Аурудың өрбуі

Презентация қосу

ҚAЗAҚCТAН PECПУБЛИКACЫНЫҢ AУЫЛ ШAРУAШЫЛЫҒЫ МИНИCТPЛІГІ
«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ»
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ

Ветеринария факультеті
“Биологиялық қауіпсіздік” кафедрасы

Тақырыбы: Табиғи –ошақты және антропозоонозды нематодоздар:
филяридоздар, депатолонематоз және дранкункулез.

Дайындаған: Жұмахан Н
Тобы: ВМ-505
Тексерген: Усмангалиева С.С
ФИЛЯРИИДОЗДАР (FILARIIDOSIS)
• Филяриидозы – Нематодоздар топтамасына жататын тропикалық
биогельминтоз Filariidae – жұмыр құрт паразиттер тұқымдасы. Адамдарда 10-ға
жуық түрі паразит болып, филяриазды тудырады. аурулар топтары кіреді
(вухерериоз және бругиоз, лоаоз, онхоцеркоз, депатолонематоз және т.б.)
қоздырғыштар трансмиссивті жолмен беріледі және ауру ағымы созылмалы түрде
жүретінімен сипатталады . кейбір аудандарында, жылқыньга бек ауруының
алғашқы белгілері наурыздьга аяғы мен көкектің басьгада-ақ көріне бастайды.
дертке шалдыққан масалым ауырған мал саны біртіндеп азаяды да, қарашаның
кірісінде сарқылады. Қьістажылқы арасынан парафиляриоз шықпайды. Бекімен
жылқы көбіне- се қүнан-дөнен жасынан залалдана бастайды, жасы үлғайған сайьга
дертке шалдыққан мал саны көбейе береді, ал кәрі жылқылар жап-пай дертке
душар болады. Өрістегі жылқыға қарағанда, арық және жүмысқа көп •
Аурудың клиникасы лимфа түйіндердің үлкеюі, орхоэпидидимит, әйелдерде –
мастит, хилурии немесе лимфурии. Асқынған түрінде төменгі бөліктің (аяқтардың),
сирегірек қолдардың және жыныс ағзаларда ісіктің пайда болуы байқалады
Аяқтары үлкен өлшемдерге жетеді және аяқ терісінің зақымдалуы, кейде оларды
салмағы 4-9 кей кездері 20 кг-ға дейін жетеді.
Қоздырғышы – Filariidae тұқымдасына жататын әртүрлі гельминттер – ақ жіп
тәрізді паразиттер, ұзындығы 20-100 мм. Паразиттер адамның қанында,
лимфалық жүйелерде және ұлпаларда тоғышарлық етеді. Ұрғашылары тірі
балаңдар туады (микрофилярии).
•Вухерериоздың қоздырғышы – Wuchereria bancrofti, алғаш Бэнкрофт 1877 ж.
тапқан, ал ауруды сипаттаған 1867 ж Вухерер болды. Міне осыдан
қоздырғыштың атауы және нозологиялық формасы.
•Бругиоздың қоздырғышы – Brugia malayi, алғаш 1927 жылы Бруг тапқан,
осыдан аурудың аты (син.: малайский вухерериоз).
• Екі гельминтте жіп тәрізді аяқ жағының жіңішкеруімен сипатталады.
•Емі
•Филяриотоздар кезінде емді жүргізу алдын алу шараларымен бірге
жүргізіледі. Дитразин (син.: карбамазин, локсуран); диэтилкарбамазин
(дитразин, гетразин) қолданылады. Емдеу курсын бірнеше айлардан соң
қайталайды.
•Дегельминтизацияны тек қана ауру малдарда емес, сонымен қатар
эндемиялық аймақта тұратын жергілікті жүргізіледі.
•Эпидемиологиялық бақылау және профилактикасы.
•- тасымалдаушылардың биологиясын біліп олардың көзін жою;
•- тұрғындарды тасымалдаушылардан қорғау;
•- тұрғындардың қанын микрофилярийға массалық тексеру;
•- инвазияланған адамдарға дегельминтизация жүргізу.
Дипеталонематоз (акантохейлонематоз) – лимфостаз, артритпен, сірлі
қабықтың қабынуымен, аллергиямен сипатталатын трансмиссивті табиғи
ошақты қоздырушысы трансмиссивті филяриятоздар тудыратын
антропозоонозды биогельминтоз.

•Қоздырушысы– Acanthocheilonema (син. Dipetalonema) perstans(негізгі
қоздырғышы) және A. streptocerca.

• Аурудың негізгі белгісі - бас айналу, ауырсыну, аяқтардың ісінуі,
есекжем, жыныс мүшелердің ісінуі және гепатоспленомегалияболып табылады.
Айқын терілік қышыну, папулезді бөртпелер, экзантема белгісімен байқалатын
қайталанбалы қызба, ұма мен беттердің ісінуі.

• Аурудың байқалу себебі – гельминттердің зат алмасу нәтижесінде қорыту
өнімдерінің салдарынан сенсибилизация байқалады.
Өсіп, өнуі. Аралық иесі Аейез туысына жататын масалар. Бүл
жәндіктер түйе қанымен бірге микродипеталонемаларды бірге
жүтады. Балаң қүрттар маса денесінде 10 күн аралығында өзде-
рінің инвазиялық жүқпалы сатысына жетеді. Зарарланған маса-
түрқы445 лар түйеге қайта шабуыл жасап, ауруды жүқтырады.
Түйе денесін- дегі дипеталонема қүрты 7 жылдай тіршілік ете
алады.Эпизоотологиясы. Гельминтоз Орта Азия мен Қазақстанда
кездеседі. Түйе ауруды жазда (маусым-шілде айлары) жүқтырады.
Қандағы микродипиталонемалардың саны тәулігіне бірнеше дүр-
олардың ең азы сағат 15-те, ал ең көоі-сағат кін өзгеріп түрады:
олардың ең азы сағат 15-те,20 мен сағат 23 аралығында болады.
Осы уақытта масалардың да үшуы өрши түседі. Әдетте бүл
дертке өзен аңғарларына жайылғантүйе шалдығатыны
байқалған.Аурудың өрбуі. Жүмьфқүрттар түйе қан тамырларын
жара-қаттап, орнықты (локалді) артериосклероз туындатады,
тромбтар пайда болады, қан агысы бүзылады. Соңында ауру
созылмалы эн- докардит және миокардитке айналады. Түйе өліп
те қалуы мүмкін.Сырт белгілері зерттелмеген.Өлекседегі
өзгерістер.
• ДРАКУНКУЛЕЗ (DRAKUNKLOSIS)
• Дракункулез (син.: ришта, нору) – нематодоздар табына жататын, теріасты
клетчаткасының зақымдалуымен (псевдофурункулы - ришта), паразиттік
антигеннің ағзада сенсибилизациялануымен сипатталатын антропозоонозды
биогельминтоз.
• Қоздырушысы – Dracunculis medinensis, ірі тірі туғыш нематод,
ұзындығы 32-120 см., ақ түсті, бас жағы кутикулярлы қалқанмен
жабдықталған, ауыз тесігі 48 сорғыштармен (ішкі жағы) және 4 сорғышы
екіден (сыртқы жағы), құйрығында жыныс ағзалары орналасқан. Гельминт
аталығы ұсақ 30 мм-ге дейін. Аналығының бүкіл денесі балаңқұрттармен
толған (10 млн-ға дейін).
Қоздырғышы - Rishta Dracunculus medinensis (Linnaeus, 1758),
Dracunculidae тұқымдасы, Camallanida отряды, Nematoda класы
мен түрі, Animalia патшалығы. Әйел ені 0,5-1,7 мм 32-120 см
жетеді; жіп тәрізді сүтті денесі бар. Бас ұшы кутикулярлық
қалқанмен жабдықталған, аузы 8 сопақшамен қоршалған.
Өңеш өте қысқа, ішектері рудиментті, анус жойылған. Дененің
каудальды ұшында тікенекті қосымша болады. Ұрықтанған
әйелде жатыр көптеген дернәсілдерге (10 миллионға дейін)
толы және бүкіл денені дерлік алады.
Дракункулоздың белгілері

Клиникалық көріністердің кезеңі инфекциядан кейін 9-14 айдан кейін
басталады. Әдетте дракункулоз аллергиялық реакциялардың
дамуымен (есекжем, қышу, астма ұстамасы, беттің ісінуі), бас айналу,
жүрек айнуы, құсу, безгегімен сипатталады. Гельминттің орналасқан
жерінде жұмсақ тіндердің жергілікті ісінуі, буындардың ісінуі,
аймақтық лимфаденит бар. Тері бетінде эритема және тығыз
инфильтрация аналық Риштаның болашақ шығу орнында жалпы
симптомдар дамығаннан кейін 8-10 күннен кейін пайда болады, содан
кейін көпіршік пайда болады. Бұл қуық лейкоциттер, эозинофилдер
және гельминт дернәсілдері бар сарғыш сұйықтықпен толтырылған.
Бірнеше күннен кейін қуық некротикалық массалардың бас тартуымен
және ойық жараның пайда болуымен ашылады. Аналық паразиттің
бас ұшы тері астынан пайда болады. Бұл процестер шыдамсыз қышу
мен жану ауруымен бірге жүреді, олар суық сумен байланыста
болғаннан кейін аздап басылады. Дәл осы факт дракункулозбен
ауыратын науқастарды су қоймаларына түсу арқылы ауыр белгілерден
құтқаруға мәжбүр етеді. Дененің зардап шеккен бөліктері суға
батырылған кезде, личинкалардың жаппай босатылуы және
резервуардың тұқымы болады.
Өршуі және клиникасы
• Дракункулездің негізгі өршуі организмде гельминт антигендерімен
организмнің сенсибилизациялануы мен ұлпалардың механикалық
жарақаттауынан болады. Жұқтырғаннан кейін 9-14 айдан соң аурудың
дамуы байқалады. Есекжем, әлсіздік, беттің ісінуі, демігу және асматимкалық
көріністер байқалады. Көбінесе паразиттердің мекен еткен орындарында
аллергиялық ісінулер 10 күннен 3 айға дейін байқалып тұрады.
• Аналықтарының бас аймағындағы теріде, диаметрі 2-7 см болатын терілік
элементтер (псевдофурункул) дамып, 5-7 күннен соң жарылып және гельминт
денесі (ришта) дамиды.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
•1. Паразитология және ауыл шаруашылық малдырының инвазиялық аурулары 480-
бет, Сабаншиев М.С, Алматы-2011
•2. Жануарлардың инвазиялық аурулары 211-бет, Сулейманова К.У Қостанай-2017
•3.Интернет желісі

Ұқсас жұмыстар

Дикроцелилоз

ӨКПЕГЕ ЖЕТКЕН ЛИЧИНКАЛАР ОНЫ ЗАҚЫМДАП

Жылқы стронгилезы

Паразитология және инвазиялық аурулар пәні

Гельминтозға қарсы шаралар. Тұяқтылар фасциолезі. Күйістілер дикроцилезі

Күйістілер және шошқа трихоцефалезін балау

Парамфистоматоз ауруынын балау, емі, және алдын алу

Жануарлардың филяриатоздары және оларға қарсы ветеринариялық- санитариялық шаралары

Паразитология және инвазиялық аурулары пәні

Тенуиколды цистицеркоз кезіндегі сойыс өнімдерін ВСС және санитарлық бағалау

Пәндер