Раушангүлділер тұқымдасы

Презентация қосу

Раушангүлділер
тұқымдасы.

Раушангүлділер тұқымдасына жалпы сипаттама:
Раушангүл тұқымдасы (Rosaceae) — қос
жарнақтыларға жататын бұта, ағаш
тәріздес бір не екі жылдық өсімдіктер.
Жер шарында кең таралған, негізінен,
қоңыржай аймақта өседі, 100-ден аса
туысы, 3 мыңнан астам түрі белгілі.
Қазақстанда 36 туысы, 200-ден артық
түрі бар, оның 12-сі өте сирек
кездесетін өсімдіктер, сондықтан
қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл
кітабына” енгізілген

Раушангүлділер тұқымдасы
Розоцветные
Rosaceae
Покрытосеменные

Двухдольные

Розиды

Спирейные
Шиповниковые
Яблоневые
Сливы

Раушангүлділер тұқымдасының
төрт тұқымдас тармағы бар:
Раушангүлділер
3000/35 түр (ҚР)

Тобылғылар Итмұрындар Алмалылар Өріктер
300 түр 1700 түр 600 түр 300 түр

Раушангүлділер тұқымдасы өсімдіктерінің
тіршілік формасы:
Ағаштар Бұталы Шөптесін

Мойыл,шетен Раушан Шыршай,байғұт
алма,алмұрт Итмұрын қойбүлдірген

Раушангүлділер тұқымдасының өсімдіктерінің жапырағы

Жай Күрделі

Алма Қауырсын
Үшқұлақты:
Алмұрт Бүлдірген Саусақ салалы: тәрізді:
Долана Құлпынай
Жатаған Итмұрын
Өрік қазтабан Қараған
Таңқурай
Шие шетен

Гүлдері
Раушангүлділер - ағаш, бұта, көпжылдық шөптекті, гүлдері қосжынысты,
қосжарнақты өсімдіктер тобы. Бұлардың сирек те болса дара
жыныстылары кездеседі. Раушангүлділердің дентиннің гүлшоғырлары алуан
түрлі. Гүлсеріктері қосқабатты, 5 тостағанша жапырақшадан және 5
күлтеден тұрады. Олардың 4 тостағанша жапырақшалары да (түзу
қазтабан) бар. Аталықтары өте көп, кей түрінде (теңгежапырақ) 4-8-9,
ұзынды-қысқалы болып шеңберлене орналасады. Аналықтары біреу (шие,
шабдалы) немесе өте көп (таңқурай, бүлдірген) болады. Оларды ұзын
тұмсықты бунақденелілер тозаңдандырады. Ал жемістері құстар,
жарқанаттар және су арқылы таралады.
Гүл формулалары
Итмұрын – Т(5) К5 А ∞ Ж1

Жабайы алхоры – Т(5) К5 А20 Ж1

Алма гүлі – Т(5) К5 А ∞ Ж(5)

Раушангүлділердің жемісі:

Құрғақ жемісті:шыршай,теңгежапырақ

Шырынды жемісті:алма,шие

Сүйекті шырынды:мойыл,шие

Көпсүйекті:таңқурай

Көп жаңғақшалы құрғақ жеміс:құлпынай,итмұрын
Раушангүлділер

Мәдени- Жабайы-
алма,алмұрт,шие тікенгүл,шетен,итмұры
н

Дәрілік-итмұрын, түзу Әсемдік-раушангүл,
қазтабан,бүршікгүл тобылғы, долана

Раушан
• Сәндік гүл раушанды алатын болсақ,
ол жабайы итмұрыннан шығарылған
іріктеме. Итмұрында аталықтар
саны өте көп,жүзге тарта.Соларды
адамның еңбегінің арқасында
күлтеге айналдырды,содан
бұйраланған раушан гүлі пайда
болған. Қазіргі кезде жиырма бес
іріктемесі шығарылған. Олардан май
алынады. Парфюмерия саласында
пайдаланылады.
1. Раушангүлдің суы
теріні ылғандандыру мен
жұмсартуда,сондай-ақ
терінің тітіркенуінде
қолданылады.

2.Ароматерапияда Раушангүлдер
қолданылатын көп 3. Раушангүл суы көз
раушангүл суы мақсаттарда ауырғанда оны жуу
денсаулыққа пайдалы үшін қолданылады.
қолданылады:

4.Итмұрын жемістері С, А,
В3, Д және Е
дәрумендерінің көзі
болып табылады.
Көк раушан
⊳ Қызыл түсті раушан 1930 жылы генетикалық
мутация жолымен алынған.Табиғатта
раушанның көк түсіне жауап беретін ген,көк
түсті пигмент дельфинидин болмаған.Бірақ
көп жылдық австралиялық және жапондық
компаниялардың бірігіп жұмыс істеуі
нәтижесінде 2004 жылы “Көк” раушан гендік
инженерия әдістері арқылы шығарылды.
Раушан гүлінің тарихы жер бетінде адамзат баласы
пайда болмай тұрғанда,яғни осыдан 25 миллион жыл
бұрын басталатындығына көптеген ғалымдардың
еңбектеріндегі деректер дәлел бола алады.Раушан
туралы қолжазбалардағы ең көне деректер Тигр мен
Ефрат өзендерінің арасында орын тепкен Ура

Раушан қаласындағы патша моласынан табылған(осыдан
5000жыл бұрын)

гүлінің Конфуцийдің еңбектеріне сүйенер болсақ,ежелгі
Қытайдың патшалық кітапханасында раушан туралы
тарихы 600 кітап болған екен және сол кездің өзінде
қытайлықтар раушан майын дайындау тәсілін жетік
білген.Б.з.д. 372-287ж. Өмір сүрген Теофраст раушан
гүлдің жабайы және бақта өсетін түрлерін ажыратып
берген.Алтай қорғандарынан раушандар бейнеленген
күміс тиындар табылған.
Білгенге маржан
Алма. Бетке әжім түсіруді тежейді. Ұйқыға жатарда піскен алманың бір
данасын жеп жатсаңыз, тістегі бактериялардың 96,7 % алма құрамындағы
органикалық қышқылдардың әсерінен жойылып кетеді. Өрік. Оны
«денсаулық жемісі» деп атайды. Құрамын-да органикалық қышқылдар,
нектин, хош иісті заттар, минералды тұздар (калий,) натрий, кальций, т.б.
және коротин бар.

Алмұрт. Оның шырыны несепті айдау үшін өте пайдалы. Алмұрт шырынын қуық-қа
тас байланғанда да ішеді. Алмұрттың шырыны мен тұндырмасы несептің бөлінуін
күшейтіп қана қоймай, түсін де ашып, бактерияларды жоюға әсер етеді

Өрік — раушангүлділер тұқымдасына жататын жеміс ағаштарының
туысы, жеміс дақылы болып саналады. Жеміс бүршіктері бір гүл береді,
олар ақ немесе қызғылт түсті, жапырақтарынан бұрын ашылады. Жемісі
етті, түкті, ал сүйегі жылтыр.Өрік – жарық, жылу сүйгіш дақыл, жеңіл ауа,
ылғал өткізгіш топырақтарда жақсы өседі, ал сазды, тұзды жерлер Өрік
өсіруге жарамсыз келеді. Құрғақшылыққа төзімді.
•Раушанды сұрыптауды жүргізіп отырған алпауыт
мемлекеттердің басында Франция, АҚШ және Англия тұр.

•Әр түрлі елдердің селекционерлерінің арқасында бүгінде
раушанның шамамен 25 000 сұрпы алынған
Раушандар
әлеміндегі •Раушан гүлдері ақ, алқызыл, сары тіпті қара және
соңғы көгілдір түсті болып келеді. Гавай аралдарының
көгілдір аспандарының астында көгілдір күлтелі
жаңалықтар раушандар жайқалып тұрады.

•Раушандардың ең сирек кездесетін түрі – меруерт
раушандар. Мұндай гүлдер Румынияның Клуж
қаласындағы «Напока» ботаникалық бағында өсіріледі.
Күлтелері ашық жасыл түсті бұл таңғажайып
раушандар инеліктің қанатын еске түсіреді.
Қорытынды
Раушангүлді тұқымдастар қосжарнақты өсімдіктер класына жатады.
Раушангүлді өсімдіктердің ағаш, бұта, көпжылдық шөптекті, гүл шоғыры
алуан түрлі болып келеді. Алайда бұлардың гүл құрылысы ұқсас. Жемісі -
шырынды, құрғақ. Бунақденелілер тозаңдандырады. Жемісі құстар,
жарғанаттар және су арқылы таралады. Раушангүлділер тағам, дәрі-
дәрмек ретінде қолданылады. Мысалы, бадамнан бағалы дәрі-дәрмек
дайындалады, шие шайыры халықтық медицинада тері бөртпелерін
емдеуге қолданылады.
1
6 2
Сұрақтар

5 3
1.Тікенекті өсімдік?
2.Раушангүлділер
тұқымдасына
жататын ағаштектес
өсімдік?
3.Жабайы итмұрыннан
шығарылған іріктеме?
4.Шырынды жемісті
өсімдік?
5.Жемісі құрама
жаңғақшалы болып
келетін раушангүлділер
тұқымдас өсімдік?
6.Раушангүлділердің
жабайы өсетін түрі?
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Жаңғақ тұқымдасы. Бұршақ тұқымдасы. Раушан гүлділер

Жан қиналмай жұмыс бітпес, талап қылмай мұратқа жетпес бітпес, талап қылмай мұратқа жетпес

РАУШАНГҮЛ ТҰҚЫМДАСЫ ЖАПЫРАҚТАРЫ

МАҢЫЗЫ РАУШАНГҮЛДІЛЕР ТҰҚЫМДАСЫ

Гүл формуласы

Құлқайыр гүлдер тұқымдасы

Құлқайыргүлділер тұқымдастары

Құлқайыргүлділер тұқымдасының жемісі

Раушангүлділер тұқымдасы. Бұршақ тұқымдастар

Қос жарнақты тұқымның құрылысы

Пәндер