Жұлын нервтері өрімдерінің түзілуі, олардың топографиясы және нервтендіру аймақтары

Презентация қосу

Онтүстік Қазақстан Медицина АО<<Южно-Казахстанская
академиясы Медицинская академия>>

Қалыпты анатомия кафедрасы

Презентация
Тақырыбы: Жұлын нервтері өрімдерінің
түзілуі,олардың топографиясы және нервтендіру
аймақтары. Жастық ерекшеліктері.

• Орындаған: Алишер М.Қ
• Тобы: В-ЖМҚБ-03-20
• Қабылдаған: Оспанов Д.Т
Жоспар
I. Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1. Жұлын
Жұлынның ақ заты
3. Жұлынның сұр
заты
4. Жұлынның ақ және сұр заты
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиет
Кіріспе

Жүлын, medulla spinalis (myelos),
омыртка бағанасының өзегінде
жатады, оның жоғарғы шекарасы -
бірінші омыртқаның жоғарғы жиегі,
төменгісі - екінші бел омыртқаның
жоғарғы жиегі немесе бірінші бел
омыртқасы. Үш айлык үрықта ол
бесінші бел омыртқа, нэрестеде
үшінші бел омыртка түсында
аякталады.
Жұлын
Жүлын өзінің жоғарғы бөлімінде ешқандай кенет
шекарасыз сопакша миға, medulla oblongata, өтеді.
Бүл шекара I мойын жүлын нервісінің шығу
жеріне сәйкес; скелетопиясы үлкен шүйде
тесігінің томенгі жиегі мен бірінші мойын
омыртқасының * жоғарғы жиегіне сәйкес келеді.
Жүлын томенгі бөлігінде ми конусына, conus
medullaris, (немесе соңғы конус, conus terminalis),
өтеді, ол ені 1 мм-дей жэне жүлынның төменгі
редуцирленген бөлігінің қалдығы саналатын соңғы
жіпке, filum terminate, жалгасады. Соңғы жіптің
жоғарғы учаскесінен басқа жерлерінде нерв тіні
жоқ, жүлынның қатты кабығымен, dura mater
spinalis, бірге сегізкөз өзегіне кіретін дэнекер тінді
қүрылым. Бүл жерде олар бітеледі жэне өзектің
шетіне бекиді.
Жүлын омыртка бағанасы
өзегінің қуысын түгел
толтырмайды, өзек қабырғась
мен жүлынның арасында майлы
тінмен, қантамыр өрімдерімен,
ми қабықтарымен және жүлын
сүйықтығымен толтырылған
кеңістік қалады. Кеңістіктің
мөлшері эр деңгейде әртүрлі.
Жүлынның ұзындығы
ересектерде 40- 45 см, ені 1-1,5
см, салмағы 30 г-дай
тұраксызданады. Жүлынның
төрт бетін: кішкене жалпайған
алдыңғы, кішкене шығыңқы
артқы және дөңгелек екі бүйір
бетін ажыратады.
Жүлын нервтерінің таралу
жерлері бойынша
жүлынды төрт бөлікке:
мойын бөлігі, pars
cervicalis, кеуде бөлігі,
pars thoracica, бел бөлігі,
pars lumbalis, жэне
сегізкөз бөлігі, pars
sacralis, деп бөледі. Бүл
бөліктердің әрбіреуіне
белгілі бір сегменттер
саны кіреді, яғни жүлын
нервтерінің бір жүбы
басталатын жүлынның
учаскесі. Жүлынның
диаметрі барлық деңгейде
бірдей емес. Төменнен
Жұлынның ақ және сұр
заты
Жүлынның көлденең
кесіндісінде ақ жэне сұр
заттың орналасу қатынасы
көрінеді. Жүлынның сүр
заты кобелек немесе Н
пішіндес, орталык бөлікте
орналаскан. Ақ заты сүр
заттың айналасында,
жұлынның
перифериясында
орналасады.
Жұлынның ақ заты
Жүлынның ақ заты, substantia alba теdullae
spinalis, өзінің негізгі салмағымен эртүрлі
ұзындықтағы жэне нерв талшықтарының
миелинді жэне миелинсіз қалыңдықтағы, тірегіш
нерв тіні - нейроглия, сонымен қатар дэнекер
тінмен қоршалған кантамырлар күрделі жүйесі
ретінде-қарастырылады.

Жүлынның бір жартысының ақ заты басқа
жартысының ақ затымен өте жіңішке, орталық
өзектің алдында көлденеңінен жүретін, алдыңғы
ак дэнекермен, commissura anterior alba,
байланысқан. Ақ затта нерв талшықтары
будаларға жиналған.
Жұлынның сұр заты
Жұлынның сүр заты кұрамының негізгі бөлігі -
нерв жасушалары жэне олардың өсінділері.
Сонымен қатар, сұр затта жүлын мен мидың
баска учаскелерінде жататын нерв
жасушаларының өсінділері, нейроглия жэне
кан тамырлар, олармен қосарлана жүретін
дэнекер тін бар. Нерв жасушалары жұлын
орталыктарын немесе ядроларын түзеді. Сұр
затта екі бүйір бөлік бар, олар жұлынның эрбір
жартысында алдан артқа орналаскан жэне
оларды бір-бірімен косатын жіңішке көпірше
түрінде көлденең бөлігі - орталык сүр зат,
substantia grisea centralis, ажыратылады.
Орталык сұр затта орталык аралык затты,
Орталык сүр заттың ортаңғы бөлімінде жіңішке
қуыс-жүлынның орталық өзегі,саяalis centralis
medullae spinalis, орналасады, оның көлемі мен
пішіні жүлынның эр деңгейінде эртүрлі; мойын
жэне бел буылтықтары аймағында сопакша
пішіндес, кеуде бөлімінде - дөңгелек, диаметрі 0,1
ммдей. Ересектерде өзек куысының кейбір
учаскелер бітелуі мүмкін. Орталык өзек
жүлынның бар үзындығында орналасып, жоғарыда
IV карынша қуысына өтеді. Ол төменде ми конусы
аймағында кеңірек жэне ені орташа 1 мм-ге
жетеді; орталық өзектің осы учаскесі соңғы
карынша, ventriculus terminalis, атауын алады.
Жүлынның эртүрлі аймағында ак зат пен сүр
заттың қарым-катынасы бірдей емес. Мойын
аймағында, әсіресе мойын буылтығы биіктігінде
сүр заттың мөлшері кеуде бөлімінің ортаңғы
бөлігінен едэуір көп, бірақ кеуде бөлімінде ақ
заттың мөлшері сүр зат мөлшерінен 10-12 рет
асып кетеді^ Мойын бөлігінде алдыңғы жэне
артқы мүйіздер кеуде бөлігімен салыстырғанда
едэуір көп. ^Жүлынның бел аймағында, әсіресе
бел буылтығы деңгейінде сүр зат мөлшері ак
заттан көп^Осы аймақтың мүйіздері, көбінесе
алдыңғы, кенет шығыңқы; артқы мүйіздің сүр
заты да ұлғаяды[Сегізкөз бөлімінің бағытына
карай сүр зат мөлшері азаяды, бірақ сұр дэнекер
жүлынның артқы бетіне жақындап қалыңдайды
жэне кеңейедк] ^Ми конусы аймағында дерлік
барлық көлденең кесінді беті сүр затпен
толтырылған жэне ақ заттың жіңішке қабаты
периферияда орналаскан.
Қорытынды

Әрбір жүп жүлын нерві
жүлынның белгілі бір
сегментіне сэйкес. Сондықтан
қанша жүп жүлын нерві бар,
соншама жүлын сегменті
болады. Жүлында симметриялы
орналаскан отыз бір жүп жүлын
нерві: сегіз мойын, он екі кеуде,
бес бел, бес сегізкөз жэне бір
кұйымшақ бар
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. Кузенбаева, Ә. О. Адам анатомиясы. 1 - кітап: оқу құралы /. -
Алматы : Эверо, 2016. - 292 бет. с.
2. Кузенбаева, Ә. О. Адам анатомиясы. 2- кітап : оқу құралы . -
Алматы : Эверо, 2016. - 248 бет. с.
3. Рақышев, А. Р. Адам денесі. 3 томдық. Т. 1. Сүйектер туралы
ілім. - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2014
4. Рақышев, А. Р. Адам денесі. 3 томдық. Т. 2. Ас қорыту жүйесі.
Тыныс алу жүйесі. Несеп-жыныс жүйесі. Эндокриндік бездер.
Тамырлар туралы ілім. Лимфа жүйесі- М. : ГЭОТАР - Медиа,
2014.
5. Рақышев А. Р. Адам денесі. 3 томдық. Т. 3. Жүйке жүйесі. Сезім
мүшелері: оқулық / А. Р. Рақышев. - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2014.
- 376 бет

Ұқсас жұмыстар

Балалардың нерв жүйесінің морфофункциялық сипаттамасы

Ромб тәрізді шұңқыр

Жұлын

Жұлын және мифункциялары

Тыныс алу жүйесі

ЖҰЛЫН ЖӘНЕ АРТҚЫ МИ ФУНКЦИЯЛАРЫ

Балалардың жүйке жүйесінің анатомиясы

ҮШКІЛ ЖҮЙКЕ АДАМНЫҢ ЖАҒЫН

Жұлын жане ми функциялары

Орталық жүйке жүйесі. Нерв жүйесінің құрылысы

Пәндер