Қазақстан Республикасындағы ветеринария саласы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
"Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті" КЕАҚ

Тақырыбы: Қазақстан Республикасындағы ветеринария
саласы

Орындаған: Бай
Тобы: ВМ-901
Тексерген: Жумабеков.С
Кіріспе
Ветеринария; (лат. veterinarius — малды бағып—қарайтын
қызметкер, жануарларды емдейтін маман) - жануарлар
ауруларының алдын алу, оларды емдеу, мал дәрігерлік
сараптау және тексеру арқылы санитарлық тұрғыдан
таза жануарлар өнімдерін өндіру нәтижесінде,
адамзатты антропозооноз (адамға жұғатын)
ауруларынан сақтау, сыртқы қоршаған ортаны
қорғаудағы ветеринарлық-санитарлық проблемаларды
шешу мәселелері туралы ғылыми ілім.
Жануарларды емдеу туралы көне
мәліметтер 4 мыңыншы жылдардан бері
белгілі. Ветеринарияның дамуы медицина,
биология, химия, физика және т.б.
табиғаттану ғылымдарының дамуымен
тікілей байланысты.
Ветеринарияның ғылым ретінде
қалыптасуына К. Алкмеон, Гиппократ, К.
Гален, К. Буржела, Э. Дженнер, В. И.
Всеволодов, К.И. Скрябин, С.Н.
Вышелесский және т. б. ғалымдар
атсалысқан.
Ветеринария — қалыпты анатомия, гистология, физиология,
биохимия, патологиялық анатомия және физиология,
ветеринарлық микробиология және вирусология,
эпизоотология, паразитология, ветеринарлық санитария,
ветеринарлық-санитарлық сараптау, клиникалық анықтау
(диагностика), емдеу (терапия), хирургия (оташылық),
фармакология, жануарлар гигиенасы, ветеринарлық
акушерлік және гинекология сияқты ғылыми салаларды
біріктіреді.
Ветеринарияның алдыңда тұрған кезек
күттірмейтін мәселелер: жануарларды жұқпалы
аурулардан қорғаудың жаңа әдістерін (оның
ішінде вирусты және гельминтозды — құрт
ауруларды) табу, осы аурулардан адамзатты
қорғау, елі- міздегі ветеринарлық жағрапияны
зерттеу арқылы жұқпалы аурулар таралуының
алдын алу, шаруашылық қожалықтарындағы
малдарды жұқпалы аурулардан сақтау және
ауырған малды емдеу, сөйтіп, мал басының
көбеюіне тікелей ықпал ету.
Н.Ә.Назарбаевтың 2030 жылға дейінгі
бағдарламасында елді азық түлікпен және
шикізат өнімдерімен қамтамасыз ету мақсатында
ауылшаруашылығын дамытудың кешенді
шаралары қарастырылған. Бағдарламада арнайы
кешендерді, фермерлік қосалқы
шаруашылықтарды дамыта отырып, алдағы
уақытта малшаруашылығы өнімдерін көбейту
қарастырылған. Сонымен қатар мал және шикізат
өнімдерін өңдеуге үлкен мән берілген.
Осыған байланысты, қазіргі уақытта мал
ауруларын анықтау мен оны емдеудің алдыңғы
қатардағы әдістері мен жолдарын табу және
практикаға енгізу, сонымен қатар жануарлар мен
құстардың ауруларын және шығынын азайтатын
Қазақстан Республикасында жүргізілетін
ветеринариялық қызметтің негізігі мақсаты
шаруашылықтарда ветеринариялық
шараларды сапалы әрі уақытылы жүргізіп,
жануарларды жұқпалы емес, жұқпалы және
паразиттік аурулардан тазарту, қауіпті
індеттерден адамды сақтандыру, мал
ауруын азайту, шығынға жол бермей,
шаруашылықтарға келтіретін зиянды
барынша азайту болып саналады.
Ветеринария саласының экономикалық,
биологиялық және медициналық
санитариялық маңызы да жоғары.
Әлемнің және республикамыздың ветеринария саласындағы
жетістіктері де айтуға тұрарлықтай. Көрнекті ғалымдардың
жан жақты жүргізген ғылыми зерттеулерінің нәтижесінде
жануарлардың көптеген ауруларын жою әдістері және
аурулардан сақтандырудың жолдары ойластырылып табылған.
Сондай ақ Қазақстан Республикасында сиыр обасы, ала өкпе
қабынуы, жылқы маңқасы жойылған.
Қазақстанда 1810жылға дейін жануарлар ауруларын емдеумен
малшы қазақтар өздері айналысқан, содан кейін Ресейден
жұмыс бабымен келген ветеринарлық мамандары, ал
1891жылдан бастап ветеринариялық қызмет жекеленіп, өз
алдына бөлініп шыққан. Мамандарды Омбы, Тобыл
ветеринариялық мектептері, сонымен қатар Қазан, Юрьев,
Варшава ветеринариялық институттары дайындаған. 1897
жылы тұңғыш ветеринариялық бактериологиялық лаборатория
Оралда ашылған. 1920 жылы ветеринариялық бас басқарма
құрылып, Қазақстанда ветеринариялық саланың дамуына
А.П.Петровский, У.Б.Базанов, Т.И.Исенгулов, К.И.Скрябин,
Қазақстан Республикасында жануарлар ауруларымен күресу
шаралары ҚР Президенті бекіткен (Бірінші заң 1995 жылы
25маусымда, екіншісі 2002 жылы 10 шілдеде қабылданған,
заң 6 тараудан 37 баптан тұрады). «Ветеринария туралы заң»
негізінде, Үкімет жарғылары және ҚР Ауылшаруашылығы
министрлігінің ветеринария туралы заң актілері мен
нұсқаулары бойынша жүргізіледі. Қазақстанда ветеринария
саласын қадағалау органдары мемлекеттің басқаруында
болады, жүргізілетін ветеринариялық шаралар жоспарлы
түрде, ал аса қауіпті жұқпалы ауруларды және карантиндік
шараларды қоспағанда, ветеринариялық жұмыстардың
барлық түрлері бәсекелестік ортаға берілген және
лицензиялауға жатады. Ветеринариялық препараттарды
өндіру саласы да бәсекелестік ортаға қарайды.
Жұқпалы аурумен күресудің негізі аурудың алдын алу
болып табылады. Сиыр шаруашылығында жүргізілетін
ветеринариялық шаралар шаруашылықтың жоспарлы
жұмыстары құрамына кіреді және мал шаруашылық
мамандарымен біріге отырып жүргізіледі.
Жануарлар мен құстардың жұқпалы ауруларымен
күресу мақсатында кешенді жалпы және арнайы
шаралар жүргізіледі. Жануар ағзасының саулығын
қорғау, шаруашылық мамандарының күнделікті
жұмыстарының басты нәтижесі болып саналуы қажет.
Жануар өнімінің өнімділігін арттыру және ның
саулығын сақтау өзара тығыз байланысты.
Осыған байланысты, шаруашылық мамандары
міндеттерінің қатарына мына төмендегілер жатады:
1. Жануар ауруының сыртқы және ішкі себептерін білу;
2. Кеңінен тараған аурулардың пайда болу себептерін
алдын алу шараларын анықтау;
3. Қарапайым емдеу әдістерін қолдана от ырып, ауру
малға алғашқы көмек көрсету;
4. Ең көп тараған жұқпалы емес аурулардың пайда
болуын және алдын алу жолдарын білу;
5. Мал басын қорғау мақсатында сақтық шараларын
жүргізу;
6. Ветеринариялық мамандарға арнаулы шараларды
жүргізуге көмек беру;
7. Мал шаруашылығы мамандарының ветеринариялық
санитариялық білімін жетілдіру.
Мал шаруашылығында ветеринариялық
санитариялық талаптарды, мөлшерлерді
қолдану және технологиялық үрдістерді
ұйымдастыру, сапасы жоғары мал және мал
өнімдерін алу мал басын көбейту және
жануарларды бордақылау істері
ветеринариялық білімді қажет етеді.
Қорытынды
Қазақстан Республикасы ОІЕ-ге 1993 жылдан бері мүше болып табылады.
Осы ұйымның талаптарына сай жұмыс істеуінің нәтижесінде Қазақстан
көптеген аурулардың алдын алуда көптеген жетістіктерге жетуде. 2008-
2009 жылдары Ақмола, Актөбе, Алматы, Шығыс-Қазақстан, Жамбыл,
Павлодар, Карағанды, Қостанай, Қызылорда, Манғыстау, Оңтүстік-
Қазақстан облыстарында 11 облыстық және Павлодар облысы Качир
ауданында 1 аудандық зертхана салынып халықаралық стандартқа сәйкес
жабдықталды. Жергілікті атқару органдары құзырындағы мал басын
бірдейлендіру, мал сою орындарын салу, иесіз иттердің көзін жою іс
шаралары қадағалануда.
Әдебиеттер тізімі.
1. Ахметсадықов Н.Н және т.б. // Ветеринария негіздері/ Алматы, 2010. -335
бет
2. Бияшев Қ.Б. және т.б.// Ветеринария ісін ұйымдастыру/ Алматы, 1999. -
167 бет
3. Жексембиев Д.Б. // Мемлекеттегі шекара мен көліктегі ветеринариялық
санитариялық бақылау/ Алматы, 2005. -366 бет
4. Сайдулдин Т. // Індеттану және жануарлардың жұқпалы аурулары/
Алматы, 2009. -518 бет.
5. Қасымов Е.И. // Індеттану және инфекциялық аурулармен күрес
шаралары/ Алматы, 2009. -272 бет.
6. Санитарный кодекс наземных животных //МЭБ, 2005г.
7. Ахметов Ж.А. // Ветеринария в период экономических реформ/ Сборн.
Науч. Статей межд. Науч. Практ. Конф. «Ветеринарная наука в период
экономических реформ» посвящ. 120-летию академика К.И. Скрябина/
Астана, 1999. –С. 187-191

Ұқсас жұмыстар

Кедендегі ветеринариялық менеджмент

ВЕТЕРИНАРИЯ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ

Қазақстан Республикасындағы даму тарихы

Алматы филиалы

Шалабай ЖШС

Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы 1999 ж. 13 шілдедегі No 422-1 Қазақстан Республикасының Заңы

Дәрілікөсімдіктердіңшикізаттарына - қалыптылықтехникалыққұжаттардайындау

СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖОСПАРЛАУДЫН

ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТТАРҒА АРНАЛҒАН НЕГІЗГІ МЕМЛЕКЕТТІК СТАНДАРТТАР

Ветеринариялық шаралардың қаржыландыру көздері

Пәндер