Шайдың жіктелуі

Презентация қосу

Дәмдік тауарлар: тағамдық
құндылығы,өндірісі,ассортимент,
сапасы,сақтау.

Орындаған:Шокыбай Н.
Жоспары:
• Кіріспе
• Шай құрамының ерекшеліктері және оның құрамдас
бөліктерінің адам организіміне әсері қандай?
• Шайдың жіктелуі
• Шай сусындарының шайдан ерекшелігі қандай ?
• Шайдың сақтау тәртібі
• Кофе неге қуырылғаннан кейін тағамға қолданылады ?
• Кофе сорттары
• Тамақтанудағы татымдылықтардың мәні қандай ?
• Татымдылықтардың жіктелуі
• Татымдылықтарды сақтау тәртібі
• Дәмқосарлардың тамақтанудағы рөлі
• Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
• "Дәмдік тауарлар" тобы азық — түлік тауарларының басқа топтарына қарағанда
шикізат белгісі бойынша емес, мақсаты бойынша-ағзаның дәмдік және хош иісті
сезімдерге қажеттілігін қанағаттандыру үшін құрылған. Бұл топқа әртүрлі шығу тегі
бар тауарлар кіреді: өсімдік (алкогольді ішімдіктер, Шай, кофе және т.б.), минералды
(табиғи минералды сулар, ас тұзы), биосинтетикалық (сірке суы, кейбір тағамдық
қоспалар).Дәм өнімдерінің тамақтануындағы маңызы физиологиялық белсенді
заттардың жоғары құрамымен анықталады: алкалоидтар, гликозидтер, эфир майлары,
органикалық қышқылдар, таниндер. Олардың көпшілігі адам ағзасына пайдалы әсер
етеді: ас қорытуға белсенді әсер етеді, асқазан сөлінің шығарылуын ынталандырады,
көптеген ферментативті процестердің катализаторлары болып табылады және жалпы
метаболизмді белсендіреді, организмнен токсиндерді кетіреді, бактерицидтік және
антиоксиданттық қасиеттерге байланысты дененің қорғаныс функцияларын арттырады,
қалыпты қолданумен олар жүйке және жүрек-тамыр жүйелеріне оң әсер етеді (Жалпы
тонус пен өнімділікті арттырады, қан тамырларының қабырғаларын нығайтады,
холестерин алмасуын қалыпқа келтіреді және т.б.).
Тауартануда дәмдік өнімдер келесі кіші топтарға бөлінеді:
• алкогольді ішімдіктер (этил спирті, арақтар және басқа да күшті
ұлттық сусындар, ликер-арақ өнімдері, коньяктар мен коньяк
сусындары, шараптар мен шарап сусындары, сыра және басқа да
әлсіз алкогольді ішімдіктер);
• алкогольсіз сусындар минералды сулар;
• Шай, кофе, шай және кофе сусындары;
• Дәмдеуіштер, дәмдеуіштер және тағамдық хош иісті қоспалар.
Дәм өнімдерін сақтау шарттары мен мерзімдері.
• Дәм өнімдерін сақтау кезінде төмен теріс температура
қолданылмайды. Арақ пен ликер-арақ өнімдері 10 — нан 20°С — қа
дейінгі температурада сақталады; жүзім шараптары — 8-16°С — та
(жартылай тәтті шараптар — ашытуды болдырмау үшін минус 2-ден
8°с-қа дейін); коньяктар-5°С-тан төмен емес температурада; сыра,
газдалған алкогольсіз сусындар, минералды сулар-2-ден 12°С-қа
дейінгі температурада; Шай, кофе, дәмдеуіштер мен дәмдеуіштер-әр
түрлі, бірақ тұрақты температурада.Көптеген алкогольді және
алкогольсіз сусындарды сақтау кезінде ауаның салыстырмалы
ылғалдылығы 85% — дан, ал шай, кофе, дәмдеуіштер, ас тұзын
сақтау кезінде-70-75% - дан аспауы тиіс. Көптеген сусындарды
(жүзім шараптары, түрлі-түсті ликерлер, сыра, көптеген алкогольсіз
сусындар) қараңғы бөлмелерде немесе тікелей күн сәулесінен
қорғалған бөлмелерде сақтау ұсынылады. Шай, кофе, дәмдеуіштер,
кейбір дәмдеуіштерді сақтау кезінде тауарлық көршілік ережелерін
қатаң сақтау қажет.
Көптеген дәмдік өнімдер үшін кепілдік сақтау мерзімі белгіленген:
• арақтарға — 12 ай, айрықша арақтарға-6 ай;коньяктар үшін-2 жыл (бөтелкеге құйылған күннен
бастап);
• ликер-арақ өнімдері үшін-2 айдан 8 айға дейін (қандай да бір топқа тиесілігіне байланысты);ішкі
нарыққа жеткізілетін жүзім шараптары үшін-3 айдан 12 айға дейін( сапасы мен ұстау мерзіміне
байланысты), экспортталатын шараптар үшін-1 жыл 6 ай (Мемлекеттік шекара арқылы өткен
күннен бастап);
• пастерленбеген сыра үшін — 3 тәуліктен 17 тәулікке дейін (түріне қарай), пастерленген,
тұрақтандырғыштарды қолдана отырып дайындалған сыра үшін — 3 ай, тұрақтандырғыштарды
қолданбай-1 ай (құйылған күннен бастап);безді минералды сулар үшін-4 ай, қалғандары үшін-12
ай (құйылған күннен бастап);
• алкогольсіз сусындар үшін-бірнеше күннен бірнеше айға дейін (сусынның түріне, оның құрамына,
консерванттардың болуына, орау түріне және басқа факторларға байланысты);
• хош иістендірілмеген байх, плитка, кірпіш шай үшін — 8 ай, хош иістендіргіштер үшін-5 ай;
• дәндерде қуырылған табиғи кофе үшін — 3 айдан 6 айға дейін (қаптама түріне байланысты),
ұнтақталған кофе үшін — 3 айдан 6 айға дейін5 ай, ұнтақталған "түрікше" - 2 ай, еритін-8 айдан
аспайды;
• ұнтақталмаған дәмдеуіштер — 9 айдан 18 айға дейін (дәмдеуіштердің түріне және орау түріне
байланысты), ұнтақталған дәмдеуіштер — 6 айдан 9 айға дейін, қоспалар — 4 айдан 6 айға дейін.
Шай сорттары
• Грузин шайы
• Әзірбайжан шайы
• Габа (шай)
• Түйіршіктелген шай
• Краснодар шайы
• Плитка шайы
• Цейлон шайы
• Пілмен " шай»Эрл Грей
Шай түрлері
Жасыл
Қара
Ақ
Сары
Улун
Пуэр
Шөп шайлары
Шай құрамының ерекшеліктері және оның құрамдас
бөліктерінің адам организіміне әсері қандай?
• Шай - бүкіл жер шарында кең тараган сусын. Оның кең тарауы жоғары дәмдік жэне
ароматты касиеттерімен түсіндіріледі жэне адам организіміне оң әсер етеді. Шай
қүрамындағы кофеин мидың қан тамырларын кеңейтеді, ал илек заттар С витаминінің
жиналуына ыкпал етеді. Шай организмде зиянды заттарды жақсы адсорбциялайды,
асказан, ішек жолынын қызметін калыптастырады. Шай, әсіресе көк шай дизентерия
жэне тиф бактерияларына катысты бактерицидтік касиетке ие. Шай шөлді кандырады,
бүлшық еттін және жүйке жүйенің кызметін күшейтеді, қан айналым мен тыныс алуды
жаксартады.
Шай қүрамында әртүрлі косылыстар болады, олар шайдын ароматын, түсін және баска
қасиетттерін қүрауға қатысады. Олар: илік заттар немесе шай 126 танині (16-19%),
кофеин (2-4%) пектин заттары, С,Р В1,РР, пантотен кышқылы витаминдері, фенолды
косылыстар, ферменттер қышқылдар.
Шайдың физикалык қасиеттері кофеиннің, илік затгардың, витаминдердің болуына
тікелей байланысты. Шайдың сағыздылығы мен мигроскопиялык қасиеттері пектин
заттарына байланысты. Шай танинінің жоғары Р витаминдің активтілігі бар және
инфекциялык ауруларға қарсы қолданылады.
Кофе неге қуырылғаннан кейін тағамға
қолданылады ?
• Қуыру кезінде күрделі физико-химиялык процестер жүреді: дәнінің көлемі 1,5 есе
ұлғаяды, меланоидиндер және күрделі үшкыш зат кафеоль (кофенін, эфир майы)
түзіліп, қант ішінара карамельденеді. Нәтижесінде қою қоңыр түске және өзіне тән дәм
мен ароматқа ие болады.Кофе өсімдігінің жемістерін жетіліп піскен соң жинайды.
Содан соң құрғак немесе ылғалды әдіспен жеміс жұмсағы мен ішкі қабықшалардан
ажыратады, кептіреді, ажарлайды, өлшемі бойынша іріктеп, қаптарға буып түйеді.
Шикі кофенің ароматы жоқ, ауыз қуыратын дәмі бар, ұнтақталуы да қиын. Сондықтан
қолдану алдында кофені 180-2000С температурада қуырады. Құрғақ кофе дәндерінде 9-
13% су, 9-11% белокты заттар, 0,7-2,5% кофеин, 10-13% май, 22 % клечатка, 3-5
%минералды заттар бар. Химиялық құрамында маңызды орын кофеин алколоиды
алады. Ол адам организіміне қоздырғыш және басқарушы эсер етеді. Кофені шекті
мелшерде қабылдадасы, организм сергек жүреді, зат алмасуды жаксартады.
Қуырылған кофе дән түрінде және ұнтақталған (қоспамен немесе қоспасыз) түрі
шығарылады. Қоспа ретінде цикорий, ішкір колданады.
Кофе сорттары
Әлемдік кофе нарығына кофенің бірнеше мың сорттары
кіреді. Кофенің әр түрінің өзіндік және ерекше дәмі мен хош
иісі бар.
• Бразилиялық кофе Арабика СантосБұл srpt кофесі
Бразилияда жиі кездеседі. Жеңіл ащы дәмі бар, орташа хош
иісі бар.Колумбиялық кофе
• Арабика МеделлниОл тәтті реңкпен және өте жоғары
қышқылдықпен жұмсақ дәмге ие.
• Коста-Рика кофесі Арабика ТарразЖаңғақ реңктері бар
жұмсақ, бай және бай дәм, керемет хош иіс.
• Ямайка кофесі Арабика Көк тауыТалғампаз, талғампаз дәмі
мен жарқын хош иісі бар сирек кездесетін кофе. Кофенің
барлық түрлерінің ішіндегі ең қымбаты.
• Йемен кофесі Арабиен мочаОның шарап дәмі, жоғары
қышқылдығы және жеңіл шоколад реңктері бар.
Тамақтанудағы татымдылықтардың мәні қандай ?
• Біздің ата-бабаларымыз ыдысқа табиғи ортада өскен немесе
бақша төсегінде өсірілген түрлі ащы көкөністерді қосты: пияз,
балдыркөк, желкек, сарымсақ, аскөк, ақжелкен және басқалар.
Оларды өздігінен немесе басқа дәмдеуіштермен араластыруға
болады.Кейбір елдерде олардың хош иісті шөптері арнайы
эмульсиялар, тұздықтар дайындады, оларды дайын тағамға да,
оны дайындау процесінде де қосуға болады. Бұл әдіс әсіресе
француз тағамдарында кең таралған. Тұздықтың негізі
дәмдеуіштердің хош иісін байланыстыратын және сақтайтын
өнімдерден тұрады: май, ұн, жұмыртқа, сүт. Жерорта теңізі
елдерінде, шығыс елдерінде, Кавказ халықтарында тәтті және
қышқыл немесе қышқыл өсімдік тектес дәмдеуіштер жиі
кездеседі-көкөніс және жеміс шырындары, картоп пюресі, АҚ
және қызыл шараптар.Дәмдеуіштер, тұздықтар, ұнтақталған
дәмдеуіштер тек көкөніс, балық, ет тағамдарына ғана емес,
сонымен қатар десерттер мен кондитер өнімдеріне де
қосылады. Бұл тағамдарға жарқын, талғампаз хош иіс, тәбетті
көрініс, жағымды дәм береді. Бірақ егер сіз оны асыра
пайдалансаңыз, онда сіз жақсартуға болмайды, керісінше,
ыдыс-аяқтың сапасын нашарлатады. Сондықтан дәмдеуіштерді
пайдалану кезінде бірқатар ережелерді сақтау керек.
Дәмқосарлардың тамақтанудағы рөлі
• Біз көбінесе Дәмдеуіштер, дәмдеуіштер, дәмдеуіштер сияқты
ұғымдарды синоним ретінде қолданамыз. Бірақ іс жүзінде олар мүлдем
басқа мағынаға ие.Дәмдеуіштер дегеніміз-әрқашан өсімдік тектес емес,
ыдыс-аяқтың консистенциясын өзгертуге, олардың дәмін жақсартуға
мүмкіндік беретін заттар жиынтығы. Бұл тұз, қант, крахмал, желатин,
лимон қышқылы. Олардың өзіндік иісі жоқ және дайын тағамдардың
хош иісін өзгертпейді.Дәмдеуіштер дайын тағамның дәмі мен
консистенциясын өзгертпестен өзгереді. Олардың кейбіреулері бөлек,
басқалары тек қосымша ретінде қолданылады. Кейде дәмдеуіштер
арнайы рецепт бойынша дайындалады, бірақ біз табиғаттан дайын
түрінде аламыз. Дәмдеуіштерге бұрыш (ыстық және тәтті), желкек,
томат пастасы, майонез, бөріқарақат, сірке суы, қыша
кіреді.Дәмдеуіштер-бұл тәуелсіз тағам ретінде пайдаланылмайтын
тағамға қосымша. Олар өсімдік тектес және ащы дақылдардың әртүрлі
бөліктері-Тұқымдар, гүлдер, гүлшоғырлар, жапырақтар, сабақтар,
тамырлар, жемістер. Дәмдеуіштерге қалампыр, лавр жапырағы,
бұрыш, даршын, ваниль жатады. Олар қатаң мөлшерде рецепт
бойынша ыдысқа қосылады: дәмдеуіштердің жеткіліксіз мөлшері
тағамның дәмі мен хош иісін өзгертпейді, ал артық мөлшері оны
үмітсіз бұзуы мүмкін.
Пайдаланылған әдебиеттер:
• http://balbal.kz/bilip-jur/shaydyi-t-rleri-
men-paydasyi/
• https://www.grandars.ru/college/tovar
ovedenie/vkusovye-tovary.html
• https://news.tut.by/tamby/586321.htm
l#tamby_vidy_chaya

Ұқсас жұмыстар

Шайдың ағзаға әсері

Шайдың пайдасы мен зияны

ШАЙ ӨНДІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Қазіргі таңда елімізді шәймен қамтамасыз ететін компания саны

КӨП ҚАБАТТЫ ЭПИТЕЛИЙЛЕР

Дәрілік гүлді өсімдіктер

ДӘРУМЕН - АДАМ

Өмірде өз орыным бар

Флавоноидтар туралы түсінік

Лимон және оның таңғажайып қасиеттері

Пәндер