КАРТОГРАФИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

Презентация қосу

ҚР БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ КОПАРАЦИЯСЫ

КАРТОГРАФИЯНЫҢ
ДАМУ ТАРИХЫ

Орындаған:Әлайдаров С.М.

Тобы:Кад 20-2
КАРТОГРАФИЯ

Картография (грек. χάρτη ς "папирус қағазы"
+ γράφειν "сурет салу") - объектілердің,
табиғат құбылыстарының және қоғамның
кеңістіктік орналасуын, тіркесімін және
өзара байланысын зерттеу, модельдеу және
бейнелеу туралы ғылым. Кеңірек
түсіндіруде картография технология мен
өндірістік қызметті қамтиды.
Картографияның объектілері-жер, аспан
денелері, жұлдызды аспан және Ғалам.
Картографияның ең танымал жемістері:
жалпақ карталар, рельефті және көлемді
карталар, глобустар түріндегі кеңістіктің
бейнелі-символдық модельдері. Олар қатты,
жалпақ немесе көлемді материалдарда
(қағаз, пластик) немесе бейне мониторда
кескін түрінде ұсынылуы мүмкін.
КАРТОГРАФИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

Алғашқы географиялық картаны жасаушы ежелгі грек ғалымы Анаксимандер болып
саналады. Б.з. д. VI ғасырда ол сол кездегі белгілі әлемнің алғашқы картасын сызып,
жерді сумен қоршалған жалпақ шеңбер түрінде бейнелеген.

Біздің дәуірімізге дейінгі III ғасырда ежелгі грек ғалымы Эратостен "География",
"ендік" және "бойлық" терминдерін қолдана отырып, "география"кітабын жазды.
Кітап үш бөлімнен тұрды. Ол жердің қоныстанған бөлігінің географиялық картасын
жасады.
II ғ. ежелгі грек ғалымы Клаудиус Птолемей антикалық ғалымдардың жер мен
ғалам туралы білімдерін , 42 рет қайта басылып шыққан сегіз томдық "география
нұсқаулығы" атты еңбегінде жинақтап, жүйелеген.Птолемейдің "географиясы", сол
кездегі жер туралы барлық ақпаратты қамтыды. Оған қоса берілген карталар үлкен
дәлдікпен ерекшеленді. Олардың градус торы бар.
Птолемей жердің егжей-тегжейлі картасын жасады, оған ұқсас ешкім оны әлі
жасаған жоқ. Онда әлемнің үш бөлігі бейнеленген: Еуропа, Азия және Ливия (сол
кезде Африка деп аталған), Атлант (Батыс) мұхиты, Жерорта (Африка) және Үнді
теңіздері.
Бірінші Глобусты неміс ғалымы
Мартин Бехайм жасаған. Оның жер
моделі 1492 жылы, Кристофер Колумб
ертегі Үндістанның Батыс жағалауына
барған жылы жарық көрді. Жер
шарында Еуропа, Азия, Африка
бейнеленген, олар жер бетінің
жартысына жуығын алып жатыр, ал
солтүстік және Оңтүстік Америка,
Антарктида, Австралия жоқ. Атлант
және Тынық мұхиттары біртұтас су
бассейні ретінде ұсынылған.
Алғашқы географиялық атлас 1570 жылы құрылды, барлық теңізшілер
XVI мен XVII ғасырдың басында.түсіндірме мәтінімен бірге үлкен
форматтағы 70 картадан тұратын атласты қолданды. Оны атақты
голландиялық картограф Абрахам Ортелий жасаған. Оның атласының әр
картасы мыстан жасалған және градустық тормен жабдықталған. Картада
ескі және жаңа әлемнің материктері барлық бөлшектермен бейнеленген,
бірақ олардың контурлары шындыққа сәйкес келмеді.
Қытайда магниттік компас ойлап табылды.Біздің дәуіріміздің басында
Қытай ғалымдары темір инені магниттеу арқылы жасанды магниттер
жасай бастады. Тек мың жылдан кейін еуропалықтар компасқа
магниттелген инені қолдана бастады.Араб штурмандары ХІІ ғасырда
дәстүрлі компасты енгізді. XIV ғасырдың басында компастың шкаласы
болды.
X I X ҒАС Ы РД Ы Ң А Я ҒЫ - Х Х ҒАС Ы РД Ы Ң БАС Ы Н Д А
КА Р ТО ГРАФИ Я Н Ы Ң Д А М У Ы

Тек XIX ғасырдың соңында үлкен
кеңістіктерде дәл аспаптық түсірілімдер
жүргізіле бастады және әртүрлі
мемлекеттердің нақты топографиялық
карталары үлкен көлемде шығарылды.
ХХ ғасырдың басында көптеген
мемлекеттердің шағын масштабты
топографиялық карталарын түсіру әлі
аяқталған жоқ. Әлемнің кішігірім
картасын құру міндеті тек ХХ ғасырдың
ортасында шешілді.
ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ КАРТОГРАФИЯ

Гринвич Меридианы 1884 жылы Халықаралық
тірек нүктесіне айналды.
1900 жылдары карталар басып шығару мен
фотографияны жақсартудың арқасында егжей-
тегжейлі болды, бұл карталарды арзан әрі оңай
жасауға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, жерді
қашықтықтан зондтау әдістері, алдымен
аэрофототүсірілім, ал алғашқы спутниктердің
ұшырылуымен — ғарыштық түсірілім белсенді
түрде дами бастады, бұл бүкіл жер бетінің
егжей-тегжейлі карталарын алуға мүмкіндік
берді. Қазіргі уақытта сандық карталар басып
шығарылғанға қарағанда картографияда
әлдеқайда үлкен көлемді алады.
Т ЕХ Н ОЛО ГИ Я ЛЫ Қ Ө ЗГ ЕР І С ТЕ Р

Картография саласында технологиялар үнемі жетілдіріліп отырды. Алғашқы
карталар щеткалар мен пергамент көмегімен қолмен жасалды, сондықтан
сапасы жағынан әр түрлі болды.
Литографиялық және фотохимиялық процестер сияқты фотохимиялық
технологияның жетістіктері ұсақ бөлшектері бар және ылғал мен тозуға
төзімді карта пішінін бұрмаламай жасауға мүмкіндік берді.
ХХ ғасырдың ортасы мен аяғында электронды технологиялар саласындағы
жетістіктер картография саласындағы жаңа төңкеріске әкелді. Әсіресе,
плоттерлер, принтерлер, сканерлер, аналитикалық стерео плоттерлер сияқты
құрылғылар, олар визуализация, суретті өңдеу, кеңістікті талдау және
дерекқорды басқарумен қатар, баспа карталарын шығаруды жеңілдетеді, атап
айтқанда жаңа баспа табағын гравировкасыз әр түрлі сипаттамалары бар
карталарды шығаруға мүмкіндік берді.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Ежелгі адамдардың географиялық карталары

Карта - Жер шарының бетін немесе оның бөліктерін белгілі бір картографиялық проекцияда жазықтыққа кішірейтіп және жинақтап бейнелеу

Картографиялық жұмыстардың түрлері

Ежелгі карталар

Құрылыс карталары

Карта - белгілі бір топографиялық проекциялар көмегімен Жер бетінің үлкен өлшем бірліктерінде анықталатын аудандардың нақты жазықтықта кішірейтілен кескіні

Сандық карта

Антикалық кезеңіндегі картография және географиялық картаның даму ерекшеліктері

Тақырыптық карталарда құбылыстар мен объектілерді картада бейнелеудің картографиялық тәсілдері

ГАЖ мүмкіншіліктері

Пәндер