Қысқа және ұзақ мерзімді міндеттемелер: анықтамасы, түрлері және есепке алу мен аудит

Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді міндеттемелер.

Орындаған-Омарбекова Аружан

Тексерген-Алия Айтанаева

Топ-233 есеп және аудит

Міндеттеме (liabilities) - бұл анықталған іс бойынша орындаудың міндеттері немесе қарызы. Міндеттеме алдыңғы мерзімде пайда болған субъектілердің берешектері. Оны өтеу кезінде экономикалық табыстарды алып келетін ресурстардың мекемеден кетуне алып келеді

Ұзақ мерзімді міндеттеме - бұл зайым алушының балансының нақты датасынан бір жылдан астам төлем мерзімі бар міндеттеме. Ұзақ мерзімді міндеттемелер арасына ұзақ мерзімді несиелерді, мерзімі ұзартылған салықтарды, ұзақ мерзімді кредиторлық берешекті қатыстырады.

Ұзақ мерзімді қарыздық міндеттемелерді шығаруда шешім қабылдаған кезде компания басшылығы акциялармен салыстырғанда ұзақ мерзімді қарыздық міндеттемелердің артықшылықтарын қарастырады.

1. Акционерлер бақылауы (shareholder control) . Иелердің дауыс беру облигацияларының жоқтығына қарамастан, акционерлер компания бақылау құқығын жоғалтпайды. 2. Салықтық эффект (tax effects) . Көптеген мемлекеттерде қарыздық

міндеттемелер пайыздары табыс салығын есептегенде шегерімге жатқызылады, ал

акционерлер девиденттеріне ондай жеңілдіктері жоқ.

Қаржылық левередж (financial leverage) . Бұл меншікті капиталдың

заемдық қаражаттарды тартқаннан өсімін айтады. Егер компания өз активтерин

қолданып міндеттемелерге төлейтін пайыздардан қарағанда көбірек ақша тапса,

айырмасы компания капиталы мен акционерлер табысын ұлғайтады

Қысқа мерзімді міндеттемелердің түрі қысқа мерзімді банк несиелері бір жылға дейінгі мерзімге беріледі. Яғни, есепті жылдың соңына дейін берілетін несиелер жатады, мәселен артылып жөнелтілген өнімдер мен тауарлар үшін, ол нақты құжат айналым уақытына тең болғандықтан, 30 күннен аспауға тиісті. Шаруашылықтың қысқа мерзімге банктен несие алуға ғана емес, сондай-ақ банктен тыс мекемелерден осындай мерзімге займдар алуына да құқық берілген.

Алынған қысқа мерзімді несиелердің, займдардың ұйымның есепті

Алынған қысқа мерзімді несиелердің, займдардың ұйымның есепті кезеңге жасаған балансында дұрыс көрсетілгендігіне аудит жүргізгенде, аудитор алдымен мынадай мәселелерді анықтап алуға тиісті:

- несие қандай мақсатқа жұмсалған және бұл мақсаттардың несие алу

шартының талаптарына сәйкестігін;

- несиені қамтамасыз етуге немесе кепілдік құрамына енген ұйымның

активтерін;

- несиенің толық және дер кезінде сөндірілгендігін (банк көшірмесі

бойынша) ;

- жасалған шартқа сәйкес несиеге қойылған пайыздардың дұрыс

төленгендігін;

несие қойылған пайыздың өнімінің (жұмыс, қызмет) өзіндік құнына

дұрыс ендірілу ережелерінің сақталғандығын;

- басқа мекемелерден, ұйымдардан алынған займның заңдылығын және

негізділігін, олардың уақытылы толық және дер кезінде сөндірілгендігін;