Бактерия жасушасының сызбанұсқасы

БӨЖ Тақырыбы:

Вирустар, бактериялар және мтДНҚ геномы. ДНҚ-лы және РНҚ-лы вирустар

Вирустар

1. “Virus” латын сөзінен аударғанда “у” деген мағынаны білдіреді.

2. Бұл сөзді алғаш рет темекі теңбілі зиянкесін зерттеген орыс ғалымы Д. И. Ивановский 1892

жылы қолданады.

3. Вирустар тек тірі жасушаларда ғана өніп-өсіп тіршілік етеді.

4. Қазіргі кезде жылы қанды омыртқалыларды уландыратын 500-дей және өсімдіктерді уландыратын 300-ден астам вирустар белгілі.

Вирустарды зерттеу жұмыстары

р/с

Зерттеу жылдары

Зерттеген ғалыдар

Зерттеу салалары

1892

жыл

Д. И. Ивановский

(орыс ғалымы)

Темекі теңбілі ауруын тудыратын - вирустар

1897

жыл

Ф. Леффлер

(неміс ғалымы)

Ірі қара малда ящур ауруының себепкері вирустар

1898

жыл

М. Бейерник

(голландия ғалымы)

Осы тәжірибелерді қорытындылады

“сүзілетін вирустар”

1898 жылы

Н. Ф. Гамалея

(орыс микробиологы)

Топалаңды қоздыратын бактерияларды ерітіп жіберетін бактериофаг

1915 жылы

Ф. Туорт

(ағылшын)

Бактериофагтарды зерттеді

1917 жылы

Ф. д Эрелль

(канадалық бактериолог)

Іш сүзегін ерітіп жіберетін бактериофаг

1935 жылы

У. Стенли

(американдық ғалымы)

Темекі теңбілі вирустары шоғырланған кристалдар

Вирустардың пішіндері мен өлшемдері

Вирустардың ұзындығы

20 нм-ден

500 нм-ге

дейін барады.

( 1нм= 10-9 м )

Вирустар бактерилардан кіші болып келеді.

Бактериофагтың құрылысы

Вирустардың жасушаға енуі және онда көбеюі.

Адамның қорғаныш тапшылығының қоздырғышы

АҚТҚ-ның ішкі құрылысы

Адам организміндегі микробтар мен вирустар

Корь

Герпес

Грипп

Полиомиелит

СПИД

Гепатит

Краснуха

Менингит

Оспа

Энцефалит

Свинка

Жалпы сипаттама

Бактериялар барлық тіршілік ортасын игерген. Олар атмосферада, литосферада, гидросферада, адам, жануар және өсімдік ағзаларында кездеседі. Олардың жасушалары 0, 1-10 мкм-ге дейін, өте ұсақ. Олардың әрбір жасушасы қабықша мен цитоплазмадан тұрады. Жасушаның өте тығыз көп қабатты қабықшасы муреина нәруызынан және полисахаридтен тұрады. Оқшауланған ядросы болмағанымен, цитоплазмада ядролық зат шашыранды түрде орналасады. ДНҚ молекуласы шектеулі кеңістікте (нуклеодта) орналасып, сақина түрінде тұйық болады. Митохондриялар, хлоропластар болмайды.

Бактерияда қор заттары - полисахаридтер,

майлар, күкірт, полифосфаттар болады.