ТІЛ және ОЙЛАУ

Пәні: Тіл тарихы және теориясы

Дайындаған:

Қабылдаған:

Жоспар:

Глоссарий

Зерттелуі

Қысқаша баяндама

Қосымша мәліметтер (қызықты ақпарат, факт, )

Ғалымдар көзқарасы.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Термин сөздер

Теория

Категория

заттардың, әлемнің обьективті құбылыстарынын ең мәнді қасиеттері мен қатынастарын көрсететін жалпы ұғым

(гр. theorіa - пайымдау, анықтау) - белгілі бір құбылыстың, шындықтың заңдылықтары мен байланыстары жайлы жан-жақты, толық мағлұмат беретін тұжырым

Предикат

(лат. predіcatum - баяндау) - пікір түрінде қасиет пен ерекшеліктерді білдіретін пікір баяндауышы

Субъект

(лат. subjectum - бастауыш) Болмысты тану мен өзгертудің қайнары ретіндегі индивид немесе топ; белсенділікті жеткізуші.

Атрибут

(лат. attributio) - бір нәрсенің ерекше белгісі, тұрақты қасиеті, заттың бөлінбес бөлшегі

Тіл мен oйлау - қоғамдық қызметтің өзара тығыз байланысты, мәні және арнайы белгілері жағынан ерекшеленетін екі түрі. Ойлау шындық болмысты бейнелеудің жоғарғы формасы, ол заттар мен құбылыстардың арақатынасың, байланыстарын жинақтап танып білуге багытталған.

Ойлау процестері өзара күрделі қатынастағы үш негізгі түрден тұрады:

практикалық-әрекеттік,

көрнекі-бейнелік

сөйлеу-логикалык.

Тіл сөйлеу-логикалык кызметі аркылы ойдың тікелей материалдык тірегі болып табылады

Тіл сөйлеу-логикалык кызметі аркылы ойдың тікелей материалдык тірегі болып табылады. Қоғам мүшелерінін қарым-қатынас процесі ретінде тіл практикалық-әрекеттік немесе корнекі- бейнелік қызметтің нәтижесі ретінде қалыптаскан "ойдың тікелей шындығы" (К. Маркс) тұрінде қызмет етеді. Коп ғасырлар бойы тілдің көмегімен калыптаскан ойлау процесі тілдің грамматикалык кұрылысында біркатар формалды үксас категориялардың дамуына жағдай жасаған. Мысалы: бастауыш, баяндауыш, толыктауыш, аныктауыш - мағыналык категориялардың субъект, предикат, объект, атрибут сиякты түрленуіне сәйкес келеді.

Тіл және ойлау турапы айтылған пікірлерді үш түрлі көзқарастың төңірегіне топтауға болады. 1. Тіл және ойлау тепе-теңдік бірлікте, бір-бірінен ешқандай өзгешелігі жоқ; 2. Тіл және ойлау арасында ешқандай бірлік, байланыс жоқ; 3. Тіл және ойлау өзара тығыз байланысты, бірге туып, қатар жасап келе жатыр, бірінсіз бірі болмайды, бірақ бұлардың бірлігі тепе-теңдік бірлік емес, бір-бірінен елеулі өзгешеліктері бар диалектілік бірлік дейтін тұжырымдар.

Тіл мен Ой-сана арасындағы өзгешеліктер

Ойдың мақсаты:

Нысанды танып-білу, жаңа мәлімет, тың білім игері

Ойлау ойдың логикалық құрылысына ұғым мен байымдауға негіз.

Ойлаудың логикалық заңы, формасы - жалпыадамзаттық

Тілдің мақсаты:

Ойды қалыптастыру, жарыққа шығару, оны сақтау, кейінгі ұрпаққа жеткізу

Тілге негіз болатын оның грамматикалық құрылысты, сөз өзгерту, сөз туғызу, сөйлем құрау.

Жалпыадамзаттық емес, жеке халықтық, ұлттық болады.

Қызметі

Құрылымы

Тіл анатомиясы жайлы қызықты мәліметтер:

Тіл - тіл түбірінен, тіл денесінен, тіл арқасынан тұрады.

Тілде екі бүйір беті және ұшы болады.

Адамдардың саусақтары сияқты тілдері де бір-біріне ұқсамайды.

Жалпы тіл жайлы қызықты мәліметтер:

Оңтүстік Африка Республикасында 11 ресми тіл бар. Бұл әлемде тіркелген ең көп тілге жатады.

Бугенвил аралын мекендейтін 4 мың адам ротокас тілінде сөйлейді. Ротокас тілі 11 әріптен тұрады. Бұл әлемдегі ең қысқа әліпби болып есептеледі.

Ең ұзақ әліпби 72 әріптен құралған. Ол - кхмерс тілі. Оны Камбоджа мемлекетінің басым көпшілігі пайдаланады.

Адам миы жайлы қызықты мәлімет

Ми адам мүшесінің ең майлы жері, мүшенің 60% майын құрайды.

Тірі ми өте жұмсақ болып келеді, тіпті оны ас үйге арналған пышақпен де кесуге болады.

Мида 100 000 миль қан таситын қан тамырлар бар.

Адам миының сыйымдылығы 4 терабайттан асады

Адам миында 1 секундта 100 мың химиялық реакция орын алады.

Тілдің рөлін асыра бағалай отырып, тіл мен ойлау өте жақын. Бұл бихевиористік бағыт деп аталады.

Тіл мен ойлау арасында ешқандай бірлік, ұқсастық жоқ, екеуі екі бөлек дүние.

Тіл мен ойлау тепе - теңдік бірлікте, ешқандай өзгешеліктері жоқ. Бұл менталистік бағыт деп аталады дейді.

Неміс ғылымы Ф. Э. Бенеке көзқарасы:

Неміс ғалымдары Ф. Э. Д. Шлейермахер, Г. Гаман көзқарасы:

Фридрих Эдуард Бенеке

Фридрих Эрнст Даниель

Шлейермахер

Георг Гаман

Қорытынды

Дыбыстық тіл де, абстаркты ойлау да - адамға тән құбылыстар. Бұл екі құбылыстың екеуі де адамның екі жақты табиғатына сйкес әрі әлеуметтік, әрі биологиялық жақтарымен сипатталды, осы екеуін бірдей қамтиды