Алматы мемлекеттік қорығы

Презентация қосу

Алматы
мемлекеттік
қорығы
Орындаған: Аманбаева Камила, Еркімбай Ескендір, Жанакулова
Нуршапағат, Жарылқан Айтолы, Сегизбаев Хусан,Ғалымбек Шырын (БГ-
13 тобы)
Алматы мемлекеттік қорығы – алып тұлғалы Алатау қойнауында орналасқан. Бұл қорық Іле Алатауындағы Кіші Алматы орман шаруашылығының
территориясында 1931 жылы ұйымдастырылды. Бұдан кейінгі жылдары қорықтың жер көлемі бірнеше рет өзгерді. 1935 жылы қорық территориясына
Үлкен Алматы, Талғар, Есік, Түрген, Шелек, Таушелек, Табанқарағай орман алқаптары қосылды. Ал 1936 жылы оған тағы да Сөгеті даласы, Бұғыты
тауы және Іле өзені жағасындағы Сарышаған мен Қаракүлтек жері енді. Ол кезде қорықтың жер көлемі 856,7 мың гектарға дейін жеткен еді. Қазыр
Алматы қорығының территориясы 89,6 мың гектар.

Алматы қорығы бірнеше
белдеулерге бөлінеді

• Біріншісі орманды даладан 1600 метр
биіктікке дейін созылып, жапырақты
ормандармен жабылған.
• Екіншісі 2800 метр белгісімен шектелген
және қылқан жапырақты ағаштар басым.
• Келесі деңгей - негізінен альпілік
шалғындар.
• Ал 3500 метрден жоғары мұздықтар мен
жалаңаш жартастар басталады. Мұнда өзен
желісі, көптеген көлдер дамыған.

Жер бедері мен ауа • Алматы қорығына Іле Алатауының орталық

райы бөлігі – теңіз деңгейінен 1400 – 5017 м
биіктік аралығында орналасқан Талғар тау
жоталары енеді. Жер бедері күшті
тілімделген. Жерінің 25мың гектарын тасты
құздар алып жатыр. Топырағына эрозия зор
әсер етеді. Оның үстіне қорық
территориясына “ән салатын” құмды таулар
кіреді.

Қорық территориясы кішігірім өзеншелер
арқылы бөлінетін бірнеше тау қыраттарынан
тұрады. Ондағы суы мол саналатын негізгі
өзендер – Талғар мен Есік.
Өсімдіктері

• Қорық аумағында • Қорықтың флорасында 18
ағаштардың 13 түрі, реликт кездеседі: Шренк
бұталардың 63 түрі, Сондай - шыршасы, Кавказ қаңқасы,
ақ бұталар, жүзімдер, шөпті алтын адонис, шафран сарысы,
Сиверс алма ағашы, жасыл
өсімдіктердің көптеген құлпынай, кәдімгі өрік,
түрлері өседі. Қорықтың Шмальгаузен астрагалы,
эндемикасы: Альберт ирисі, мұздық парснип, оралған
бұйра Мушкетов, Алматы соссюрея және т. б.
остролодочник, мұздық
пастернаковник, Семенова
кортуза, Алатау вероника
т.б.
Өсімдіктері
Алматы қорығының бір
артықшылығы – тау
беткейлерінде орманды-дала,
субальпі және альпі өсімдік
белдеулерінің ұштасып жатуы.
Шөлді аймақ “әнші тау”
төңірегін қамтиды. Орманды-
дала белдеуі қорық жерінде
1300-2600 м биіктік
аралығында өтеді. Оның
төменгі етегінде жапырақты
ағаштар мен бұталар өседі. 7
Олардың көпшілігі жабайы
Қорғалатын аумақта
Қазақстанның Қызыл
кітабынан алынған
өсімдіктер де өседі:
Недзвецкийдің алма ағашы
- қызғылт гүлдерімен
жапон сакурасына
ұқсайтын ағаш;
Островскийдің қызғалдағы
- өткір жапырақтары бар
ашық қызыл гүл;
Сиверс алма ағашы - үйдегі
Недзвецкийдің алма ағашы алма ағашының атасы;
Колпаковскийдің
иридодиктиумы - ақшыл
сирень дақтары бар ирис;
Алтай гимноспермийі -
8 дәрілік өсімдік;
Тау етегіндегі жапырақты
ормандар дәрілік
өсімдіктерге бай. Мұнда
долана, валериан,
чистотел және бал
өсімдіктері өседі. Чистотел

Улы өсімдіктер Алматы Қорғалатын аумақта және реликт
қорығында да кездеседі, өсімдіктерінде таралған -
олардың ішіндегі ең атақтысы - палеоэндемиктер, бастапқыда өткен
жоңғар акониті, ол таулы геологиялық дәуірлерден: Кавказ
өзендердің тік
жағалауларында және қалың жақтауы, шафранның сарғаюы, өрік,
шыршалы ормандарда өседі. астралаг Шмальхаузен және т.б.
Егер сіз жылы кеште аконит Таулардың беткейлеріндегі тығыз
жанына сіріңке жағсаңыз, оның шыршалы ормандар толығымен дерлік
айналасында көкшіл сәуле реликт Шренк шыршасымен ұсынылған.
пайда болады - жанатын эфир
майларының булары.

Жоңғар акониті Шренк шыршасы
Таулы аудандарда арша
кипарис тұқымдасынан
өседі. Бұл өсімдіктің жасы
3000 жылға жетеді. Сіз
бұтаның жанынан Жазғы селдер аймақ үшін сирек емес, бұл
немқұрайлылықпен өте кезде таулы өзендер дауылды ағынға
алмайсыз: эфир айналады. Өкінішке орай, сел жиі әртүрлі
майларының буының өсімдіктерді, соның ішінде көпжылдық
арқасында арша жарқын ағаштарды шайып, жойып жібереді.
хош иіс шығарады.
Мұнда құстардың 200-ден аса,ал
сүтқоректілердің 40-тай түрі тіршілік етеді.

Жануарла
р дүниесі
Қорықтың жер
бедерінің күрделілігі,
ауа райының әр
түрлілігі, өсімдік
түрлерінің көптігі жан-
жануарлар турлерінің
кең таралуына әсерін
тигізеді.
Қара құтан Манул
Жануарлар әлемінің ерекше Қазақстанның Қызыл кітабына
өкілдері тау шатқалдары енген сирек кездесетін жануарлар
мен ормандарда, Алматы
да мекендейді: қоңыр аю; Тау
қорығының жазық және
альпі шалғындарында өмір қойлары; тас суыр; Орта Азия
сүреді. Қорғалатын аумақта суқұны; Түркістан сілеусіні; қар
жануарлардың Орта барысы; манул.
Азиялық және Жерорта
теңізіндегі түрлері
Тянь-Шань аюлары
кездеседі.
шыршалы ормандарда
өмір сүреді, бірақ күзге
қарай олар шалғынды
аймаққа түсіп, алма
арқылы қоректенеді.
Қорықта барлығы 20-ға
жуық аю бар.
Қорғалатын аумақтың фаунасының
сирек өкілі - бұл барыс. Мысық
тұқымдасының бұл сүтқоректілері
таңғажайып сұлулықтың түсімен
ерекшеленеді. Олар таулы
аймақтарда тұрады, ақ тондары
қарлы беткейлерде маскировка
қызметін атқарады. Қыста қар
барысы тау аңғарына түсіп, тау
аңдарын аулайды. Қорықтағы
жеке адамдардың нақты саны
олардың құпиялылығына
байланысты белгісіз.

Барыс

Қасқырлар,
түлкілер,
қабандар,
борсықтар,
сиырлар,
суырлар,
еліктер Алматы
қорығының
альпі және
орманды
аймақтарында
Қосмекенділерден жасыл құрбақа
батпақты аймақта тұрады. Таудың
баурайында және қорғалатын
аумақтың аңғарында бауырымен
жорғалаушылар: жыландар, Алай
гологлаздары және өрнекті 16

жыландар тіршілік етеді.
Құстарға келетін болсақ, қорықта Қорықтың қылқан жапырақты
құстардың 200-ге жуық түрі ұя ормандарында мекендейді:
салады. Құстарды бақылаушылар қаршыға, орман үкі, патша және
Қазақстанның Қызыл кітабына үкі.
енгізілген құстарға қызығушылық
танытады, оның ішінде: көк құс;
шахин; жапалақ; сұңқар; қара
лейлек.

Көк құс Жапалақ Қаршыға Орман үкісі

Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан Республиккасындағы қорықшалар

Конвенциясының орындалуы

Наурызым ормандары

Қазақстанның қорықтары

Жануарлар дүниесін қорғау

Қорық аумағында ешқандай шаруашылық жұмыстары

Наурызым мемлекеттік табиғи қорығы - Қостанай облысы Науырзым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық

Қазақстанның қорықтары. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерді қорғау. Қоршаған ортаны қорғау және алдын алу жолдары. Ластауыш заттарды атмосфераға тастауды бақылау

Табиғат ескерткіштері

Ақсу - Жабағалы қорығы

Пәндер