Жалпы тіл білімі: зерттеу нысаны, пәні және даму тарихы

Жалпы тіл білімінің дамуы

Жалпы тіл білімі пәніне кіріспе

Жалпы тіл білімі - тіл ғылымының бір бөлімі.

Жалпы тіл білімінің нысаны мен пәні

Жалпы тіл білімінің 3 бөлімі

Көне заманнан қазіргі кезге дейінгі лингвистикалық көзқарастар, мектептер, әдіс-тәсілдер тарихы

Тілдің табиғаты, дыбыс тілінің шығуы, тілдің ішкі құрылымы мен жүйесі, қызметі, тілдің дамуы (глоттогоника), таңбалық сипаты, тіл және қоғам, ой-сана т. б. қатынасы

Философиялық; жалпы ж/е жеке ғылыми

Тіл білімі ғылымының тарихы қай кезеңнен басталады?

1) көзқарас

Түркі тіл білімінің даму кезеңдері түркітану ғылымында Алтай дәуірінен болжанылады, келесі кезеңі б. з. б. І - ІІІ ғасырды қамтитын ғұн дәуірі, сондай-ақ көне түркі дәуірі деп б. з. Ү-ҮІІІ ғасырлары көрсетіледі. Түркі тілдерінің жазба ескерткіштері б. з. Ү ғ. болған. Алайда тюрколог-ғалым А. С. Аманжоловтың зерттеуі бойынша, түркі жазуы осы көрсетілген уақыттан мың жарым жыл бұрын пайда болған және көне шумер және алтай тілдері өзара туыс деген пікірді айтады

Тіл білімінің дербес ғылым ретінде қалыптасуы ХІХ ғ. І ширегі

2-көзқарас

Тіл білімі тарихын кезеңдерге бөлу

2 принципі

Тарихи жыл санау дәуірлері бойынша

Лингвистикалық мектептер мен әдіс-тәсілдер, бағыттарға негіздеп бөлу

1) Ежелгі заман лингвистикасы, б. з. -дың Ү ғасырына дейін;

2) Орта ғасыр лингвистикасы, б. з. Ү - ХҮ ғ. ;

3) Қайта өрлеу дәуірінің

Лингвистикасы, ХҮ - ХҮІІІ ғ. ;

4) ХІХ ғ. лингвистикасы;

5) ХХ ғ. лингвистикасы.

Көне философиялық кезеңнен - ХҮІІІ ғ. тіл біліміне дейін;

Салыстырмалы-тарихи т. б. - тіл философиясы, ХҮІІІ соңы- ХІХ басы ғғ. ;

Логикалық ж/е психологиялық бағыттар ХІХ ғ. ортасы;

Неограмматизм ж/е т. б. -гі әлеуметтік бағыт, ХІХ соңы -ХХ ғ. басы;

Құрылымдық лингвистика, ХХғ. ;

Функционализм, ХХ ғ. ІІІ ширегі;

Когнитивтік лингвистика, ХХ ғ. соңы

М. Қашқаридің тіл біліміне қосқан үлесі

Тілдің шығуы туралы теориялар: ХҮІІІ ғ. философтары

Тіл білімі лингвистика (грек linqua-тіл), тіл және оның даму заңдары туралы ғылым. Тіл білімінің зерттеу нысанасы - тіл. Тіл - адамның табиғи тілі. Тіл-таңбалар жүйесі. Тіл - қоғамның ең маңызды байланыс құралы. Әрбір тілдің дыбыс жүйесі, сөздік құрамы және грамматикалық құрылысы болады. Осыдан келіп тіл білімінің салалары шығады.

Тіл білімінің салалары: фонетика, лексика, грамматика (сөзжасам, морфология және синтаксис) стилистика. Тілдің әр түрлі жақтары: дыбыс жүйесі, сөздік құрамы, грамматикалық құрылысы бір-бірімен тығыз байланыста болады.

Тіл білімінің ғылымдар жүйесінде алатын орнын және оның басқа ғылымдармен байланысын жете түсіну үшін, қазіргі замандағы ғылымның сипаты туралы мәселеден хабардар болу өте-мөте қажет. Қазіргі заманда бір жағынан, ғылымның бұрын болмаған жаңа салалары жасалып, ғылымда диференциация процесі жүріп жатса, екінші жағынан, екі немесе бірнеше ғылымның өз ара түйіскен жерінен сол ғылымдардың бәріне ортақ, бәріне бірдей қатысты проблемаларды бірлесе зертейтін дербес ғылыми дисциплиналар жасалып, ғылымда интеграция процесі жүріп жатыр. Ғылым атаулының осылайша даму барысында тіл білімі де басқа көптеген ғылымдармен байланысқа түсіп, солармен қанатаса дамып келеді. Ол, ең алдымен, қоғамдық ғылымдармен тығыз байланысты. Бұлай болатыны мынадан: тіл білімі тілді қоғамның тууымен бірге туып, қоғамның дамуымен бірге дамитын қоғамдық құбылыс ретінде, қоғам мүшелерінің пікір алысу, қатынас жасау құралы ретінде қарастырады.

Тіл білімі

этногрфия

Археология

Тіл білімінің теориялық мәні - тіл ғылыми тұрғыда зерттелінеді, соның нәтижесінде тілдің табиғаты, оның даму заңдылықтары айқындалады, ондағы тілдік категориялар сараланады.

Ұқсас жұмыстар

Жалпы тіл білімі: зерттеу нысаны, салалары және ғылымдараралық байланысы

Тіл білімі: негізгі ұғымдар, зерттеу объектісі және салалары

Педагогикалық психология: пәні, даму тарихы және зерттеу әдістері

Тіл білімі: табиғаты, құрылымы және тарихи дамуы

Жануарлар патологиясы: пәні, мазмұны, міндеттері, даму тарихы және жалпы нозология

Тіл білімі және оның негізгі салалары

Физиология: пәні, негізгі бөлімдері, зерттеу әдістері және даму тарихы

Тіл білімі: теориясы, салалары және ғылымдармен байланысы

Әлеуметтік лингвистика: нысаны, пәні және негізгі ұғымдары

Нейропсихология: қалыптасу тарихы, зерттеу пәні мен объектісі және қазіргі даму бағыттары

Пәндер