Экологиялық пирамидалар

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті

Экологиялық
пирамидалар
Экология туралы ұғым
Экология ( лат. оіkos – үй, баспана;
logos – ілім) – жеке организмнің
қоршаған ортамен қарым-қатынасын,
ортаға бейімделу заңдылықтарын,
сондай-ақ организм деңгейінен
жоғарырақ тұрған биологиялық
жүйелердің – популяциялардың,
организмдер қауымдастықтарының,
экожүйелердің, биосфераның
ұйымдастырылу және қызмет атқару
заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Экология термині
Экология терминін ғылымға енгізген
Э.Геккель (1866). Экология ғылымы жедел
дамып, көптеген жаңа салалары пайда
болды. 19 ғасырдың аяғы, 20 ғасырдың
басында ғалымдар негізінен жекелеген
факторлардың, әсіресе климаттық
факторлардың, организмдердің таралуы
мен сан динамикасына әсерін зерттеді.
Бірімен-бірі тығыз байланысқан, біртұтас
құрылымдық бірлік түзетін азғалар
қауымдастықтары (қ. Биоценоз) туралы
ұғым да осы кезде қалыптаса бастады
Геккель Эрнст— неміс биологы.
Экология бөлімдері:
Экологияның бөлімдері. Экология ғылымы
зерттелетін объектілердің ерекшеліктеріне,
әдістеріне байланысты бірнеше бөлімдерден
тұрады: Аутэкология – жеке организмдердің
қарым-қатынасын зерттейтін экология бөлімі.
Демэкология немесе популяциялар экологиясы
– қоршаған орта факторларының популяцияға
әсерін, популяция санының өзгеруін зерттейді.
Синэкология немесе қауымдастықтар
экологиясы (биоценология) – биоценоз түзетін
әр түрге жататын өсімдіктер, жануарлар және
микроорганизмдер популяцияларын, олардың
түзілуін, дамуын, құрылымын, өзгеруін және
қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейді.
Экология бөлімдері:
* Адам экологиясы, антропоэкология – Биосфераның
(оның құрамдас бөліктерінің) және адамзаттың (оның
түрлі топтары мен жеке тұлғалардың) өзара қарым-
қатынасындағы ортақ заңдылықтарды; Адамның жеке
басының қасиеттерін жетілдіріп, өзіндік болмысын
қалыптастыру, қорғау туралы пән;
* Ғаламдық экология – табиғи және табиғат іс-
әрекетінен туындайтын биосфера шегіндегі,
тіптен күн жүйесіндегі әлемдік өзгерістер мен
құбылыстарды зерттейді. Мәселен,ядролық қауіп-
қатер, экологиялық апаттар, қатерлі эпидемиялар
т.б. Осы бағыттағы ірі-ірі бүкіл әлемді қамтитын
проблемаларды қарастырады.
* Нооэкология - адам, табиғат, қоғам арасындағы
адами, әлеуметтік, экономикалық және
экологиялық жағыдацларды, қарым-қатынастарды
бір-бірімен ұйлестіре зерттей отырып, одан
туындайтын проблемаларды адамның парасатты
ақыл-оймен шешуін қамтамасыз етеді.
Экология
пирамидасы:
Экологиялық пирамида дегеніміз
табиғи экожүйедегі продуценттер,
консументтер және редуценттер
массасымен белгіленіп, графиктік
үлгі ретінде көрсетілген олардың
арасындағы ара-қатынас. Мұндай
пирамиданы Ч.Элток (1927)
құрастырған. Пирамиданың табаны
продуценттер деңгейі, ал келесі
қоректік деңгейлер пирамиданың
қабаттары мен төбесін түзеді.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1 Есенов Қ. Қазіргі қазақ тіліндегі шартты және
қарсылықты бағыныңқы сөйлемдер. – Алматы:
Ғылым, 1969. – 193 бет.

2 Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. – Алматы: Ана
тілі, 1993. – 446 бет.

3 Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. –
Алматы: Ғылым, 1999. – 328 бет.

Ұқсас жұмыстар

ЭКОЛОГИЯ және ТҰРАҚТЫ ДАМУ. Экожүйедегі энергия

Синэкология– Бірлестіктер экологиясы

Қиық пирамида

Мысыр пирамидалары - Мысыр жерінде орналасқан ежелгі пирамидалар кешені

Египет тарихы

Египет сфинксі

Египет пирамидаларының қасиеттері

Ежелгі Египет

ӘЛЕМНІҢ ЖАҢА ЖЕТІ КЕРЕМЕТІ

Алғашқы өркениеттер

Пәндер