Саяси ғылымның қалыптасуы және дамуы

Презентация қосу

Саясаттану
ғылымы
Саяси ғылымның
қалыптасуы және дамуы
Орындаған:Есбол Ерғалибек
ҚТ-21 ҚБ-5
Қабылдаған:Чермухамбетов Ерлан
Саясат ғылымының пайда болуы,
қалыптасуы.
Ең алғаш саясат ғылымын зерттеу сонау
ежелгі дәуірден басталған. Ал тоериялық
жағынан зерттеу бірінші мың жылдықтың
орта кезінен басталған. Осы уақытта саяси
ұғымдар пайда болған. Олар
философиялық нысанда болған. Бұл
Конфуций, Платон, Аристотель
еңбектерімен байланысты

Олардың ойынша «саяси ғылым халықты әдемі де
жақсы өмір сүруге үйретеді», — деп түсіндірген.
Саясаттану сөзі (политология) гректің «политика»
және «логос» деген сөздерінен шыққан, яғни
«саясат туралы ғылым» деген мағынаны білдіреді.
Ежелгі Шығыс, антикалық дәуірдің
ойшылдары мемлекеттің, саяси биліктің
мән – мағынасы неде және кімге қызмет
етеді, қоғамдық құрылыстың қандай
түрлері бар және олардың ең жақсысы,
халыққа ең қолайлысы қайсысы деген
сияқты сауалдарға жауап іздеген. Бірақ ол
кездегі пайымдаулар негізінен діни –
мифологиялық сарында болатын. Себебі,
ертедегі адамдар жер бетіндегі өмірге
құдайдың құдіретімен пайда болған
жалпы әлемдік ғарыштық тәртіптің
ажырамас бөлігі ретінде қарады. Мысалы:
Мысырда (Египетте), Вавилонда (Иракта),
Үндістанда, Қытайда, сол кездегі мифтарға
сүйенсек, дүниенің билік көзі құдайда
және ол жердегі өмірді реттеп, тындырып
отырды.
Біздің заманымыздан бұрынғы мыңжылдықтың ортасында саясатты діни – мифологиялық
танудың орнына философиялық – этикалық түсіну белең алды. Бұл уақыттың ойшылдары –
Платон, Конфуций, Аристотель. Бұл ойшылдар саясатты теориялық тұрғыдан зерттеп, оны
этикамен тығыз байланыста қарады. Олар саясатты адамдардың мақсат – мүддесіне сай
келуі, адамгершілікке негізделуі тиіс деп ұқты.
Орта ғасырда саясаттың діни – этикалық түрі қалыптасты. Оның негізін салушы – Фома
Аквинский. Ол саяси билікті құдай орнатады, бірақ мемлекет басшылары құдайдың
қалауына қарсы шықса,халықтың оларды құлатуына болады деген байлам жасады.
Саясатты қазіргідей түсінуге үлкен үлес қосқан ХVI ғасырда өмір сүрген Италияның
ойшылы Никколо Макиавелли. Ол саясатты құдайшылық (теологиялық) түсіндіруден
арылтып, саяси ойды қоғамдағы табиғи өмірден туған мәселелерді шешуге
бейімдейді. Саяси зерттеулердің өзегі етіп мемлекеттік билікті алды және оны қалай
қолға түсірудің, пайдаланудың сан түрлі әдіс – тәсілдерін көрсетті. Осы негізде
саясаттануды біздің қазіргідей түсінуімізге жол ашты.
Капитализм уақытында саясаттану теорияларын Дж. Локк, Ш.Л. Монтескье, Ж.Ж.
Руссо, Т. Джефферсон, Т. Пейн, И. Кант, Гегель сынды көрнекті ғалымдар негіздеді.
ХIХ ғғасырдың екінші жартысында саясаттану пән ретінде қалыптасты.
1857 жылы АҚШ – тың Колумбия коледжінде профессор Фрэнсис Либер
«Тарих және саяси ғылым» деген кафедра ашты. Соның негізінде 1880
жылы саяси ғылымының жоғары мектебі құрылды. 1872 жылы Францияда
меклекеттік аппаратта арнайы қызметкерлер дайындайтын саяси
ғылымдар мектебі жұмыс істей бастады. 1889 жылы Американың саяси
және әлеуметтік ғылымдар ассоциациясы құрылды.
Ең алғашқы саяси кафедра 1662 жылы швецарияның Упсаль
Университетінде құрылған. Нағыз ғылым ретінде де «Саясат » ХІХ
ғасырдың аяғы ХХ ғысырдың басында қалыптасты. Батыс Еуропамен АҚШ
да кең тарады.
Бұл ғылымның халықаралық мәртебе
алып, толық қанды қалыптасуына,
1949 жылы ЮНЕСКО-ның
басшылығымен құрылған саяси
ғылымдардың халықаралық
ассоциациясы құрылды.
Бүгінгі таңда АҚШ-тың Шығыс
елдерінің барлық жоғары
оқударында саясаттану жеке пән
ретінде оқытылды. әлемнің ең ірі
университеттері саясатанушы
мамандар дайындайды.
Бұрынғы КСРО-да 80-жылдарда дейін
саясаттанудың ғылым ретінде
мәртебесі болған жоқ. Қайта құру
жылдарынан бастап қана саясатқа
деген көзқарас өзгере бастады.
Саяси білім саяси шыдамдылықты, келісімге, ымыраға келуге дайын болуды, өркениетті
және заң шеңберінде, демократиялық иниституттар арқылы өз мүдделерін білдіріп,
қорғай білуді, әлеуметтік шиеленістердің алдын алып, немесе оларды бейбіт түрде шешу
сияқты қасиеттерді қалыптастарады.
Саяси білім азаматтарға қоғамдағы құқығы мен міндеттерін дұрыс ұғынып мемлекеттік,
қоғамдық ұйымдарды сыйлауға тәрбиелейді.
Біздің заманымызда қандай
кәсіппен айналысқанына
қарамастан, саяси білім мен
мәдениет дара әкімшілікке
негізделген үкімет жүйесінен,
қатал, деспоттық басқарудан,
адамгершілікке қарсы,
мемлекеттік және қоғамдық
ұйымдастырудың экономикалық
тиімсіз түрлерінен сақтандырады.
Қорыта келе саяси білім әр
азаматқа үкімет көлемінде өз
қызығушылығын қалай
қанағаттандыру керек екендігін
үйретеді.

Ұқсас жұмыстар

САЯСИ ҒЫЛЫМНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ КЕЗЕҢДЕРІ

Саяси ғылымның қалыптасуы

Антика ғылымы

Саясаттанудың категориялары мен түсініктері

Саяси институттар

Ғылымныӊ пайда болуының негізгі кезеңдері

Ғылымның тарихы

ЭЛИТАЛЫҚ МӘДЕНИЕТ

Қазақстандағы дамуы, саяси ойшылдар

ҒЫЛЫМИТАНЫМНЫҢ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

Пәндер