі

Сканерлейтін зондты микроскоптар және жұмыс істеу принциптері

Беттің терең және беткей веналары

Бетке түсірілген күштің сол беттің ауданына қатынасына тең физикалық шама

Жұғу құбылысы

Пәндер