Меншікжәне әлеуметтік - экономикалық қатынас

Презентация қосу

Меншікжәне әлеуметтік-
экономикалық қатынас

ОРЫНДАҒАН-ОМАРБЕКОВА АРУЖАН
МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ – БЕЛГІЛІ БІР ТАУАРЛАРҒА МАТЕРИАЛДЫҚ
ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС ИГІЛІКТЕРДІҢ ТИІСТІЛІГІН
БЕКІТЕТІН ЖӘНЕ ОСЫ ҚҰҚЫҚТАРДЫ ҚОРҒАЙТЫН ЗАҢ
НОРМАЛАРЫНЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ.

Меншік – белгілі бір материалдық игілікті иелігіне алу үшін адамдар арасындағы қатынас.
Меншіктің экономикалық мазмұны өндірістік қатынастар жиынтығы, яғни өндіру, бөлу,
айырбастау және тұтыну арқылы көрсетіледі. Меншіктің құқықтық мазмұны меншік иесінің
табыс пен қауісіздікті иелену, пайдалану, басқару құқығы.
Меншік субъектісі – меншік қатынастарының активті жағы, яғни меншік
объектісін иелену құқығы.

МЕНШІК ОБЪЕКТІСІ - МЕНШІК ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ПАССИВТІ ЖАҒЫ,
ЯҒНИ ТАБИҒАТ, ЗАТТАР, ЭНЕРГИЯ, МҮЛІКТЕР, АҚПАРАТТАР Т.Б. МЕНШІК
ОБЪЕКТІСІ МЕН СУБЪЕКТІСІ АРАСЫНДАҒЫ ҚАТЫНАС ИЕЛІК ЕТУ,
ПАЙДАЛАНУ, БИЛІК ЕТУ, ЖАУАПКЕРШІЛІГІ БІР УАҚЫТТА ҚҰҚЫҚТЫҚ,
ЗАҢДЫҚ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯМЕН БАЙЛАНЫСТЫ
Нарықтық эканомикадағы меншік формаларының түрлері

МЕНШІК ФОРМАСЫ – ОЛ КРИТЕРИИ, МЕНШІК СУБЪЕКТІСІ БЕЛГІСІ БОЙЫНША МІНЕЗДЕЛЕТІН, ЯҒНИ МЕНШІК
ОБЪЕКТІСІНІҢ ТҮРЛІЛІГІ СУБЪЕКТ ТАБИҒАТЫМЕН БІРІГУІ. МЕНШІК ФОРМАЛАРЫНЫҢ КЕЛЕСІ ТҮРЛЕРІ БАР:

А) ЖАЛПЫ ХАЛЫҚТЫҚ;

В) МЕМЛЕКЕТТІК;

С) КОЛЛЕКТИВТІК;

Д) ҮЛЕСТІ БІРІККЕН;

Е) ИНДИВИДУАЛДЫ ЖӘНЕ Т.Б.
Бұл меншік формаларының барлығын топтап екі типке бөлуге болады: мемлекеттік және жеке. Мемлекеттік
меншік – меншік типі, мемлекеттік секторда орналасқан кәсіпорын, ұйым, орталық және жергілікті басқару
органдары арқылы мемлекет меншігін басқару. Мемлекеттік меншік екі формада болады: 1. Мемлекеттік, 2.
Муниципалдық

Жеке меншік – ол меншік қатынастары, экономикалық тұлға басқа тұлғаларға тәуелсіз меншігіне билік ету және
иеленуі. Қазақстанның нарықтық экономикаға өту кезеңінде мемлекеттік меншік эффективті болған жоқ.
Нарықтық экономиканың құрылуы Қазақстандағы меншік қатынастарын өзгертті. Ол жекешелендіру және
мемлекетсіздендіру жолдарымен жүзеге асты.

Мемлекетсіздендіру – мемлекеттік кәсіпорындардың шаруашылық басқару қызметтерін толығымен
шаруашылық субъектісіне берілуі. Жекешелендіру – заңды және жеке тұлғалардың мемлекеттік меншікті
мемлекеттен сатып алуы, сонымен қатар мемлекеттік кәсіпорын және ұйымдарды мемлекетсіздендіру жолымен
акционерлік қоғамдардың акцияларын сатып алу.
Мемлекетсіздендіру және жекешелендірудің негізгі бағыттары:

- жеке жобалар бойынша ірі және уникалды мүліктік комплекстерді жекешелендіру;

- орта кәсіпорындарды жалпы жекешелендіру;

-кіші жекешелендіру, шағын сауда кәсіпорындарын, коммуналды шаруашылықтар, тұрмыс және сервис көрсету орталықтарын аукцион,
конкурстар арқылы сату.

Жекешелендіру мүдделері:

- Жеке меншік топтарын құру;

- Бәсекелес ортаны құру;

- Кәсіпорныдардың тиімділігін арттыру;

- Экономиканың монополиясыздандырылуына жәрдемдесу;

- Шетел инвесторларын тарту;

Ұқсас жұмыстар

Мүмкіндіктері шектеулі балаларға әлеуметтік - педагогикалық көмек көрсету

Экономикалық жүйе: мәні, элементтері, даму сипаты

Қоғам дамуының сатылары

Экономика

Халықаралық қатынас

Отбасы ертеректен келе жатқан институттардың бірі

Әлеуметтік топтар, қатынастар

Әлеуметтік институттың түрлері

Қазіргі заманғы отбасының негізгі типтері

Қоғамдық құрылымдар

Пәндер