Еңбекақы есептеу

Презентация қосу

Алматы технологиялық университеті

Еңбекақы төлеу
жүйесінің есебі және
аудиті
Орындаған:Құрманғали Дулат Тексерген: Нургалиева А.
Жоспары:
Кіріспе
1. Нарық шартындағы еңбек ақы
1.1.Нарықтық қатынастар жүйесіндегі еңбекақының мәні
1.2. Еңбекақы төлеу нысандары
1.3. Кәсіпорында жалақыны ұйымдастыру.
2.Еңбекақының әр түрлi еңбекақы төлеу жүйелерiн есептеу
2.1.Еңбек ақының мерзімді жүйесі
2.2.Кәсіпорындағы еңбек ақының кесімді жүйесі
2.3.Демалыс күндеріндегі еңбекақыны есептеу тәртібі
3. Еңбекақы есептеу
3.1. Еңбекақыны шоттар арқылы есептеу
4. Еңбекақы төлеу аудиті Ежегодный
обзор
3 сентября 20XX г. 2
Өзектілігі
Кез келген ұйым болсын, кәсіпорын
болсын жұмыс өнімділігін арттыру үшін
жұмыс жасап жатқан жұмыскерлерге
еңбек ақысын төлеу міндетті.
Еңбекақы істеген жұмысына қарай,
уақытына, айына қарай төленеді.
Мемлекеттің жалпы жағдайын,
экономикасын осы жұмысшылардың
еңбекақысы арқылы білуге болады.
Сонымен қатар еңбекақыдан
ұсталынатын салықтар мемлекет
бюджетіне түсіп, белгілі бір
мақсаттарға қолданылады.
Зерттеудің мақсаты

«Еңбек ақы» курсының мақсаты – еңбек ақының функцияларын, қағидаларын, мәнін және олардың тәжірибеде
жүзеге асуын үйрету. Бұл оқу құралы студенттердің еңбек ақы жүйесіндегі білімін тереңдетуге мүмкіндік береді:
жалақыны ұйымдастыру, кәсіпорында жалақы қорын қалыптастыруға талаптарды және оларды тиімді пайдалануды
қамтамасыз ету, халық шаруашылығының әр түрлі салаларындағы кәсіпорының еңбек ақы ерекшеліктері мен
шаруашылықтандыру әдістері.
Бұл оқу құралында келесідей тақырыптар қарастырылаған:
•нарықтық қатынастар шартындағы жалақы рөлі;
•еңбек ақы жүйесі мен формаларының экономикалық мәні, олардың жіктемесі;
•ҚР тарифтік жүйеге сипаттама;
•негізгі жалақыға қосымша төлемдер және үстеме ақылар;
•кәсіпорындағы сыйақы жүйесі;

Ежегодный 3 сентября 20XX
обзор г.
Зерттеу
міндеті
Еңбек және оған ақы төлеу есебінің міндеттеріне жататындар:
еңбекақы қорын және жұмыс уақытын пайдаланып жұмыс мөлшерінің орындалуын,
еңбектің саны мен сапасын бақылау;
бастапқы құжаттарды уақтылы және дұрыс рәсімдеу, еңбекақы қорынан жалақыны
ұстап қалу;
шаруашылық жүргізуші субектінің әр бір жұмысшысына жалақыны уақтылы және
дұрыс есептеу;
белгіленген мерзімді еңбекақы бойынша есеп айырысу;
жалақы бойынша шығынды өнімнің, жұмыстың, қызыметтің, өзіндік құнына дұрыс әрі
уақытылы қосу керек.

Ежегодный 3 сентября 20XX
обзор г.
Нарықтық қатынастар жүйесіндегі
еңбекақының мәні

Нарықтық шарттағы жұмыста әр түрлі ұғымдар мен үдерістердің мәні және қатынасы өзгерді. Бұл
толығымен еңбекақыға қатысты. Қазіргі уақытта еңбекақы ұғымы сөздің тар мағынасында және кең
мағынасында да қолданылады. Бұл ұғымды әр түрлі авторлар түрлі түсінік береді. Біздің пікіріміз бойынша
неғұрлым сиымды анықтамасы, еңбекақының орындалған жұмыстың белгілі бір саны үшін қандайда бір
марапаттау, жұмыс күшінің бағасы болуында.
Нарықтық экономика шартында еңбек нарығы қалыптасады, оның субъектілері: еңбек ресурстарының белгілі
бір санына сұранысты тудыратын жұмыс берушілер (өндіріс қорларының иелері) мен жалдамалы
жұмыскерлер (еңбек ресурсының иелері), яғни еңбек нарығында ұсынысты қалыптастыратынкәсіби-
квалификациялық сипаттамалар мен саны.
Еңбек ақы – Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне және Қазақсатн Республикасының басқада
нормативті құқықтық актілеріне, сондай-ақ келісімдермен, еңбек, ұжымдық келісім-шарттарға және жұмыс
берушінің актілеріне сәйкес жұмыскерге оның еңбегі үшін берілетін сыйақының міндетті төлемін жұмыс
берушінің қамтамасыз етуімен байланысты қатынастар жүйесі.
Еңбекақы — қаржыландыру көзіне қарамастан , ақшалай
немесе заттай түрде еңбекке төленетін ақылардың барлық түрі,
сондай-ақ, әр алуан сыйақылар, қосымша төлемдер, үстеме
ақылар мен әлеуметтік жеңілдіктер.

Бухгалтерлік есепте еңбекақы
төлеудің 2 нысаны бар:

1-нысаны – мерзімдік;

2-нысаны - кесімді;
Кесімді еңбекақы шығарған өнімін ескеруге болатын
жұмыскерлерге ғана (токарьлар, тігіншілер, тас
қалаушылар) қолданылады.Бұл нысанда еңбекақы төлеудің
5 жүйесі бар:

Тікелей Аккордық
кесімді жүйе
жүйе
Кесімді Жанама-
сыйақылы кесімді
жүйе Іргешелі-
кесімді жүйе
жүйе 9
Мерзімді еңбек ақы төлеу жүйесі.

Кәсіпорында 200 адам жұмыс істейді делік, оның150-і жұмысшы, 50-і қызметкер. Кәсіпорынның қырықтай еңбеккері кесімді
белгіленген айлықпен жұмыс істеген, өйткені олардың атқаратын міндеттемесі мен машықтығы (квалификациясы) соған сәйкес келген:

10 адам (маман) – 9-шы разрядпен;

15 адам (маман) – 11-ші разрядпен;

15 адам (маман) – 14-ші разрядпен;

15 адам (маман) – 16-шы разрядпен;

3 адам (маман) – 19-шы разрядпен;

2 адам (маман) – 21-шы разрядпен жұмыс істеген.

Айлық жалақысын есептеу үшін әртүрлі разрядтар бойынша формуланы пайдаланады:

Айлық Ұйымның 1 разрядқа Тарифтік коэффициенттің 1 жалақысы = белгіленген * разрядқа
қатынасы (оклад) мөлшерлемесі (Бірыңғай тарифтік сеткасының разрядтарына сәйкес)

1-ші разрядтың мөлшеремесін ұжымдық келісім-шартта 15000 теңге мөлшерінде бекіткен. Кәсіпорынның жұмыс тәртібі
бойынша аптаның 5 күнін жұмыс күні етіп белгіленген (ағымдағы айда 21 күн жұмыс күні болған). Кәсіпорынның 14-ші разряды
бар үш маманы ағымдағы айда 18-ақ күн жұмыс істеген. Ағымдағы айдағы еңбеккерлердің жалақысын есептеп көрейік:

9-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000*1,78*10=267000 теңге;

11-ші разрядтағы мамандардың жалақысы =15000*2,05*15=461250 теңге;

14-ші разрядтағы мамандардың жалақысы =15000*2,55*2=76500 теңге;

14 разряды бар үш маман, ағымдағы айда толық жұмыс істемеген, сондықтан оларға нақты істеген күні үшін жалақы есептелген
=(15000*2,55)/21*18*3=98357 теңге;

16-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000*2,95*5=221250 теңге;

19-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000*3,67*3=165150 теңге;

21- ші разрядтағы мамандардың жалақысы =15000*4,24*2=127200 теңге;

Мерзімді еңбек ақы нысаны кезінде,

еңбеккерлерге есептелген жалақысының жиыны =1416707 теңге;

Кесімді-прогрессивтік төлем ақысының жүйесі

Сату бөлімінің он жұмыскеріне келесі еңбек ақы белгіленген: 100 тауар бірлігіне 1000 теңгеден және одан әрі
сатылатын 100 тауар бірлігіне 200 теңгеден төленетін 5 жұмыскері 230 тауар бірлігін, 3 жұмыскері – 190 таур
бірлігін және екі жұмыскері – 160 тауар бірлігін сатқан.

Енді біз осы ағымдағы айда тауарды сатумен айналысқан еңбеккерлердің жалақысын есептейміз.

230 тауар бірлігін сатқан еңбеккерлердің жалақысы = (1000+(230-100)*5)=135000 теңге;

190 тауар бірлігін сатқан еңбеккерлердің жалақысы = (100+(190-100)*200)*3=57000 теңге;

160 тауар бірлігін сатқан еңбеккерлердің жалақысы = (1000+(160-100)*200)*2=2600 теңге;

Тауар сатумен айналысқан еңбеккерлердің жалақысының жиыны = 218000 теңге
Тікелей кесімді төлем ақысының жүйесі

3. Тікелей кесімді төлем ақысының жүйесі. Негізгі өндіріс цехында жұмыс істейтін
еңбеккерлерге (100 адам) тікелей кесімді төлем ақысы бойынаш әрбір әзірленген 100 өнім
бірлігіне 850 теңгеден жалақы есептелген. Әзірленген өнім бірлігінің есебі әрбір еңбеккер
бойынша жеке жүргізілген және солардың әрқайсысына жеке жалақы есептелген. Ағымдағы
айда еңбеккерлер 300000 өнім бірлігін әзірленген, олардың жалпы жалақысы:
300000/100*850=2550000 теңге құраған.

Сонымен, негізгі өндіріс цехында жұмыс істейтін еңбеккерлердің жалақысының жиынтығы –
2550000 теңге құраған.

Мерзімді еңбекақы жай және мерзімді – сыйақылар болып бөлінеді.
Жай мерзімдік еңбекақы тек жұмыспен өтелген уақытпен және
қызметкерлердің тарифтік ставкасымен немесе қызметақысымен
анықталады. Практикада осы табыстарды есептеудің 3 түрлі әдісі
қолданылады:

- Сағаттық;
- Күндік ақы;
- Айлық ақы;

Мерзімдік – сыйақылық еңбекақы кезінде тек нақты жұмыспен өтелген
уақыт қана ескеріліп қоймай, сондай – ақ еңбектің соңғы нәтижесі
ескеріледі (белгілі бір көрсеткішьерге қол жеткізгені үшін сыйақы
көзделеді).
Уақыттан тыс атқарылған жұмысқа
ақы төлеу

Уақыттан тыс атқарылған жұмысқа еңбекақы бір жарым мөлшерден кем төленбейді.
Сонымен заң уақыттан тыс жұмысқа ақы төлеудің ең аз деңгейін ғана айқындап, екі
жаққа шарт жасасу тәртібімен уақыттан тыс атқарылған жұмыс үшін неғұрлым жоғары
мөлшерде ақы белгілеуге мүмкіндік береді.
Уақыттан тыс атқарылған жұмыстың демалыс беру арқылы орнын толтыруға
болмайды.
Жұмыс қай кәсіпорынның мүддесіне орай жасалғандығына қарамастан ол қай жұмыс
берушінің бұйрығымен орындалса, уақыттан тыс атқарылған жұмысқа еңбекақыны сол
төлейді. Бұл арада өкімнің қай түрде (жазбаша не ауызша) берілгендігінің маңызы
шамалы. Жұмыс берушінің өкімінсіз қызметкердің өз ұйғарымы бойынша жасалған
уақыттан тыс жұмыс үшін ақы төленбейтіні ақиқат.
Мереке және демалыс күнгі жұмыстарға ақы төлеу

Мереке және демалыс күндері жасалған жұмысқа еңбекақы екі есе мөлшерде төленеді:
еңбегіне қарай төленетіндерге — екі еселенген бағалау бойынша; ақы еңбегіне сағаттық
немесе күндік ставкалар бойынша төленетін қызметкерлерге — егер мереке күнгі жұмыс,
жұмыс уақытының айлық нормасы шегінде істелсе, еңбекақысының үстіне бір сағаттық
немесе күндік ставка мөлшерінде, егер жұмыс айлық нормадан тыс жасалған болса, онда
еңбекақысының үстіне екі сағаттық немесе күндік ставка мөлшерінде төленеді. Барлық
қызметкерлерге мереке немесе демалыс күндері жұмыс істеген нақты сағаттары үшін
көтеріңкі мөлшерде еңбекақы төленеді.
Жұмыс ауысымының бір белігі мереке немесе демалыс күнімен тұстас келетін болса, онда
мереке немесе демалыс күндері жұмыс істеген нақты сағаттары үшін екі еселенген
мөлшерде еңбекақы төленеді (0-ден 24 сағатқа дейін).
Қызметкердің қалауы бойынша мереке немесе демалыс күндері атқарған жұмысы үшін
төленетін үстеме ақыны қосымша демалыс күнімен алмастыруға болады. Бұл жағдайда
мереке күні істелген жұмысқа ақы дара мөлшерде төленеді.
1 МЖМ
ҚР заңы бойынша

Қаңтар=42500.

2019-21
Қаң Ақп Нау Сәуір Мамыр Мау Шілде Там Қырк Қазан Қар Жел

2022 Қаң Ақп Нау Сәуіп Мам Мау Шілде Там Қыр Қазан Қар Жел

ҚР заңы бойынша
1 қаңтар=60 000. Июль 20XX г.

2021 17
Еңбекақы есептеу
:

Еңбекақы есептеу
Зарплата Формулы Зарплата макс 150 000 3 000 000
ОПВ ОПВ=ЗП*10% 10%* (50*МЗП) 15000 212 500
ИПН ИПН=(ЗП-ОПВ- 9250 274 500
Вычет)*10%

СО СО=(ЗП-ОПВ)*3,5% 3,5%* (7*МЗП ) 4725 10412,5
СН СН=(ЗП-ОПВ)*9,5%-СО 8100 167 250
Отчисления в ОСМС ООСМС=ЗП*2% 2%*(10*МЗП) 3000 8500
Взносы ОСМС ВОСМС=ЗП*2% 2%*(10*МЗП) 1500 4500
Зарплата на руки ЗП-ОПВ-ИПН-ВОСМС 125 750 2 508 500

Еңбекақы есептеу барысын ҚР Салық кодексінің 320,322,323,324,341-343,346,351,353,485-487 баптары
Қадағалайды 3 сентября 20XX
г.
25МЖМ= 72 925 корректировка дохода 1АЕК=2 917тг
Шоттар бойынша аударымдар
7210 3350 Еңбекақы аудару
3350 3220 Зейнетақы жарнасы
3350 3120 Жеке табыс салығы
3350 3212 Мед.сақтандыру
7210 3211 Әлеуметтік салық
міндеттемелер
7210 3213 Взнос
7210 3150 Әлеуметтік салыұ
3350 1030 Еңбекақы төлеу
3220 1030 (перечисление) Зейнетақы
аудару
3211 1030 Әлеум.сал. Аудару
3120 1030 Жеке табыс салығын аудару
3150 1030 Әлеуметтік сал. Аудару
3213 1030 ОСМС аудару
3212 1030 ВОСМС аудару
Ежегодный 3 сентября 20XX
обзор г.
Еңбекақы төлеу бойынша есеп
айырысудың дұрыстылығын
тексеру

Жұмыскерлермен еңбек ақы бойынша есеп айырысу аудиттің құжаттары мен аудит жүргізу көздері. Аудит
жұмыскерлерді қабылдау кезінде құжаттарды рәсімдеу тәртібін сақтаудағы Қазақстан Республикасының
«Еңбек туралы» заң талаптарын тексеруге ғана теріліп қалмауы керек. Жұмыскерлерді тұрақты уақытша және
тізімді жұмысқа қабылдау кезінде жетекшінің бұйрықтарын рәсімдеу дұрыстығын тексеру қажет. Жұмыс
шарттарына көңіл бөлінуі керек.
Соңғы кездері көптеген кәсіпорындар қатарлы келісім шарттар анықталған
жұмыстармен анықталғаншарттарды орындауға еңбек келісімдері сияқты жұмыскерлермен еңбек
қатынастары рәсімдеу формасын қолданады. Мұндай жұмыскерлер кәсіпорынның штаты жұмыскерлері болып
саналмайды және олардың еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңымен
реттелмейді. Бұл туралы әрбір аудитор жақсы білуі керек. Осы сұрақтарды тексере отырып аудитор тексеру
кезінде осындай еңбек келісімдерін қортындыларының заңдылығы мен мәжділігін талдау керек, нақты
орындалған жұмыс көлеміне және еңбек қоры мен саны бойынша есеп көрсеткіштерінде көрсетілуін тексеру.

Кәсіпорын жетекішісінің қосымша және әрекет етуші заңдылығымен
бекітілген, жұмыскерлерге ұсынылған әлеуметтік кепілдеріне:
Жұмыскерлердің бір жұмыс орнынан екіншісіне ауыстырған кезде;

Әртүрлі жағдайларда жұмыстан босату кезінде

Демалыстар берген кезде

Еңбек ақысын сақтамай жұмыскерлерді мәжбүрлі демалысқа шығару кезінде (мұндай жағдайларда еңбек туралы
заңдылық қалай сақталады)

Келісім шарт бойынша жұмыскерлерді жұмысқа рәсімдеген кезде. Мұндай жағдайда келісім-шарттың барлық
ережелерін детальді тексеру керек, олар еңбектік және азаматтық заңдылықтың әрекет етуші ережелері қарама-
қайшы келмей ме?

Жұмыскерлердің жұмысқа келісімммен толық емес жұмыс күні (толық емес жұмыс аптасы) бойынша қабылдау
кезінде
Кәсіпорын жетекшілері мен жұмыскерлердің еңбек қатынастарын реттейтін бұйрықтардың типтік формалары.
Алғашқы құжаттар мен ведомостер тексерілгеннен кейін аудитор тексеру
жүргізу қызметінің келісе кезеңдерін іске асыруға болады.

Еңбек ақы есептелу дұрыстығын іріктеме тексеру;

Жұмыс шартының өзгеруіне байланысты қосымша еңбек ақы төлеу тәртібін тексеру;

Жұмыстың тоқтап тұруына байланысты еңбек ақы есептеу дұрыстығы мен құжаттау тәртібінің
сақталуын қадағалау;

Жұмыстағы ақауды анықтау және құжаттау тәртібінің сақталуын сәйкесәнше есептелген еңбек ақымен
дұрыстығын бақылау;

Түнгі жұмыс үшін төленетін еңбек ақы тәртібінің сақталуын тексеру;

Уақыттан тыс қосымша істелінген жұмыс үшін еңбек ақы көлемінің дұрыс есептелуін қадағалау;

• Мейрам және демалыс күндері істелінген жұмысқа еңбек ақының тура есептелуін бақылау;
Заңмен белгіленген жұмыс істемеген (кезекті еңбек демалысы және оған есептелген төлем)
уақыттың дұрыс есептелуін және сол уақытқа төленетін

• төлемінің туралығын тексеру;

Уақытша жұмысқа жарамсыздығы үшін төленетін қосымша ақы немесе жәрдем ақы есептеу және
төлеу тәртібінің сақталуын, керекті құжаттардың тура толтырылуын тексеру;

Еңбек ақыдан ұсталынатын ұсталым мен аударылатын аударым сомаларының заңмен негізделіп,
дұрыс есептеліп, ұсталынатынына тексеру жүргізу;

• тексерудің соңғы кезінің де :

• еңбек ақы қорына апарылған шығындардың дұрыс негізделуін;

Өнімнің (немесе жұмыс қызметінің ) өзіндік құнының еңбек ақы төлемдерінің дұрыс қосылуы;

Еңбек ақы бойынша бухгалтерлік жазудың немесе корреспонденцияның дәл құрылуын.

Назарларыңызға
рахмет
Қандай жолмен ақша тапсақта, бастысы адал
еңбек етейік.

Ұқсас жұмыстар

Қызметкерлерге еңбекақы төлеу туралы құжаттар

Уақытына қарай еңбекақы төлеу жүйесі

Кондитерлік кафесін ашудың бизнес жоспары

Тәжірибелік сабақ

Міндеттемелер мен капиталдардың аудиті

Еңбекақы түрлері

Жарнамадан табыс

КӘСІПОРЫННЫҢ ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУ ЖҮЙЕСІ

Орман шаруашылығында еңбек өнімділігін арттыру

Кәсіпорында еңбеақы төлеу

Пәндер