Коннотация ұғымының лингводидактикалық тұрғыдан нақтылануы

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті

Орындаған: 1701-10 тобының магистранты, Рахымбек Сабира

Тексерген: ф. ғ. к., аға оқытушы, Танабаев Ғ. Ө.

Шымкент, 2021

Фразеологиялық коннотация, оның негізгі белгілері

Жоспар

Фразеологиялық коннотация, оның негізгі белгілері

Коннотация ұғымы туралы түсінік

Коннотацияға берілген метафоралы анықтамалар

Коннотация ұғымының лингводидактикалық тұрғыдан нақтылануы

А. В. Филипповтың коннотация жайлы пікірлері

Л. Е. Кругликованың пікірлері

Коннотацияның функционалдық типологиясы

Коннотация дегеніміз - эмотивтік, ассоциативтік-бейнелі және сти листикалық семалардың жиынтығы болып табылатын, таңбалайтын объектілердің белгілерінен гөрі сөйлеушінің таңбаланушыға және сөйлеу шартына қатысын білдіретін номинативтік бірліктер мағынасы. Мысалы: түймедейді түйе-дей ету; аузынан ақ ит кіріп, көк ит шығу; шыбын жаны шыққанша және т. б. Бұл номинативтік бірліктердің міндетті микрокомпоненті - эмосема болса, оған қосалқы, жанама қызметті ассоциативтік-бейнелі және стилистикалық микрокомпоненттер атқарып отыр. Осы жанама компоненттердің болуы коннотация бояуын күшейте түсіп, оларды денотативті мағынадан алшақтатады. Тіл туралы ғылымға алғаш рет «коннотация» (лат. сon. -«бірге», notatio - «таңбалау» - қосалқы, қосымша, толықтыратын) терминін Леонард Блумфильд енгізген. Бұл терминді психология ғылымының маманы Дж. Милл теориясы негізінде алған.

Коннотация дегеніміз не?

Коннотация теориясын семиотикалық, психологиялық тұрғыдан талдау

Фразеологиялық коннотацияның негізгі белгілері:

Коннотация - семантикалық тұрғыдан номинативтік бірліктердің құрамдас бөлігі (Э. С. Азнаурова, И. В. Арнольд, В. Н. Телия, В. И. Шаховский) ;

коннотация тілдік семантиканың құрамдас бөлігі бола алмайды

(Ю. Д. Апресян, Н. Г. Комлев, Д. Н. Шмелев) ;

коннотация тілдік бірліктердің бояуы, реңі (Э. С. Азнаурова) ;

коннотация - сигнификат элементі (О. С. Ахманова) ;

коннотация - сөздер мен фразеологизмдердің ассоциативті-бейнелі өрнегін жасайтын импликационал компоненті (В. Н. Телия) ;

коннотация - сөздің мүмкіндік ассоциативті энергиясы (В. В. Виноградов) ;

коннотация дегеніміз - стилистикалық мағына (И. В. Арнольд, А. В. Филатов) .

Коннотацияға берілген метафоралы анықтамалар

Коннотация ұғымының лингводидактикалық тұрғыдан нақтылануы 189 В. И. Шаховский еңбектерінде орын алған. Ғалым коннотация теориясына мынандай анықтама береді: «бұл лексикалық мағынаны білдіретін бірлік. Оның көмегімен сөйлеушінің эмоционалдық жағдайы және адресатқа, сөйлеу объектісі мен субъектісіне сөйлеу коммуникациясының жүзеге асырылу жағдайына қатысын анықтай аламыз», - дейді. В. И. Шаховский мағынаның коннотативтік аспектісі сөздің эмотивтік функциясын жүзеге асыратын семантикалық микрокомпоненттерінің жиынтығы болып табылатынын атап көрсетеді. Мұндай семантикалық микрокомпоненттер семалар болып табылады, анығырақ айтқанда, олар - коннотативті семалар.

Коннотация ұғымының лингводидактикалық тұрғыдан нақтылануы

Коннотация ұғымын

А. В. Филиппов мағынаның коннотативтік аспектідегі мазмұнына эмоционалдық және стилистикалық микрокомпоненттерді ғана жатқызады. Бағалағыштық пен экспрессивтілік табиғаты коннотацияға жатпайды деген пікір айтады. Өзінің көзқарасын дәлелдей отырып, А. В. Филиппов:

бағалағыштық - ұғымның (түсініктің) прагматикалық компоненті, сондықтан да коннотацияның емес, денотацияның аспектісі;

экспрессивтілік сөздің семантикалық құры лымынан алшақ, тыс жатқандықтан, ол әрқашан нормадан «сәтті» ауытқыған окказионалдылықпен байланысты, экспрессивтілік тек сөйлеу үрдісінде пайда болады, сондықтан да оны тілдік құбылысқа жатқыза алмаймыз.

А. В. Филипповтың коннотация жайлы пікірлері

Ғалымның пікірінше, эмоционалдық және бағалағыштық компоненттер семантикалық құрылымның құрамына кіреді, ал стилистикалық компонент кірмейді. Пікірін дәлелдеу негізінде мынандай тұжырымдар келтіреді:

Л. Е. Кругликованың пікірлері

Коннотацияның функционалдық типологиясы

Л . А. Сергеева коннотацияның үш түрін бөліп көрсетеді:

Л. А. Сергееваның коннотацияға жасаған классификациясы қандай да бір коннотация тәсілінің таңдап алынуы ол сырттан, күшпен болатын құбылыс емес, ең алдымен атаудың табиғатынан келіп шығатын, яғни заттың номинациясының ерекше сипатынан (сипаттамалық коннотация) немесе сөйлеудегі коммуникативтік талаптардың, қажеттіліктің негізінен (экспрессивті-бағалылық коннотация) немесе тілдің ішкі құрылымдық ерекшеліктерінен (стиль коннотациясы, контекстік коннотация және т. б. ) келіп шығатын мән екендігінің ғылыми дәлелі болып табылады.

бағалау коннотациясы (тілдік бірліктердің экспрессивті-стилистикалық мағынадағы кең тараған типі және құрылымы) ;

пейоративті (стилистикалық боялған бірліктердің параллель қолданылып, сөйлеудің экспрессивтілігін күшейту және қоюландыру тәсілі арқылы жасалған коннотация) ;

бейнелік коннотация (семантикалық екі қырлы болады, яғни абстракті бейнені сезімдік-көрнекілік фонда көрсету және айқын коннотациялар арқылы нақты бейнелік, сезімдік көріністерді белгілеу) ;

Ұқсас жұмыстар

Фразеологиялық оралымдардың мағынасындағы эмоционалдық семалардың бағалауыштық семалармен байланысы

Көшбасшылық теориялары

Тьюринг машинасы. Тьюринг тезисі және оның негіздемесі

Өмірдің мәні мен кәсіби өзін - өзі анықтау психологиясы

Экологиялық әдіс

Патриотизм

Азаматтық, қазақстандық, елжандылық, этносаралық келісім тұралы туралы түсінік

Ауыл және қала баласы

Топтағы құрылымдық элементтер

Mатерия ұғымы

Пәндер