Тәуекелді басқару әдістерін таңдау

Презентация қосу

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университеті

Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелділіктің ұғымы мен
түрлері

Орындаған : Жаратылыстану институты
туризм мамандығының 1-курс студенті
Сағат Жазира Ерғанатқызы
ЖОСПАР

1.Кәсіпкерлік қызмет
2.Кәсіпкерліктегі
тәуекелділіктің
ұғымы мен түрлері
3.Қорытынды
• Кәсіпкерлік қызмет тәуекелсіз жүзеге асырылуы мүмкін емес.
Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде тәуекелге барады
және қабылданатын басқару шешімдерінің салдарлары жауап
береді.
• Тәуекел – жоспарланған табыс көлемін ала алмау, зияндар мен
жоғалтулардың туындау ықтималдылығы. Басқаша айтқанда,
қолайсыз жағдайлармен, экономикалық қызмет шарттарының
кездейсоқ өзгеруімен байланысты күтілген табысты, ақшалай
қаражаттарды, мүлікті және басқа да ресурстарды жоғалту
қаупінің туындауы. Ал кәсіпкерлік тәуекел деп белгіленген
ісшаралар іске аспаған, сондай-ақ, басқару шешімдерін қабылдау
кезінде қателіктер жіберілген жағдайда
кәсіпкердің зиян шегу ықтималдылығын айтамыз.
• Тәуекел – таңдау жасау кезінде айқынсыздықты
болдырмаумен байланысты қызмет , яғни
айқындалған мақсаттан ауытқулар мен
сәтсіздіктерді, қалаған нәтижелерге жету
ықтималдылығын сандық және сапалық бағалау
мүмкіндігі туындайды.
Тәуекел түсінігінде мынадай
элименттерді бөліп көрсетуге болады :
Анықталған мақсаттардан ауытқу мүмкіндігі;
Қалаған нәтижелерге жету ықтималдығы;
Алға қойылған мақсатқа жетуде сенімділіктің
болмауы;
Айқынсыздық жағдайында тандалған
баламаларды жүзеге асырумен байланысты
материялдық және басқа да жоғалтулардың
туындау мүмкіндігі.
Тәуекел және айқынсыздық түсініктерінің
қарым- қатынасына назар аудару керек. Бұл
түсініктердін ара-жігін ажыратып алу қажет,
өйткені тәуекел белгісіз оқиғалардың туындау
ықтималдылығын алдын ала бағалау мумкін
емес болған кездегі жағдайды сипаттайды.
Мысалы, форс-мажорлық міндеттерлерді
айқынсыздыққа жатқызуға болады
Айқынсыздық жағдайының туындау
себептерін үш топқа бөліп
қарастыруға болады:
Білместік – бұл сыртқы кәсіпкерлік орта туралы
білімдердің жеткіліксіздігі.
Кездейсоқтық – болашақтағы оқиғаны
болжаудың өте күрделі екендігімен байланысты
анықталады.
Қарсы әрекет деп сол немесе өзге оқиғалардың
кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін қиындатқан
кездегі жағдайды айтамыз.
Тәуекелдерді жіктеу қандай да бір белгілер
мен өлшемдер негізінде оның көптеген түрлерін
жүйелеуді білдіреді. Тәуекелдін әртүрлі белгілері
бойынша жіктелуін келесі кестеден көруге
болады.
• Кәсіпкерлік тәуекел - өнімдерді
тауарларды, қызмет көрсетулерді
өндірумен, оларды өткізумен, тауар-
ақша және қаржы операцияларымен,
коммерциямен байланысты кез келген
қызмет түрінде пайда болатын
әлеуетті мүмкін қауіптілік,
ресурстарды ықтимал жоғалтулар. Ол
ресурстардың күтпеген, есептелмеген
шығыны ретінде немесе ресурстарды
ұтымды пайдалануға есептелген
нұсқамен салыстырғандағы табысты
ала алмауы ретінде сипатталады.
Тәуекелділіктің
бірнеше түрі бар

коммерциялық
нарықтық

өндірістік инвестициялық
қаржылық
• Өндірістік тәуекел. Бұл өнімді өндірумен
және оны өткізумен байланысты. Бұл
тәуекелге өнімнің белгіленген көлемінің
өзгеруі және өткізу қарқыны,
материалдық және еңбек шығындарының
артық жұмсалуы. Нарықтағы баға
деңгейінің кемуі, брак, рекламация т. б.
себептер тікелей ықпал жасайды
• Коммерциялық тәуекел – бұл
кәсіпкердің сатып алған өнімді нарықта
өткізуінде пайда болады. Коммерциялық
келісім жағдайында бағаның төмендеуін,
тауар өткізуде кездесетін қосымша
шығындарды ескеру керек.
• Қаржылық тәуекел – қаржылық
кәсіпкерлік ісінде кездеседі. Мысалы,
қаржылық келісім тәуекелділік
шарттасушылардың бір жағының
төлем қабілеттілігінің кемдігінен пайда
болуы, т. б.
• Инвестициялық тәуекел – бұл
кәсіпорынның өзінің және сатып алған
құнды қағаздарының құнсыздануы
арқылы болуы мүмкін. Нарықтық
тәуекел – бұл ұлттық ақша бірлігінің
нарықтағы процент ставкасының
немесе шет ел келісім
• Нарықтық тәуекел - ең таңқаларлық
қаржылық тәуекелдердің бірі.
Нарықтық тәуекел - бұл инвестор
тартылған қаржы нарықтарының
жалпы көрсеткіштеріне әсер ететін
факторлардың әсерінен жоғалту
мүмкіндігі. Нарықтық тәуекелді
жүйелік тәуекел деп те атайды.
• Кәсіпкерлік тәуекелді туындататын
факторлар Кәсіпкерліктегі тәуекел
бірқатар факторлардың болуымен
байланысты, яғни жоғалтулардың
туындау ықтималдылығын
жоғарылата отырып, сол немесе өзге
іс-әрекеттерді туғызатын шарттармен
сипатталады. Мұндай шарттар
кәсіпкердің өзінің белгілі бір іс-
әрекеттері нәтижесінде кәсіпкерлік
құрылымдардың ішкі қызмет
сферасында, сондай-ақ бизнесті
қоршаған ортаның, яғни мемлекеттік
органдардың, жабдықтаушылардың,
• Компанияларды қаржылық тәуекелінің
деңгейіне әсер ететін негізгі факторлар

Обьективтік Субьективтік

- еліміздің экономикалық Копаниялардың
даму деңгейі; -
Макроэкономикалық
қаржылық
көрсеткіштердің динамикасы; стратегиясының негізгі
- еліміздің инфляциялық өсу параметрлері; - мүмкін
қарқыны; - қаржы болатын тәуекелдің
нарығындағы жеке саясатына менеджерлер
сегменттердің бәсекелестік меншік иелерінің
деңгейі; - компаниялардың көзқарастары; - меншікті
қаржылық қызметін капиталдың көлемі; -
мемлекеттік реттеудің пайдаланылатын капиталдың
сипаты; - форс-мажорлық құрамы; - Қаржы
менеджерлерінің біліктілік
топтардың факторлары. деңгейі.
• Қаржылық тәуекелдің түрлері
• Инфляциялық тәуекел
- • Салықты тәуекел

• Несие тәуекелі
- • Депозиттік тәуекел

• Валюталық тәуекел
- • Инвестициялық тәуекел

• Пайыздық тәуекел
- • Бизнес тәуекел
• Кәсіпкерлік тәуекелді бағалау әдістері
Кәсіпорынның тәуекелдерін бағалаудың негізгі
әдістері болып статистикалық әдістер есептеледі.
Олардың ішіндегі перспективалы әдіс қаржылық
тәуекелдерді факторлық талдау (факторлық жүйе
моделін қолдану) болып табылады. Мысалы,
диверсификацияланған инвестициялық тәуекелді
инвестиция объектісінің даму перспективаларының
баржоқтығы бойынша, бәсекелестік деңгейі,
тапсырыстар саны, келісілген шарттар саны
бойынша, ал диверсификацияланбаған – несиелер
бойынша пайыздық мөлшерлемелер, инфляциялық
күтілімдер, ел экономикасының дамуының жалпы
беталыстары бойынша бағаланады.
• Тәуекелдерді басқару әдістері
Тәуекелді басқару дегеніміз –
тәуекел факторларын
бейтараптандыру және талдау
әдістерінің жиынтығы. Тәуекелді
басқару үрдісін 6 сатыға бөлуге
болады: 1) Мақсатты анықтау 2)
Тәуекелді айқындау 3) Тәуекелді
бағалау 4) Тәуекелді басқару
әдістерін таңдау 5) Таңдалған
әдісті қолдану 6) Нәтижелерді
бағалау
Кәсіпкерлік тәуекел, яғни кәсіпкердің өз тәуекеліне кәсіпкерлік
қызметті жүзеге асыруы болып табылады. Мүліктің кездейсоқ
жойылуы тәуекелін оның меншік иесі иеленеді, құрылыс
обьектілерінің жойылу тәуекелін ереже бойынша мердігерге
жүктелген, кәсіпкердің жауапкершілігі тәуекелі шарт бойынша
тараптарға тиесілі. Кәсіпкерлік тәуекел туралы сақтандыру
заңдарында айтылған. ҚР Азаматтық Кодексінде кәсіпкерлік тәуекелді
сақтандыру шартын бекіту мүмкіндігін қарастырады, кәсіпкерлік
қызметтегі шығын тәуекелі кәсіпкерлердің контор агенттері
міндеттемелерінің бұзылуынан немесе кәсіпкерлерге байланысты
емес шарттардың өзгеруі, сондай-ақ күтілген табысты ала алмай қалу
мүмкіндігі, тәуекелі түсіндіріледі.
Кәсіпкерлік тәуекел – жоспарланған немесе күтілген ол нәтижені
алмау ықтималдылығы болып табылады. Кәсіпкер пайда алмау
тәуекеліне ие, сонымен қатар тапсырыс берілген жоба немесе
обьектіні алмау мүмкіндігі және инвестиция-
лық тәуекелге ие

Ұқсас жұмыстар

Кәсіпкерлік қызметтегі қауіптер

Тәуекелді бағалау

Кәсіпкерлік тәуекелді талдау және басқару

Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдер

Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдер жайында

Тәуекелдерді басқару әдістері

КӘСІПКЕРЛІК ТӘУЕКЕЛДІ БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ

Инвестициялық тәуекел

ТӘУЕКЕЛ ДӘРЕЖЕСІ

Кәсіпкерліктегі тәуекел менеджменттің негіздері

Пәндер