ТІЛ және ОЙЛАУ

Презентация қосу

ТІЛ және
ОЙЛАУ
Пәні: Тіл тарихы және теориясы

Дайындаған:
Қабылдаған:
Жоспар:
1. Глоссарий

2. Зерттелуі

3. Қысқаша баяндама

4. Қосымша мәліметтер (қызықты ақпарат, факт,)

5. Ғалымдар көзқарасы.

6. Қорытынды

7. Пайдаланылған әдебиеттер
Термин сөздер

01 02 03
Теория Категория Субъект
(гр. theorіa – пайымдау, анықтау)– заттардың, әлемнің (лат. subjectum — бастауыш)
белгілі бір құбылыстың,
обьективті құбылыстарынын Болмысты тану мен
шындықтың заңдылықтары мен
байланыстары жайлы жан-
ең мәнді қасиеттері мен өзгертудің қайнары ретіндегі
жақты, толық мағлұмат беретін қатынастарын көрсететін индивид немесе топ;
тұжырым жалпы ұғым белсенділікті жеткізуші.

04 05
Предикат Атрибут
(лат. predіcatum — баяндау) (лат. attributio) - бір нәрсенің
— пікір түрінде қасиет пен ерекше белгісі, тұрақты
ерекшеліктерді білдіретін қасиеті, заттың бөлінбес
пікір баяндауышы бөлшегі
Тіл мен oйлау - қоғамдық қызметтің өзара тығыз байланысты, мәні
және арнайы белгілері жағынан ерекшеленетін екі түрі. Ойлау
шындық болмысты бейнелеудің жоғарғы формасы, ол заттар мен
құбылыстардың арақатынасың, байланыстарын жинақтап танып
білуге багытталған.
Ойлау процестері өзара күрделі қатынастағы үш негізгі түрден
тұрады:
• практикалық-әрекеттік,
• көрнекі-бейнелік
• сөйлеу-логикалык.
Тіл сөйлеу-логикалык кызметі аркылы ойдың тікелей материалдык тірегі болып
табылады

Тіл сөйлеу-логикалык кызметі аркылы ойдың тікелей материалдык тірегі болып
табылады. Қоғам мүшелерінін қарым-қатынас процесі ретінде тіл практикалық-
әрекеттік немесе корнекі- бейнелік қызметтің нәтижесі ретінде қалыптаскан
"ойдың тікелей шындығы" (К. Маркс) тұрінде қызмет етеді. Коп ғасырлар бойы
тілдің көмегімен калыптаскан ойлау процесі тілдің грамматикалык кұрылысында
біркатар формалды үксас категориялардың дамуына жағдай жасаған.
Мысалы: бастауыш,баяндауыш, толыктауыш,аныктауыш — мағыналык
категориялардың субъект, предикат, объект, атрибут сиякты түрленуіне сәйкес
келеді.
Тіл және ойлау турапы айтылған пікірлерді үш түрлі көзқарастың
төңірегіне топтауға болады.
1.Тіл және ойлау тепе-теңдік бірлікте, бір-бірінен ешқандай
өзгешелігі жоқ;
2. Тіл және ойлау арасында ешқандай бірлік, байланыс жоқ;
3. Тіл және ойлау өзара тығыз байланысты, бірге туып, қатар жасап
келе жатыр, бірінсіз бірі болмайды, бірақ бұлардың бірлігі тепе-
теңдік бірлік емес, бір-бірінен елеулі өзгешеліктері бар диалектілік
бірлік дейтін тұжырымдар.
Тіл мен Ой-сана арасындағы
өзгешеліктер
Қызмет
Құрылымы
і
Ойдың мақсаты: Ойлау ойдың логикалық
құрылысына ұғым мен
Нысанды танып-білу, байымдауға негіз.
жаңа мәлімет, тың білім Ойлаудың логикалық заңы,
игері формасы - жалпыадамзаттық

Тілге негіз болатын оның
Тілдің мақсаты:
грамматикалық құрылысты,
Ойды қалыптастыру, сөз өзгерту, сөз туғызу,
жарыққа шығару, оны сөйлем құрау.
сақтау, кейінгі ұрпаққа Жалпыадамзаттық емес,
жеке халықтық, ұлттық
жеткізу
болады.
Тіл анатомиясы жайлы қызықты мәліметтер:
● Тіл - тіл түбірінен, тіл денесінен, тіл арқасынан тұрады.
● Тілде екі бүйір беті және ұшы болады.
● Адамдардың саусақтары сияқты тілдері де бір-біріне ұқсамайды.
Жалпы тіл жайлы қызықты мәліметтер:
● Оңтүстік Африка Республикасында 11 ресми тіл бар. Бұл әлемде
тіркелген ең көп тілге жатады.
● Бугенвил аралын мекендейтін 4 мың адам ротокас тілінде
сөйлейді. Ротокас тілі 11 әріптен тұрады. Бұл әлемдегі ең қысқа
әліпби болып есептеледі.
● Ең ұзақ әліпби 72 әріптен құралған. Ол – кхмерс тілі. Оны
Камбоджа мемлекетінің басым көпшілігі пайдаланады.
Адам миы жайлы қызықты мәлімет
● Ми адам мүшесінің ең майлы жері, мүшенің 60% майын құрайды.
● Тірі ми өте жұмсақ болып келеді, тіпті оны ас үйге арналған
пышақпен де кесуге болады.
● Мида 100 000 миль қан таситын қан тамырлар бар.
● Адам миының сыйымдылығы 4 терабайттан асады
● Адам миында 1 секундта 100 мың химиялық реакция орын
алады.
Неміс ғылымы Ф.Э. Бенеке көзқарасы:
• Тіл мен ойлау арасында ешқандай бірлік, ұқсастық жоқ, екеуі
Неміс ғалымдары Ф.Э.Д. Шлейермахер,
екі бөлек дүние. Г.Гаман
көзқарасы:
• Тілдің рөлін асыра бағалай отырып, тіл мен ойлау өте жақын. Бұл бихевиористік
бағыт деп аталады.
• Тіл мен ойлау тепе – теңдік бірлікте, ешқандай өзгешеліктері жоқ. Бұл менталистік
бағыт деп аталады дейді.

Фридрих Эдуард Бенеке Фридрих Эрнст Даниель Георг Гаман
Шлейермахер
Қорытынды
Дыбыстық тіл де, абстаркты ойлау да – адамға тән
құбылыстар. Бұл екі құбылыстың екеуі де адамның екі
жақты табиғатына сйкес әрі әлеуметтік, әрі биологиялық
жақтарымен сипатталды, осы екеуін бірдей қамтиды
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. malimde.com сайты
2. Хасенов Ә. Тіл біліміне кіріспе. кітабынан
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Тіл мен ойлау

ТІЛ ЖӘНЕ ОЙЛАУ ОРЫНДАГАН

Тіл мен таным бірлестігі

Когнитивтік лингвистика

Тіл философиясы

Тіл мен сөйлеу

Тіл және сөйлеу

Бастауыш сынып оқушыларының сөйлеу тілі

Когнитивті лингвистиканың қазақ тіл біліміндегі көрінісі

Тіл философиясының теориясы

Пәндер