САУЫН СИЫРДЫ АЗЫҚТАНДЫРУ

Презентация қосу

САУЫН СИЫРДЫ
АЗЫҚТАНДЫРУ

Омарқожаұлы Нұрберген
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, ҚР, Астана қ.
ауылшаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор
Cl
Fresh Fa ose
rO Up
Фаза 4 Фаза 5 Фаза 6 ff
Сүтею ҚЗ шегі Суалу

Құрғақ зат
Фаза 3

Фаза 2
Фаза 1
Сүт
сауымы

Т.С.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Айлар
Азық сапасының сүттілікке әсері
Жегізілген аумақты жемшөбі...
ІІІ класс болғанда сиыр сауымы – 24 кг,

ІІ -"- – 36 кг, І -"- – 50 кг болып, 1 кг сүтке
жұмсалған құнарлы жем мөлшері,
тиісінше, 600-500; 500-400; 350-300
грамға кеміген
Бұл азықтандырудың экономикалық
фактор екенін көрсетеді
Сауым кезеңдері:

Бастапқы ......... 10-100 күн

Ортаңғы ……... 101-200 күн

Соңғы ………… 201-305 күн
Бастапқы кезеңде:
Сауымның 30-70 күндерінде сиыр сүтейеді
Суалған кезеңмен салыстырғанда оның зат
алмасуы 300-700% өседі
Азық (құрғақ зат) желіну мөлшері өнім
өндіру мұқтаждығын қамтамасыз
етпегендіктен, сиырдың дене қорының
жұмсалуынан тірілей салмағы кемиді
3-4-ші айда азық (құрғақ зат) желінуі өсіп,
сиыр тірілей салмағы өсе бастайды
Тірілей салмағының өзгеруі
Құрғақ зат желіну мөлшерінен сүт өнімділігі
артқандықтан, оны түзуге қажетті энергия дене
қорынан жұмсалады
Соның салдарынан сүтею кезеңіндегі ТС кемуі 6-8%,
ең шегі 10% аспауы керек. Одан асқан жағдайда
сиыр денсаулығына зиян келіп, сервис-кезеңі
ұзаруынан көбеюшілік көрсеткіштері төмендап,
өнімділігі аяаяды
Тұқымдық өнімдік қасиеттері жоғары сиырлар
онлдай қасиеттері төмен сиырлармен
салыстырғанда денедегі май қорын ұзағырақ
пайдаланады
Бұл кезеңде сиырлардың ТС кемуі күніне 700 г жетуі
мүмкін
Азық желінуін шектеуші жағдайлар:
Физикалық – ас қорыту жолының сиымдылығы,
қорыту мен химус жылжуының жылдамдығы;
Метаболикалық – аумақты жемшөптің мол

мөлшері қарынға (месқарынға) басқа азықтар енуін
шектейді; құнарлы жемнің көп мөлшері рацион
энергиялық қуаттылығын арттырғанмен, аумақты
азық желінуін шектейді
Аумақты және құнарлы азықтар қатынасы

кормов, рационның физикалық аумағы ж.б.
Құрғақ зат желінуі
Азық желінуі мен өнімділік шыңы аралық уақыттық
мерзімі лаг-кезеңі деп аталады:
- құнажын лаг-кезеңі – 8-10 апта
- сақа сиыр лаг-кезеңі – 4-6 апта
Желінген азық құрғақ затының әр 1 кг қосымша

2-2,5 кг сүт түзілуіне мүмкіндік тудырады
Құрғақ зат желінуіне:
–сиыр өнімділігі
–тірілей салмағы
–азық мөлшері мен сапасы
–олардың қорытылуы
–жегізердегі алдын ала өңделуі
–жегізу жиілігі ж.б. жағдайлар әсер етеді
Рацион құрамы мен құрылымы
1. Рациондағы:
- құрғақ зат көлемі – 60-40%
- протеин мөлшері – 18-19%
- БДЖ – 28%, ҚДЖ – 19% болуға тиіс
2. Рацион құрамы мен құрылымын қысқы
мерзімді, жедел түрде өзгертуге болмайды
3. Ацидоз, ҚЗ желінуінң азаюын, т.с.с.
Жағдайларға жол бермеу үшін алғашқы екі
аптада құнарлы жем мөлшерін біртіндеп,
тәулігіне 500-700 г көлемінде қосады
Салмағы мен өнімділігіне байланысты
сауын сиырдың азық жеуі,
тәулігіне құрғақ затпен

Сүт сауымы, Тірілей салмағы, кг

кг 400 500 600

20 14,6 15,9 17,3
30 17,7 19,6 20,9
Сауым бойында құрғақ зат жегізу деңгейі
Сауым күндері Жегізу деңгейі, %
15 75
30 85
60 95
90 100
120 100
150 98
180 93
210 81
240 79
270 71
300 65
Сауын сиырдың сүтею кезеңіндегі
құрғақ зат жеу мөлшері, кг
Сауым 1-ші 2-ші және одан
аптасы сауымда кейінгі саумдарда

1 14 16 (дене
салмағының 2,5%)

2 15-16 19 (дене салмағының
2,9%)

3 17 21 (дене салмағының
3,4% )

4 18 22 (дене
салмағының 3,6%)
Prepartum Feed
Сиырдың құрғақ зат жеуі (чип)
Prepartum Feed Intake
25.00
Intake
20.00
ҚЗ
кг/күн 15.00

10.00

5.00
-21 -14 -7 0 7 14 21 28

Бұзаулау Күндер
Азық сапасының желінуі мен
сүттілікке әсері
Азық ҚЗ АЭ, ҚЗ желінуі, Сүт сауымы,
МДж/кг тәулігіне/кг тәулігіне/кг

11,0-ден жоғары 14 20-24*
10,5-10,9 12,5 15
10,1-10,4 11,5 10
9,6-9,9 9 5
9,0-9,4 8 2
8,9-дан төмен 5,5 0
*- жемсіз негізгі аумақты азық есебінен алынатын сауым
Протеин мұқтаждығы
Дене қорының ақуызы тек 100-300 кг сүт түзуіне
жетеді
Оның қорын толықтыру үшін рацион ҚЗ 17-19 %
деңгейінде протеин жеткізіліге тиіс
Жеткізілген протеиннің 35-30% месқарында
ыдырамайтын түрде болуы керек
Тәуліктік сауымы 20 кг-нан асатын сауын
сиырдың протеиндік мұқтаждығын қамтамасыз
ету үшін әр 5 кг сүтке «шикі» протеині 34-50%
деңгейіндегі 500 г құнарлы жем жегізу керек
Сүт түзіміне дене энергиясы мен
ақуызын жұмсалуы
Сиыр денесінің 1 кг салмақ қосымына – 24 МДж,
майлылығы 3,6-3,8% 1 кг сүт түзіміне – 3 МДж
өнімдік энергия жұмсалады;
оның дене салмақ қосымы мен сүт тізуге орташа
пайдаланымы 60% (0,6) болғандықтан 1кг:
- сүт түзіміне… 3 : 0,6 = 5 МДж,
-салмақ қосымына… 24:0,6 = 40 АЭ жұмсалады
Дене қорының сүт түзіміне пайдаланымы 80%
(0,8) шамасында болғандықтан, 1 кг дене
салмағынан… 24 х 0,8 = 19 МДж, яғни 6-7 кг
сүт түзуге жететін АЭ босайды
Сүтті сиыр рационындағы органикалық заттардың шоғырлану
дәрежесі, құрғақ затқа %

Тәуліктік «Шикі» Ыдыратыл- «Шикі» Крахмал
сауымы, протеин майтын ШП май + қанттар
кг
30 13,3 3,9 3,2 23,4
25 12,4 3,0 2,8 19,9
20 11,4 2,3 2,4 17,1
15 10,2 1,6 2,1 14,3
10 8,8 1,0 1,7 11,4
Суалған 1 10,5 3 2,2 20,9
Суалған 2 13,0 3,5 2,8 25,9
Қоңдылығына байланысты сиырдың
бұзаулағаннан кейінгі кезеңдегі аумақты
жемшөпті жеуі, құрғақ затпен

Қоңдылығы Суалған Бұзаулағаннан кейінгі
балл кезеңде 1 аптада 2 аптада 70 күнде
3.25 6.06 12.07 13.17 13.90
4.04 6.07 10.56 11.50 13.21
Сиыр бұзаулағандағы қоңдылығына
байланысты тірілей салмағының кемуі

Қоңдылығы Тірілей салмағының
кемуі
3.25 0.64 43.30
4.04 1.12 55.52
P 0.001 0.065
Қоңдылығына байланысты бұзаулаған
сиыр салмағының кемуі

Қоңдылығы Қоңының Тірі салмағының
балл к е м у і
3.25 0.64 43.30
4.04 1.12 55.52
P 0.001 0.065
Оңтайлы
Оңтайлы қоңдылық
қоңдылық деңгейі
деңгейі
СС АА УУ ЫЫ ММ Сиыр
Сиыр қоңдылығы
қоңдылығы
кезеңі күні Норма Min Max
Бұзаулау 3.50 3.25 3.75
Басы 1-30 3.00 2.75 3.25
Шыңы 31-100 2.75 2.50 3.00
Ортасы 101-200 3.00 2.75 3.25
Соңы 201-300 3.25 3.00 3.75
Суалту басы > 300 3.50 3.25 3.75
Суалған кезең 3.50 3.25 3.75
Сауым бойындағы азықтандырудың сиыр
денсаулығы мен өнімділігіне ықпалы:

Жоғары өнімді сиыр азықтандыруының шешуші
кезеңі – саумының алғашқы үштік кезеңі
Бұл кезеңдегі астарласқан организм
мұқтаждығын жан-жақты және толық қамту
мүмкіндігі шектеулі
Шудың уақытында
түспеуінің салдары
1% бас мертігеді
18% бас бракқа шығарылады
Сиыр сауымы 200-250 л кемиді
140-200 л сүт бракқа шығарылады
Сервис-кезеңі 19 күнге ұзарады
Шудың уақытында бөлінбеуінен келген
зиян соммасы 3000-4000 теңгені құрайды
Сауым басында

Бүкіл кезең бойында
жоғары энергиялы,
сүт түзімін қамтамасыз
етуге жеткілікті протеині
бар, рацион жегізу керек
Қоңдылығы –
2.75-3.25 балл аралығында
болуға тиіс
Сүтею шыңында:

Қоңдылығы
2.5 - 3.25
Сауым ортасында:

Қоңдылығы
2.75 - 3.25
Азықтандыру
мол сүттілікпен қатар
сиыр салмағын
толықтыруға
бағытталады
Сауым соңында:

Қоңдылығы
3.25 - 3.75
Денеде
келесі сауымға
қажет қор жинала
бастайды
Бұзаулау алдында:

Қоңдылығы
3.50 - 3.75
Азықтандыру
мақсаты –
жақсы дамыған,
салмақты
(енесінің т.с. 7-
10% шамасында)
бұзау алу

Ұқсас жұмыстар

Сүттің құрамы

Сиырдың шикі сүтіне және кілегейдің органолептикалық қасиеттеріне әсер ететін зоотехникалық және ветеринарлық факторлар

Сиыр сүті

Көк азықтар - ірі қараның жазғы уақыттағы негізгі азығы

Сүт өнімділігін арттырудың инновациялық жолдары

Әулиеата сиыры

Мүйізді ірі қараны бордақылау

СҮТ ҚҰРАМЫ

СҮТ САУУ АППАРАТТАРЫ

Ауылшаруашылық малдарын саууды механикаландыру

Пәндер