Меншік құқығы мен меншік формалары: мемлекеттік меншік және жекешелендіру үдерісі

Скачать

Орындаған-Омарбекова АРУЖАН

Меншік және әлеуметтік- экономикалық қатынас

Меншік құқығы - белгілі бір тауарларға материалдық және материалдық емес игіліктердің тиістілігін бекітетін және осы құқықтарды қорғайтын заң нормаларының жиынтығы.

Меншік - белгілі бір материалдық игілікті иелігіне алу үшін адамдар арасындағы қатынас. Меншіктің экономикалық мазмұны өндірістік қатынастар жиынтығы, яғни өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну арқылы көрсетіледі. Меншіктің құқықтық мазмұны меншік иесінің табыс пен қауісіздікті иелену, пайдалану, басқару құқығы.

Меншік объектісі - меншік қатынастарының пассивті жағы, яғни табиғат, заттар, энергия, мүліктер, ақпараттар т. б. Меншік объектісі мен субъектісі арасындағы қатынас иелік ету, пайдалану, билік ету, жауапкершілігі бір уақытта құқықтық, заңдық және экономикалық категориямен байланысты

Меншік субъектісі - меншік қатынастарының активті жағы, яғни меншік объектісін иелену құқығы.

Меншік формасы - ол критерии, меншік субъектісі белгісі бойынша мінезделетін, яғни меншік объектісінің түрлілігі субъект табиғатымен бірігуі. Меншік формаларының келесі түрлері бар: А) жалпы халықтық; В) мемлекеттік; С) коллективтік; Д) үлесті біріккен; Е) индивидуалды және т. б.

Нарықтық эканомикадағы меншік формаларының түрлері

Бұл меншік формаларының барлығын топтап екі типке бөлуге болады: мемлекеттік және жеке. Мемлекеттік меншік - меншік типі, мемлекеттік секторда орналасқан кәсіпорын, ұйым, орталық және жергілікті басқару органдары арқылы мемлекет меншігін басқару. Мемлекеттік меншік екі формада болады: 1. Мемлекеттік, 2. Муниципалдық

Жеке меншік - ол меншік қатынастары, экономикалық тұлға басқа тұлғаларға тәуелсіз меншігіне билік ету және иеленуі. Қазақстанның нарықтық экономикаға өту кезеңінде мемлекеттік меншік эффективті болған жоқ. Нарықтық экономиканың құрылуы Қазақстандағы меншік қатынастарын өзгертті. Ол жекешелендіру және мемлекетсіздендіру жолдарымен жүзеге асты.

Мемлекетсіздендіру - мемлекеттік кәсіпорындардың шаруашылық басқару қызметтерін толығымен шаруашылық субъектісіне берілуі. Жекешелендіру - заңды және жеке тұлғалардың мемлекеттік меншікті мемлекеттен сатып алуы, сонымен қатар мемлекеттік кәсіпорын және ұйымдарды мемлекетсіздендіру жолымен акционерлік қоғамдардың акцияларын сатып алу.

Мемлекетсіздендіру және жекешелендірудің негізгі бағыттары:

- жеке жобалар бойынша ірі және уникалды мүліктік комплекстерді жекешелендіру;

- орта кәсіпорындарды жалпы жекешелендіру;

- кіші жекешелендіру, шағын сауда кәсіпорындарын, коммуналды шаруашылықтар, тұрмыс және сервис көрсету орталықтарын аукцион, конкурстар арқылы сату.

Жекешелендіру мүдделері:

- Жеке меншік топтарын құру;

- Бәсекелес ортаны құру;

- Кәсіпорныдардың тиімділігін арттыру;

- Экономиканың жәрдемдесу;

- Шетел инвесторларын тарту;

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс