Нерв жүйесінің патологиясы

Презентация қосу

Нерв жүйесі паталогиясының белокты
биомаркерлері.

ОРЫНДАҒАН: МЕЙРБЕК С.
ТОБЫ: 217 Б.
МАМАНДЫҚ: ЖАЛПЫ МЕДИЦИНА
ҚАБЫЛДАҒАН: АЙМАН БАЙБАТЫРОВНА
АЛМАТЫ, 2021
КІРІСПЕ.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ.
1. Жүйке жүйесінің аурулары: түрлері, белгілері,
ЖОСПАР: емі және алдын-алу шаралары
2. Нерв жүйесінің патологиясы.
ҚОРЫТЫНДЫ.
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.
Жүйке – жүйке талшықтарынан құралған тіндер шоғырлары. Жүйке, нерв
(латынша nervus, ал грекше neuron – сіңір, желі) — ми мен жүйке
түйіндерін дененің басқа органдарымен және тіндерімен байланыстырады.
Жүйке талшықтары дендрит (жүйке клеткасының қысқа тармақты өсіндісі)
және аксоннан немесе нейриттен (жүйке импульстерін жүйке баратын
басқа мүшелер мен жүйке клеткаларына жеткізетін өсінді) тұрады. Әр
жүйкенің өзіне тән сезімталдық, қозғалтқыш, соматикалық, симпатикалық
қасиеттері болады. Жүйке дәнекер тінді қабықпен қапталған. Әр жүйке
талшығының қабығы – эндоневрий, желі қабығы – периневрий, ал
жүйкенің бүтіндей қабығы – эпиневрий деп аталады. Адам мен
омыртқалылар (бауырымен жорғалаушылар, құстар, сүтқоректілер)
миынан 12 жұп жүйке тарайды. Жұлын жүйкелері 31 жұп. Әрбір жұбы

КІРІСПЕ. дененің белгілі бір жеріндегі жүйке эффекторлары мен рецепторларына
әсер етеді. Бұлар 8 мойын, 12 кеуде, 5 бел омыртқа, 5 сегізкөз, 1
құйымшақ жүйкесі болып бөлінеді. Бір-біріне жақын орналасқан
жүйкелердің талшықтары ұштасып, араласып, тор тәрізді түтік түзеді.
Талшықтарының санына қарағанда ең көп талшықтысы – көру жүйкесі.
Адамда оның саны – бір миллионнан асады. Нейронның жүйке
импульстарын өткізетін өсіндісі аксонды – жүйке талшықтары деп атайды.
Оның ұзындығы кейде 1 м-ден артық болады. Ені 0,5 –30 мм(омыртқасыз
жануарларда 1 мм-дей). Нейрондар мен нейроглиядан тұратын тінді –
жүйке тіні деп атайды. Жүйке тінінің құрылысы да, атқаратын қызметі де
әр түрлі. Мысалы, нейроглиялардың арасында шырын тәрізді арнайы зат
түзетін, жұлын, ми бөліктерін жауып тұратын, организмге қорғаныш,
қоректік қызмет атқаратын түрлері де бар. Омыртқалы жануарлардың
жүйке тіні ми мен жұлынның сұр және ақ заттарынан тұрады.
Адамның жүйке жүйесі екі маңызды бөліктен тұрады –
орталық және перифериялық. Орталық (орталық жүйке
жүйесі) ми мен жұлынды қамтиды. Перифериялық
(перифериялық жүйке жүйесі) – мидан, бас миы және
жұлыннан тыс жүйке талшықтары.
Мидың әртүрлі бөлімдерінің үйлесімді жұмысы ағзаның
барлық жасушаларынан сигналдарды, импульстарды
негізгі басқару органына беруді қамтамасыз етеді. Кез-
НЕГІЗГІ келген бұзылулар, тамақтанудың жетіспеушілігі,
созылмалы улану, күнделікті стресс жағдайларында
БӨЛІМ. жүйке ұлпалары нашарлайды. Жүйке жүйесінің әртүрлі
аурулары туындайды.
Жүйке жүйесінің кез-келген патологиясы денеде
ауырсыну белгілерімен көрінеді. Олардың арасында –
бас ауруы, ұйқының бұзылуы. Тиктар, тамырлы
патологиялар туындауы мүмкін, қысымның төмендеуі
немесе жоғарылауы пайда болады. Және әр жағдайда
себепсіз жалпы әлсіздік байқалады.
Дәрігерлер ОЖЖ және ПЖЖ ауруларының келесі
топтарын ажыратады:
• Тамырлы – олар созылмалы және өткір болып бөлінеді.
Созылмалы топқа мидағы қан айналымының бұзылуы,
созылмалы ми ишемиясы (оны энцефалопатия деп те
атайды), тамырлы паркинсонизм жатады. Өткір түріне
инсульт, ишемиялық шабуылдар.
ЖҮЙКЕ • Инфекциялық – бұл менингит (ми қабығының қабынуы),
энцефалит (ми затының қабынуы), миелит (жұлынның
ЖҮЙЕСІ қабынуы).

АУРУЛАРЫ. • Аутоиммундық – өз иммунитетінің жеткіліксіздігі
нәтижесінде жүйке жүйесінің зақымдануы. Ең жиі
кездесетін көрініс – шашыраңқы склероз.
• Нейродегенеративті – жүйке жасушаларының өлуімен
бірге жүретін аурулар. Бұл топтың ішінде Паркинсон,
Альцгеймер аурулары бар.
• Травматикалық – жарақат нәтижесінде мидың немесе
жұлынның зақымдануы.
Неврологиялық патологиялардың 40% тамырлы
ауруларға жатады. Әдетте, бұл созылмалы
Ми мен процестер, олар өзінің төтенше даму деңгейінде
өткір болады, адам өміріне қауіп төндіреді.
жұлынның Ми ұлпаларына әсер ететін созылмалы тамырлы
қан патологияның ең көп таралған нәтижесі –
инсульт. Бұл өткір жағдай миды қоректендіретін
тамырлары қан капиллярының жарылуы кезінде пайда
болады. Жарақаттану салдары пайда болған қан
ауруларыны кетудің мөлшеріне және адамға медициналық
көмек көрсету мерзіміне байланысты болады.
ң салдары. Инсульт кезінде көбінесе паралич (толық немесе
ішінара) болады, есін жоғалтады, сөйлей алмай
қалады, немесе өлімге әкеп соғады.
Жүйке жүйесінің жұқпалы ауруларының себебі патогендік
бактериялар мен вирустар. Мидың инфекциялық қабынуының
ең танымал мысалы – менингит. Жұлынның белгілі қабыну
ауруы –полиомиелит.
Менингиттің ықтимал салдары:
ОЖЖ • Бас ауруы.

жұқпалы • Идиотизм және басқа интеллектуалды бұзылулар болуы мүмкін.

ауруларыны • Соқырлық, саңырау болуы мүмкін.
• Мүмкін құрысулар.
ң салдары. Полиомиелиттің асқынулары келесідей:
• Паралич болуы мүмкін (уақытша немесе тұрақты, өмір бойы).
• Бұлшықет атрофиясы мүмкін.
• Тыныс алудың бұзылуы мүмкін.
• Бұлшықет тонусының төмендеуі.
• Жүктемелерге нашар төзімділік.
• Төмен температураға төзімділігі төмендейді.
Жүйке жүйесінің аутоиммунды зақымдануының
жарқын мысалы – шашыраңқы склероз. Оны
өркениетіміздің қарғысы деп те атайды. Осы
Аутоиммун диагнозы бар науқастар саны жыл сайын артып
ды келеді.
Аутоиммунды процестердің себептері көп –
ауруларды стресс, экологиялық ластану, жаман әдеттер,
ң салдары. созылмалы витамин тапшылығы. Нәтиже бірдей –
координацияның бұзылуы, есте сақтау қабілетінің
жоғалуы, сондай-ақ дененің ауыруы, аяқ-
қолдардың ұйып қалуы, бет парезі. Уақыт өте
келе ақыл-ойдың төмендеуі, бақыланбайтын ішек
қозғалысы.

Невралгия (грек тілінен neuron – жүйке және algos –
сырқырау, ауырсыну) – шеткі жүйкенің ұстамалы ауруы.
Невралгияның пайда болуына жүйкенің қабынуы, жүйкенің
шоғырланған жері мен омыртқа жотасының аурулары немесе
тіндер мен органдардың жарақаттануы, инфекция түсуі
(тұмау), қатты суық тию, т.б. әсер етеді. Невралгияға үш
тармақты, желке және қабырға аралық жүйкелер жиі
шалдығады. Үш тармақты жүйкенің Невралгиясы сәбидің
алғаш тісі шыққан кезде қиындықтар туғызса, жұлған тістің
орны қабынып, қатты суық тисе не инфекция түссе, сондай-
ақ пульпит (тіс тінінің қабынуы) және периодонтиттің (тіс
түбінің сыртқы қабығының қабынуы) асқынуынан болады. Бұл
кезде беттің бұлшық еті тітіркеніп, адамның аузын ашуы,
жұтынуы, жөтелуі қиындайды, ауру ұстамасы кенеттен
болып, бірнеше минуттан бірер сағатқа созылуы мүмкін.
Желке Невралгиясы кезінде негізінен мойын ауырады. Ал
қабырға аралық жүйкенің Невралгиясы омыртқа жотасының
ауруынан, әсіресе адамға қатты суық тиюден болады. Емі:
Невралгияны туғызған ауруларды емдеу, поливитаминдер
егу, физиотерапия, т.б. қолдану. Көп жағдайда үш тармақты
жүйкенің Невралгиясына хирургиялық операция жасалады.
Орталық жүйке жүйесінің аурулары адамзатқа ежелден белгілі және олар
жүйке денсаулығына қатер төндіреді. Шизофрения, биполярлық аурулар мен
қояншық ауруы (эпилепсия) кеңінен мәлім және көбінесе невролог
дәрігердің немесе психиатрдың іс тәжірибесінде жиірек кездеседі.

Қояншық (эпилепсия) — (грек. epіlambano – шап беріп ұстаймын, шабуыл
жасаймын), қояншық – жиі кездесетін ұстамалы аурулардың бір түрі.
Эпилепсияны белгілеріне қарай ұзақ уақыт идиопат. (генуинді) және
симптомат. деп бөлген. Эпилепсия туралы алғашқы деректер Гиппократ
еңбектерінде “қасиетті ауру” деген атпен, әр түрлі себептермен туындайтын
бас миының ауруы ретінде айтылған. Әбу Әли ибн Сина ұстамалы аурудың
клиник. көріністері мен емін толық сипаттап жазған. Эпилепсия белгілі бір
мерзімде қайталанып, науқас есінен танады, кейде тұнжырап, мінезі өзгеріп,
ой-қабілеті төмендейді. Эпилепсия ауруының себебі әлі толық анықталмаған.
Көбінесе, сәби құрсақта жатқанда не туылғаннан кейін миында ісік
болуынан, ми шайқалғаннан немесе қабынуынан, мидың әр түрлі
ауруларынан (менингит, арахноидит, арахноэнцефалит), т.б. жағдайлардан
болады. Сондай-ақ әке-шешесі маскүнем болса, олардың балаларының да
Эпилепсияға шалдығуы мүмкін. Кейде бұл ауру тұқым қуалайды. Эпилепсия
10 – 15 жастағы балаларда байқалады. Ауру ұстар алдында адамның басы
ауырып, мең-зең болады, қолы дірілдеп, көзі қарауытады, бір жерді шыр
айналып, айқайлап, есінен танып құлайды. Аузынан көбігі ағады, басын
соғып, тілін шайнайды. Денесі сіресіп, көгеріп қатып қалады да, бірнеше
секундтан кейін басын соққылап, селкілдей бастайды. Бұдан кейін науқас
адам біразға дейін есін жия алмай, ұйықтап кетеді. Оянғанда не істеп, не
қойғанын білмейді. Кейде ауру жеңіл ұстап, селкілдемей-ақ есінен танып
құлайды, ұстама тез басылады.
ОЖЖ немесе ПЖЖ ауруларының салдары ең ауыр
болып табылады. Органдар мен ми арасындағы
байланыстың бұзылуы немесе негізгі басқару
органдарының (ми мен жұлын) жұмысындағы
патологияға байланысты адамда паралич болуы
мүмкін, көру, сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін
жоғалтуы мүмкін, тиісті әлеуметтік мінез-құлық
ҚОРЫТЫНД әдеттері жойыла алады немесе өлуі мүмкін.
Жүйке жүйесі ауруларының салдары жеңіл және
Ы. ауыр болуы мүмкін. Ауыр асқынулардың көпшілігі
әлсіз иммунитеттің, витаминдердің,
минералдардың, ферменттердің созылмалы
жетіспеушілігінің аясында қалыптасады. Демек,
жүйке патологиясының дұрыс алдын-алу үшін,
әсіресе 50 жастан асқан топта, күнделікті
витаминді-минералды кешендерді қабылдау
қажет.
ПАЙДАЛАНҒАН GOOGLE.KZ
ӘДЕБИЕТТЕР. WIKIPEDIYA.KZ
Биохимия, Сеитов З.С.

Ұқсас жұмыстар

Бүйрек үсті безі

Зат алмасудың типтік бұзылу патологиясы

Жануарлар патологиясы пәні, мазмұны мен міндеті және даму тарихы

Патогенез

Өткізгіш жүйенің жасушалары және жүрек аурулары

Жылу реттеу патологиясы

Жүйке жүйесінің ақаулары

Ас қорыту жүйесі мен зәр шығару жүйесінің патологиясы

Балалардың денсаулық топтары және оларды анықтаудың критерийлері

Әйелдер консультациясы және отбасын жоспарлау

Пәндер