Балаларда сан туралы ұғымдардың дамуы

М. Х. Дулати атындағы ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ

таҚЫРЫБЫ: «Әр түрлі жас топтарында сандық ұғым жайлы түсініктердің қалыптасуы»

Орындаған:Иманжан Жаннат

Тобы:ДОВ 20-1

Қабылдаған:Есеева Р.

Үш жасқа қарай заттар санын қабылдауда айтарлықтай сапалы өзгерістер орын алады. Балаларда анализдеуші қабылдауы дамиды және заттардың қасиеттері мен сапасына қарамастан саны біртіндеп анықталады. Өмірдің үшінші жылында балада әртүрлі заттарды салыстыруға қызығушылық пайда болады: теңдікті (көп, көп) және теңсіздікті (көп, аз) түсіне бастайды. Төрт жасар балалар бес, ал одан үлкендер онға дейінгі сандарды меңгереді. Негізінен, балалар алты жасқа қарай онға дейін санауды меңгереді, қорытынды санның мәнін меңгереді, бірақ оларда көрнекі белгілер (мысалы, үстелде орналасудың өзгеруі, заттың өлшемдері) оның дұрыс анықталуына кедергі келтіретін санды анықтау кезінде қателіктерге жол беру ерекшелігі сақталады. Міне, сондықтан даярлық жұмысын кіші жаста бастау өте маңызды.

Балаларды түрлі формадағы, түстегі, өлшемдегі, әртүрлі орналасқан заттардың топтарын салыстыруда жаттығу керек. Алты жасқа қарай балалар әрбір келесі сан алдыңғыдан бір бірлікке артық, әрбір алдыңғы бір бірлікке кем. Дискретті жиынтық есебін меңгерген мектепке дейінгі балалар заттарды және жиындағы заттарды (1, 2, 3 жұп) санай алады. Баланың ақыл-ой тәрбиесі оның сезіну тәжірибесімен, қабылдау, елестету, сенсорлық процестерінің дамуымен байланысты. Қабылдау толық болу үшін оған бір уақытта бірнеше анализаторлар қатысуы керек, яғни бала тек қана көріп қана қоймай, сонымен қатар, естуі керек, заттармен әрекет етуі керек - сезінуі, түрлі қозғалыстар жасауы қажет.

Сан туралы түсініктерді қалыптастыру кезінде баланың өзіндік іс-әрекетіне ерекше мән беру керек, ең бастысы белгілі бір заттық іс-әрекеттерді ұйымдастыру арқылы оның сенсорикасын дамытуға назар аудару керек.

Үш жастан асқан балалардың бар мүмкіндіктерді ескере отырып орынды түрде, әр түрлі қызмет түрлеріне, күнделікті өмірге, ойын жағдайларына математикалық мазмұн элементтерін енгізу, бұл ересектерден терең ойды және педагогикалық тактіні талап етеді.

Ойын немесе арнайы жаттығу кезінде баланың назарын ойыншықтарға аудара отырып, олардың атауларын сұрау ұсынылады («бұл не?»), заттардың белгілері («түсі қандай?», «Көлемі қандай?», «Пішіні қандай?») . Содан кейін ғана оларды жаңа белгімен таныстыру - сан («қанша?») .

Үш жастағы балаларға мынаны оқытады:

Заттардың әртүрлі топтарын қарастыру, салыстыру, олардың маңызды белгілерін байқау: түсі, көлемі, пішіні, көрсетілген белгілер бойынша біртекті жиынтықтарды топтастыру;

Құрылған топтарды олардың ішіндегі заттардың саны бойынша салыстыру және тиісінше оларды келесі сөздермен атау: көп және аз, көп - бір (бір - көп), көп - аз (аз-көп) ;

Біртекті заттардан топтар құру және оларды келесі сөздермен белгілеу: көп, бір, аз;

Құрылған топтың санын байқап қана қоймай, одан да қарапайым сандық қатынастарды түсіну, оларды аз және көп сөздерімен сипаттауға болатын.

Балаларда сан туралы ұғымдардың дамуы

Сан ұғымы математика ғылымындағы ең негізгі ұғымдардың бірі. Адамзат мәдениет есігін аша бастағанда математикадағы ең бірінші амал нәрселерді санау болды. Сан туралы ұғым адамзат мәдениетінің тууымен және оның дамуымен тығыз байланысты. Шынында, егер осы ұғым болмас, өзіміздің рухани өміріміз бен практикалық қызметімізді тиісті дәрежеде көрсете алмас едік. Есеп - қисап жүргізу, уақыт пен қашықтықты өлшеу, еңбек нәтижесінің қорытындысын есептеу сан ұғымынсыз мүмкін емес.