Өсімдіктердің биотехнологиясы өсімдік жасушаларын мәдени өсіруі

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы

Фармакогнозия кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ

Тақырыбы: Өсімдіктердің биотехнологиясы өсімдік жасушаларын мәдени өсіруі

Орындаған:

Тобы:

Қабылдаған:

Шымкент 2021 жыл

Жоспар

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Өсімдіктердің биотехнологиясы .

2 . Өсімдік жасушаларын мәдени өсіру .

3. Дәрілік өсімдік шиiзатын дайындау шаралары Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Өсімдіктер биотехнологиясы - ғылым мен өндірістің өсiмдiк органдары мен оларда жүретін биологиялық процестердің негізінде түбегейлі жаңа технологиялар құрып, адамға қажетті өнімдерді алуға мүмкіндік беретін жаңа саласы . Өсімдіктер биотехнологиясы саласындағы алғашқы зерттеулерді 19 ғасырдың аяғында неміс ғалымдары К. Рехингер мен Х. Фехтинг жүргізді . Қазақстанда өсімдіктер биотехнологиясы жөніндегі зерттеулер 20 ғасырдың аяғында Бас ботаникалық бақта, Молекулдық биология және биохимия, Ботаника және фитоинтродукция, өсімдік физиологиясы.

Өсімдік клеткаларынын қолдан өсіру дегеніміз өсімдіктің жеке жасушаларын, ұлпаларын мүшелерін асептикалық жағдайда жасанды қоректік ортада өсіру . Өсімдік ұлпасының стерилденген кішкене бөлшегін Петри чашкасының немесе пробиканың ішіне агаризонды қоректік ортаға орналастырады . Содан кейін ұлпада жасушалар белсенді түрде бөліне бастайды . Жасушалы түзілім тез өсіп каллус түзеді .

Каллус дегеніміз диффендияланбаған жасушалардың жинақталып ерекше ұлпа түзуі . Егер осы каллустың бөліктерін балғын қоректік ортаға отырғызса, онда олар шектеусіз өсе алады .

« Өсімдік жасушасын қолдан өсіру » термині ауқымды және ыңғайлы ұғымға айналды, ол бөлініп алынған жасушаны, ұлпаны, мүшелерді, ұрықты және тұтас өсімдік - регенеранты боп саналады.

Өсімдік - регенерант дегеніміз асептикалық түрде алынған, тамыры мен өркені мәдени ортада қалыптасқан өсімдік, демек in vitro . . Теориялық түрде кез келген өсімдік жасушасы өзін бөліп алған организмге дейін дамуға потенциалды түрде қабілетті және ол белгілі бір жағдайларда қолдан өсірілген .

Бұл зерттеулердің негізгі бағыттары:

Маңызды заттарды синтездейтін клеткаларды өсіру биотехнологияның жаңа саласы .

Дағдылы биотехнологиялар бағалы биологиялық активті заттарды алу үшін бүтін организмдерді пайдаланса ( өсімдіктерді, жануарларды ) , осы заманғы биотехнологиясы ерікті немесе иммобилизденген өсімдік клеткатары әсіруге сүйенген клеткалық технологияларға негізделген . Өсірі . асаларды биосинтездік өнеркәсіпте қолданудың 3 жолы бар.

Яғни кейбір биологиялық активті заттар арзан қарапайым бастаушы заттардан синтезделеді және бұл қарапайым бастаушы заттар химиялық немесе микробиологиялық жолмен өзгертіле алмайды, тек қана өсірілетін клеткалардың ферменттерінің ықпалымен ақырғы бағалы Өсімдіктер көптеген маңызды заттардың бірден бір қайнар көзі болып келеді . Бірақ өсімдік шикі затының қоры табиғатта таусылып бара жатыр . Осыны еске алғанда, клеткалық технологияардың орны болашақта ерекше зор екенін түсінуге болады . Клеткалық технологиялардың ғылыми лабораториялық зерттеу соң онеркәсіпте қолданылуы қазір ғана басталып келе жатыр . Тиімді запоры технологиялардың жасалуы өсімдіктерде қосымша зат алмасу протестерінің генетикалық, биохимиялық, физиологиялық реттелу жөніндегі теориялық білімнің жетіспеушілігімен шектеліп тұр .

Себебі бүтін өсімдіктегі зат алмасуында қосымша заттардың қызметі толык зерттеліп бітпеген, көпшілігінің негізгі функциясы өсімдікті әр түрлі стресс факторларынан қорғау, яғни олар реттеушілер ретінде организмнің тіршілік әрекетін қамтамасыз етуі мүмкін .

Кейіннен белгілі болғандай жас ұлпаларын меристемалық және белсенді қызмет жасайтын жасушаларын ғана қолдан сәтті өсіріледі . Сонымен қатар өсімдік жасушаларын организмнен тыс өсіру жануар обьекті айналысушы ғалымдарды да қызықтыра бастады . Алғаш рет жануардың бөлініп алынған жасушасын өсіру мүмкін екендігі дәлелденді, 1904-1907 жж Р. Харрисон бақаның нейробластын лимфа сұйықтығында өсірді . Осыдан кейін жануарлардың жасушасын қолдан өсіру әдістері жасала бастады, қоректік орта ретінде лимфа, қан плазмасы, ұры сұйықтығы пайдаланылды .

1922 жылы бір мезгілде Германияда В. Котте мен АҚШ - та В. Роббинссон өсімдік ұлпаларын қолдан өсіру жетістігіне жетті . Олар меристемалық жасушалары бар ұлпаларды қолданды - бүршіктер мен тамыр ұштары . В. Котте жүгері мен бұршақтың тамыр ұлттыа қолдан сәтті өсірді . Ол құрамында Кноп ерітіндісі, глюкоза, кейбір аминқышқылдары және пептон бар әртүрлі қоректік орталарды қолданды . В. Роббинсон жүгерінің тамырын өсіріп, қоректік ортаға ашытқы сығындысын қосты .