ЕРТЕГІ - ҚАЗАҚ ХАЛЫҚ АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ ІШІНДЕ АТАДАН БАЛАҒА

Презентация қосу

ЕРТЕГІ- ҚАЗАҚ ХАЛЫҚ АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ ІШІНДЕ АТАДАН БАЛАҒА
МҰРА РЕТІНДЕ БЕРІЛІП,ЕРТЕ ЗАМАННАН БАСТАП, БҮГІНГІ КҮНГЕ
ДЕЙІН ДАМУ,ӨСУ, ТОЛЫҒУ ҮСТҢНДЕ КЕЛЕ ЖАТҚАН АСЫЛ МҰРА.
ЕРТЕГІ- ФОЛЬКЛОРДЫҢ НЕГІЗГІ ЖАНРЛАРЫНЫҢ БІРІ.ЕРТЕГІ
ЖАНРЫ ХАЛЫҚ ПРОЗАСЫНЫҢ ДАМЫҒАН, КӨРКЕМДЕЛГЕН ТҮРІ,
ЯҒНИ ФОЛЬКЛОРЛЫҚ КӨРКЕМ ПРОЗА.
Оның мақсаты – тыңдаушыға ғибрат ұсынумен бірге эстетикалық
ләззат беру. Ертегінің атқаратын қызметі кең: ол әрі тәрбиелік, әрі
көркем-эстетик. әдеби қазына. ертегінің бүкіл жанрлық ерекшелігі
осы екі сипатынан көрінеді. Сондықтан ертегілік прозаның басты
міндеті – сюжетті барынша тартымды етіп, көркемдеп, әрлеп
баяндау. Демек ертегі шындыққа бағытталмайды, ал ертекші
әңгімесін өмірде болған деп дәлелдеуге тырыспайды.Ертегінің
композициясы бас қаhарманды дәріптеуге бағындырылады, сөйтіп,
ол белгілі бір сұлба бойынша құрылады. Мұның бәрі ертегіге
идеялық, мазмұндық және көркемдік тұтастық береді. Осы тұтастық
бұл жанрға басқа да қасиеттер дарытады: композиция мен
эстетикалық мұраттың бірлігі әрі тұрақтылығы, көркем
шарттылықтың міндеттілігі, ауызекі сөйлеу тіліне сәйкестігі,
тұрақты тіркестердің қолданылуы, т.т.
Ертегілері жанрлық әрі сюжеттік құрамы жағынан әр алуан. Ол іштей
бірнеше жанрға бөлінеді:

1) жануарлар туралы ертегілер;
2) қиял-ғажайып ертегілер, батырлық ертегілер;
3) хикаялық ертегілер, сатиралық ертегілер;
4) тұрмыс-салт ертегілері. Сюжеттері тек қазақтың өзіне тән
ертегілермен қатар, басқа елдермен ортақ сюжетке құрылған
ертегілер де бар. Олардың көбі тарихи-типологиялық жағдайда пайда
болған, біразы тарихи-генетик., яғни туыс халықтарға ортақ болып
табылады, кейбірі тарихи-мәдени байланыс нәтижесінде қазақ
жұртына тараған. Сол себепті қазақ ертегілерінде таза ұлттық та,
халықар. та, көшпелі сюжеттер де қатар өмір сүрген.
Негізгі кейіпкер мен мазмұны және қияли әдістердің қаншалықты
пайдаланылуына қарай бұл салалардың әр қайсысы тағы бірнеше
топқа бөлінеді. Бұлардың ішінде: хикая, өсиет, мысқыл, батырлық
туралы ертегілер болады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Ертегіні тыңдай отыра біз кейіпкерлермен бірге
қуанамыз, ренжиміз.Қазақ ертегілері мейірімділікке,
адалдыққа,әділеттілікке үйретеді.
Жамандақтан,өтіріктен,зұлымдықтан аулақ болуға
тәрбиелейді.
Әрдайым татулық,бірлік,ынтымақ жеңетінін

көрсетеді.
Ертегі- халық шығармасы,халық мұрасы.Ертегі

балалардың ел мен жерге сүйіспеншілігін
оятып,азаматтық алғашқы түсінігін қалыптастыруға
көмектеседі.

Ұқсас жұмыстар

XIXғасырдың бірінші жартысындағы қазақ әдебиеті

Хайуанаттар ертегілері

Халық ауыз әдебиеті

Ертегілер

Бала тәрбиесінде халықтық педагогиканың міндеттері мен бағыттары

Қазақ халық ауыз әдебиеті түрлерімен таныстыру

Бастауыш оқушыларының адамгершілік тәрбиесі

Өлең мотивнің ауыз әдебиеті үлгісе ұқсастығы

Қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы

Мұхтар әуезов және фольклортану мәселелері

Пәндер